Ευρωτουρκική κόντρα για ΑΟΖ - Άκκουγιου

Νέα σύγκρουση αναμένεται να εκδηλωθεί, σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», στο πλαίσιο του ενεργειακού διαλόγου Ε.Ε.-Τουρκίας, με «διπλό επίκεντρο». Αφενός, για τις εξαγγελίες γεωτρήσεων της Άγκυρας στην κυπριακή ΑΟΖ και αφετέρου για την εγκατάσταση πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκουγιου, απέναντι από την Κύπρο, ζητήματα που όπως πληροφορούμαστε προκαλούν ήδη εντάσεις μεταξύ Άγκυρας και Βρυξελλών. Σε προπαρασκευαστικές συζητήσεις, σε υπηρεσιακό επίπεδο, καταγράφηκαν έντονες διαφωνίες γύρω από τα δύο ζητήματα, με την Τουρκία να εμμένει στις θέσεις της, τόσο για γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ, όσο και για εγκατάσταση του πυρηνικού σταθμού χωρίς να λαμβάνει ουσιαστικά υπόψη τις ευρωπαϊκές υποδείξεις. Και τις Βρυξέλλες να επιστρατεύουν την πρόσφατη προειδοποίηση του Συμβουλίου Σύνδεσης προς την Άγκυρα για την ΑΟΖ, σύμφωνα με την οποία «η ΕΕ καλεί την Τουρκία να απόσχει από τέτοιες έκνομες ενέργειες, στις οποίες η ΕΕ θα απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο», καθώς και την υπόδειξη για ευθυγράμμιση με την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής Ενέργειας (ΕΥΡΑΤΟΜ) σε ό,τι αφορά στο Άκκουγιου, ως επίσης και για διαβούλευση με «γειτονικά κράτη», στα οποία προφανώς περιλαμβάνονται η Κυπριακή Δημοκρατία και η Ελλάδα.

Ο ενεργειακός διάλογος ΕΕ-Τουρκίας επρόκειτο να λάβει χώρα «λίγο μετά» από το Συμβούλιο Σύνδεσης που πραγματοποιήθηκε στις 15 Μαρτίου, αλλά ο καθορισμός συγκεκριμένης ημερομηνίας καθυστερεί, κάτι που ενδεχομένως δεν είναι άσχετο με τις διαφωνίες που καταγράφηκαν κατά τις προπαρασκευαστικές συζητήσεις (βλέπε άλλη στήλη). Σημειώνεται ότι η πρόθεση της Κομισιόν να θέσει στον ενεργειακό διάλογο ΕΕ-Τουρκίας τα δύο ζητήματα της κυπριακής ΑΟΖ και του Άκκουγιου, έχει καταγραφεί και σε πολιτικό επίπεδο, με τον αρμόδιο Επίτροπο Γιοχάνες Χαν να καθιστά σαφές ότι οι τουρκικές εξαγγελίες για γεωτρήσεις, καθώς και το πυρηνικό εργοστάσιο στο Άκκουγιου, προκαλούν ανησυχία στις Βρυξέλλες. Η υποστηρικτική στάση των Βρυξελλών προς την Κύπρο και στα δύο ζητήματα καταγράφεται στα θετικά, καθώς στο παρελθόν δεν υπήρχε ανάλογη συμπεριφορά και η Κομισιόν επέλεγε να κλείνει τα μάτια στις τουρκικές μεθοδεύσεις. Παρά τις θετικές κινήσεις των Βρυξελλών, στα δύο ζητήματα, διπλωματικοί κύκλοι δεν βιάζονται να εξαγάγουν συμπεράσματα, πόσο μάλλον να μιλήσουν για «στροφή» της Κομισιόν, η οποία σε άλλα ζητήματα, όπως στο ζήτημα του χαλλουμιού, δεν στηρίζει τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σε ό,τι αφορά, πάντως, το θέμα των γεωτρήσεων και του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκουγιου, ΕΕ και Άγκυρα αναμένεται να προσέλθουν στον επικείμενο ενεργειακό διάλογο με τις εξής εκ διαμέτρου αντίθετες θέσεις:

Κυπριακή ΑΟΖ

• Ε.Ε.: Η ΕΕ θα τονίσει την «ανάγκη σεβασμού της κυριαρχίας όλων των κρατών-μελών, επί των αντίστοιχων χωρικών τους υδάτων και του εναερίου τους χώρου». Η ΕΕ θα προτρέψει την Τουρκία «να επιδείξει αυτοσυγκράτηση και να σεβαστεί την κυριαρχία της Κύπρου επί των χωρικών της υδάτων», ενώ θα εκφράσει μεγάλη ανησυχία για τις πρόσφατες δηλώσεις της Τουρκίας σε σχέση με τις προγραμματισμένες δραστηριότητες γεωτρήσεων. Η ΕΕ θα καλέσει ακόμη την Τουρκία «να απόσχει από κάθε τέτοιες έκνομες ενέργειες, στις οποίες η Ε.Ε. θα απαντήσει κατάλληλα και σε πλήρη αλληλεγγύη με την Κύπρο», τοποθέτηση η οποία ανοίγει την πόρτα στη διεκδίκηση κυρώσεων κατά της Τουρκίας, εάν και εφόσον υλοποιήσει τις εξαγγελίες της.
• Άγκυρα: Υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε προσπάθεια οριοθέτησης θαλάσσιας δικαιοδοσίας από την «ελληνοκυπριακή διοίκηση» που δεν λαμβάνει υπόψη τα νόμιμα δικαιώματα και συμφέροντα της Τουρκίας, θα είναι άκυρη και ανυπόστατη υπό το διεθνές δίκαιο. Η Τουρκία διαμηνύει ότι «θα συνεχίσει να προστατεύει τόσο τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στην ηπειρωτική της υφαλοκρηπίδα, όσο και εκείνα των Τουρκοκυπρίων». Εμμένει παράλληλα ότι συγκεκριμένα οικόπεδα, περιλαμβανομένων του 6 και του 7, εμπίπτουν είτε στην «τουρκική υφαλοκρηπίδα», είτε στα εξωτερικά όριά της και ότι το οικόπεδο 3 ανήκει στη λεγόμενη «ΤΔΒΚ». Παράλληλα, διαμηνύει ότι θα προχωρήσει σε «δίκαιη οριοθέτηση των περιοχών θαλάσσιας δικαιοδοσίας με όλα τα σχετικά παράκτια κράτη που αναγνωρίζει και έχει διπλωματικές σχέσεις», θέτοντας ουσιαστικά εκτός την Κυπριακή Δημοκρατία. 

Άκκουγιου

• Ε.Ε.: Αναμένεται να ενθαρρύνει την Τουρκία να ευθυγραμμιστεί με τις συστάσεις της Διεθνούς Υπηρεσίας Ατομικής Ενέργειας (International Nuclear Safety Group) και να την προτρέψει να διασφαλίσει ότι οι πυρηνικοί της σταθμοί κατασκευάζονται και λειτουργούν σύμφωνα με τη συνθήκη ΕΥΡΑΤΟΜ και το παράγωγο δίκαιο της ΕΕ. Παράλληλα, θα την καλέσει να διαβουλευθεί με τα γειτονικά κράτη, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
• Άγκυρα: Αναμένεται να απαντήσει προς την ΕΕ, διαμηνύοντας ότι ο ενεργειακός διάλογος δεν αποτελεί «υποκατάστατο» της ενεργειακής πολιτικής της Τουρκίας, αλλά «συμπλήρωμά» της, με ό,τι αυτό συνεπάγεται. Παράλληλα, η Τουρκία, όπως διαφάνηκε από τις προπαρασκευαστικές συζητήσεις, ζητά και τα ρέστα, καθώς απαιτεί το ξεπάγωμα του διαπραγματευτικού κεφαλαίου για την Ενέργεια, το οποίο έχει παγώσει μονομερώς η Κυπριακή Δημοκρατία, από το 2009, για ευνόητους λόγους.

Οι θετικές κινήσεις που αναμφισβήτητα κάνει η Κομισιόν το τελευταίο διάστημα σε σχέση με την ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας δεν μπορούν να κριθούν στην παρούσα φάση, μεσούσης της προεκλογικής εκστρατείας, ενόψει των Ευρωεκλογών του Μαΐου και με δεδομένη την αρνητική διάθεση της κοινωνίας των Ευρωπαίων πολιτών κατά της Τουρκίας και του ηγέτη της. Δύο ακόμη παράγοντες ενισχύουν το ομιχλώδες περιβάλλον. Αφενός, το γεγονός ότι η παρούσα Κομισιόν ολοκληρώνει τη θητεία της σε έξι μήνες. Και αφετέρου, ότι την ίδια στιγμή κατά την οποία οι υπηρεσίες Γιούνκερ στηρίζουν τη Λευκωσία στο ζήτημα της ΑΟΖ, τηρούν αποστάσεις από τις θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας στο Κυπριακό, ενώ σε άλλα θέματα όπως αυτό του χαλουμιού βρίσκονται στο ακριβώς αντίθετο ρεύμα. Περίεργη καθυστέρηση καταγράφεται στον καθορισμό συγκεκριμένης ημερομηνίας για διεξαγωγή του ενεργειακού διαλόγου υψηλού επιπέδου, μεταξύ ΕΕ-Τουρκίας. Κύκλοι στην ΕΕ αφήνουν να διαρρεύσει ότι είναι θέμα χρόνου ο καθορισμός συγκεκριμένης ημερομηνίας. Ωστόσο, η καθυστέρηση προκαλεί εύλογους συνειρμούς και τείνει να θυμίσει ότι ο ενεργειακός διάλογος ΕΕ-Τουρκίας είχε αναβληθεί ήδη τρεις φορές.

Όπως είχε αποκαλύψει ο «Φ», πέρυσι και ενώ είχε καθοριστεί ημερομηνία διεξαγωγής του (27 Φεβρουαρίου 2018), ο Ερντογάν αποφάσισε να τον αναβάλει, υπό το φως των φραστικών αντιδράσεων της ΕΕ κατά της Άγκυρας, αναφορικά με την παρεμπόδιση του ερευνητικού πλοίου της ιταλικής εταιρείας ENI να προχωρήσει σε έρευνα στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Άλλες δύο φορές αναβλήθηκε ο ενεργειακός διάλογος λόγω υπερβολικών απαιτήσεων του τότε υπουργού Ενέργειας της Τουρκίας και νυν υπουργού Οικονομικών, και γαμβρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Ο κ. Αλμπαϊράκ είχε αξιώσει να γίνει δεκτός «μετά βαΐων και κλάδων», στην έδρα της Ε.Ε., ζητώντας διευθέτηση τόσο κοινής συνάντησης με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ και τον Πρόεδρο της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, όσο και κοινής συνάντησης με την Ύπατη Εκπρόσωπο Φεντερίκα Μογκερίνι και τον Αντιπρόεδρο της Κομισιόν Φρανς Τίμερμανς, αίτημα που αρνήθηκε να ικανοποιήσει η ΕΕ.

http://www.philenews.com/eidiseis/politiki/article/686449/evrotoyrkiki-kontra-ga-aoz-akkoygoy