Τον χαμηλότερο αμυντικό προϋπολογισμό των τελευταίων 15 ετών κατέθεσε η Ελληνική κυβέρνηση στην Βουλή για ψήφιση, αφού σύμφωνα με τα υπάρχοντα στοιχειά για το οικονομικό έτος 2017, το υπουργείο Εθνικής Άμυνας πρόκειται να λάβει το ποσό των 3,030 δις ευρώ. Ο προϋπολογισμένος του υπουργείου είναι μειωμένος σε σχέση με το 2016 κατά 100,4 εκατ. ευρώ, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί ότι στον αμυντικό προϋπολογισμό συμπεριλαμβάνονται και οι δαπάνες για την ΕΜΥ και την ΜΑΕΔΥ, οι οποίες το 2016 έφτασαν τα 20,5 εκατ. ευρώ. Οι περιπέτειες του Ελληνικού αμυντικού προϋπολογισμού θα έπρεπε πραγματικά να αποτελέσουν ένα ξεχωριστό αντικείμενο μελέτης, αφού για μια χώρα σαν την Ελλάδα που υφίσταται αμφισβήτηση των συνόρων της και των κυριαρχικών της δικαιωμάτων με τον πλέον εμφανή τρόπο, η άμυνα θα έπρεπε να αντιμετωπίζεται με ύψιστο βαθμό προτεραιότητας και σοβαρότητας. Και όμως, μετά το λάθος που έγινε στο πρώτο Μνημόνιο, όταν η τότε κυβέρνηση επέτρεψε στην ΤΡΟΙΚΑ να παρεμβαίνει στον αμυντικό προϋπολογισμό της χώρας δηλ στην άμυνα και την ασφάλεια της χώρας μας με διαδοχικές απαιτήσεις για την μειώσει των αμυντικών δαπανών, δεν υπήρξε κάποια αποφασιστική προσπάθεια ανατροπής αυτής της κατάστασης.
Έτσι ενώ την περίοδο 2003-2009 ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ελλάδας ήταν
2003 – 4,202 δισ ευρώ (2,44% του ΑΕΠ),
2004 – 4,278 δισ ευρώ (2,31% του ΑΕΠ),
2005 – 4,925 δισ ευρώ (2,55% του ΑΕΠ),
2006 – 5,172 δισ ευρώ (2,48% του ΑΕΠ),
2007 – 5,557 δισ ευρώ (2,49% του ΑΕΠ),
2008 – 6,295 δισ ευρώ (2,7% του ΑΕΠ),
2009 – 6,317 δισ ευρώ (2,73% του ΑΕΠ),
το 2010 που ουσιαστικά ήταν η πρώτη χρονιά που εφαρμόστηκε ο πρώτος μνημονικός προϋπολογισμός, οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν αισθητά και έφτασαν τα 4,531 δισ ευρώ (2,03% του ΑΕΠ), για να μειωθούν δραματικά το 2011 φτάνοντας στα 3,603 δις ευρώ (1,73% του ΑΕΠ).
Όμως και η συνέχεια δεν διέφερε σε τίποτα από τις δύο πρώτες χρονιές του Μνημονίου.
Έτσι, το 2012 ο Ελληνικός αμυντικός προϋπολογισμός έφτασε τα 3,476 δισ ευρώ (1,79% του ΑΕΠ),
το 2013 τα 3,692 δισ ευρώ (2,02% του ΑΕΠ),
το 2014 τα 3,084 δις ευρώ (1,66% του ΑΕΠ),
το 2015 με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία διαμορφώνεται στα 3,204 δισ ευρώ (1,73% του ΑΕΠ) από τα 3,290 δισ ευρώ που είχε αρχικά υπολογιστεί και όπως φαίνεται
το 2016 θα κλείσει με συνολικές τελικές δαπάνες στον τομέα της άμυνας στα 3,130 δισ ευρώ.
Ειδικότερα για τους προϋπολογισμούς του 2015 και 2016 υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είχε δεσμευτεί να μειώσει τις αμυντικές δαπάνες σύμφωνα με το τρίτο Μνημόνιο κατά 500 εκατ. ευρώ και ειδικότερα τα 100 εκατ. ευρώ θα προέρχονταν από τον προϋπολογισμό του 2015 και από 400 εκατ. ευρώ από τα έτη 2016 και 2017 με περικοπές 200 εκατ. ευρώ για κάθε έτος. Πιο αναλυτικά το 2015 περικόπηκαν 86 εκατ. ευρώ από τον υπο τότε εκτέλεση προϋπολογισμό, με αποτέλεσμα το τελικό ποσό του αμυντικού προϋπολογισμού να φτάσει σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις στα 3,204 δις ευρώ (1,73% του ΑΕΠ). (Ο απολογισμός του οικονομικού έτους 2015 δεν έχει μέχρι σήμερα δημοσιευτεί) Το 2016 ο κρατικός προϋπολογισμός αρχικά περιελάμβανε αμυντικές δαπάνες ύψους 3.185.300.000 ευρώ, οι οποίες αργότερα περικόπηκαν στα 3.163.700.000 ευρώ και τελικά πρόκειται να διαμορφωθεί στα 3.130.400.000 ευρώ, μειωμένος δηλαδή κατά 54,9 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό για το έτος αυτό (2016) και κατά 72,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015.
Δυστυχώς, επανειλημμένες φορές διεθνείς οργανισμοί και κέντρα ερευνών στον τομέα της άμυνας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό προσθέτουν λανθασμένα στις αμυντικές δαπάνες και το ποσό που προορίζεται για τις συντάξεις των στρατιωτικών.
Σύμφωνα με την μελέτη που πραγματοποίησαν επτά ερευνητικά κέντρα στην Ευρώπη με τίτλο «Defence Budgets and Cooperation in Europe: Trends and Investments», η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2016, αναφέρεται (σελίδα 17) ότι το ποσό που πρόκειται να δαπανηθεί για την πληρωμή των συντάξεων των Ελλήνων απόστρατων στρατιωτικών για το έτος 2016 ανέρχεται στα 1,004 δισ ευρώ. Το ποσό αυτό σε κάποιες εγχώριες και ξένες μελέτες λανθασμένα προστίθεται στον τακτικό αμυντικό προϋπολογισμό της Ελλάδας με αποτέλεσμα να διαστρεβλώνεται η τελική εικόνα και να δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αφού όλα αυτά τα χρόνια το υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν μερίμνησε να διορθώσει αυτό το λάθος. Η διαστρεβλωμένη αυτή εικόνα έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα, αφού κατά αυτό τον τρόπο διογκώνεται λανθασμένα ο αμυντικός προϋπολογισμός της χώρας και δίνει το δικαίωμα στην ΤΡΟΙΚΑ και άλλους διεθνούς και εγχώριους επικριτές, να ζητούν την μείωση των αμυντικών δαπανών παρά το γεγονός ότι από το 2015 μέχρι και το 2016 οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν συνολικά κατά 140,9 εκατ. ευρώ.
Εάν σε αυτά τα ποσά προσθέσουμε και τις περικοπές που πραγματοποιήθηκαν για το οικονομικό έτος 2017 (100,4 εκατ. ευρώ), τότε το συνολικό ύψος των περικοπών για την τριετία 2015-2017 φτάνει τα 241,3 εκατ. ευρώ, ενώ πρόσφατα ο ΑΝΥΕΘΑ Δ. Βίτσας είχε δηλώσει ότι οι εγγεγραμμένες πιστώσεις του υπουργείου Εθνικής Άμυνας μειώθηκαν την περίοδο 2009-2016, κατά 3,39 δισ. ευρώ (ποσοστό μείωσης 52,02% σε σχέση με το 2009). Όσον αφορά την προέλευση των περικοπών για τα υπόλοιπα 258,7 εκατ. ευρώ που το υπουργείο είχε δεσμευτεί να πραγματοποιήσει το 2017 δεν υπάρχουν πληροφορίες, αν και όπως φαίνεται ενδεχομένως να αναζητηθούν από άλλες πηγές και όχι από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Όσον αφορά τις δαπάνες για εξοπλισμούς
το 2003 το ποσό που διατέθηκε ήταν 987 εκατ. ευρώ,
το 2004 ήταν 825,950 εκατ. ευρώ,
το 2005 ήταν 1,394 δις ευρώ,
το 2006 ήταν 1,491 δισ ευρώ,
το 2007 ήταν 2,175 δισ ευρώ,
το 2008 ήταν 2,131 δισ ευρώ,
το 2009 ήταν 2,175 δισ ευρώ,
το 2010 που ξεκινά το Μνημόνιο οι δαπάνες ήταν 1,017 δισ ευρώ,
το 2011 δεύτερο έτος Μνημονίου ήταν 359,599 εκατ. ευρώ (ραγδαία πτώση 64%),
το 2012 ήταν 410,584 εκατ. ευρώ,
το 2013 ήταν 529,592 εκατ. ευρώ,
το 2014 ήταν 345,491 εκατ. ευρώ,
το 2015 ήταν 565 εκατ. ευρώ αν και είχαν προγραμματιστεί εξοπλιστικές δαπάνες ύψους 700 εκατ. ευρώ,
και το 2016 είχε προγραμματιστεί η δαπάνη 598 εκατ. ευρώ αν και τελικά εκτιμάται ότι θα δαπανηθούν 586 εκατ. ευρώ δηλ μειωμένες κατά 12 εκατ. ευρώ.
Για το 2017 έχει προγραμματιστεί η δαπάνη 477 εκατ. ευρώ για εξοπλιστικά προγράμματα, μειωμένη κατά 20,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αρχική προγραμματισμένη δαπάνη που ήταν 497,6 εκατ. ευρώ.
Για το 2018 προβλέπεται να δαπανηθούν για εξοπλιστικά προγράμματα 540,6 εκατ. ευρώ, το 2019 προβλέπεται να δαπανηθούν 590,6 εκατ. ευρώ και τέλος για το 2020 προβλέπεται να δαπανηθεί το ίδιο ποσό δηλ 590,6 εκατ. ευρώ για το σκοπό αυτό.
Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία η Ελλάδα από το 2003 μέχρι και το 2017 θα έχει καταβάλει 15,472 δις ευρώ για εξοπλιστικές δαπάνες δηλ. η χώρα μας δαπάνησε αυτά τα 15 χρόνια σε γενικές γραμμές κατά μέσο όρο 1,031 δισ ευρώ κάθε χρόνο δηλ. ένα ποσοστό ως προς το ΑΕΠ χαμηλότερο ή ίσο με το 0,6% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, καταρρίπτοντας τον μύθο για τις τεράστιες εξοπλιστικές δαπάνες.
Αυξημένος κατά 10,4% είναι ο κυπριακός αμυντικός προϋπολογισμός για το 2017 σε σχέση με το 2016 σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στην Επιτροπή Άμυνας του Κοινοβουλίου της χώρας. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα του Φιλελεύθερου ο αμυντικός προϋπολογισμός για το 2017 φτάνει τα 352 εκατ. ευρώ είναι δηλαδή αυξημένος σε σχέση με το 2016 κατά 33,1 εκατ. ευρώ λόγω των δαπανών πρόσληψης των συμβασιούχων οπλιτών (ΣΥΟΠ), οι οποίοι θα καλύψουν τα κενά που θα δημιουργηθούν από την μείωση της στρατιωτικής θητείας. Να σημειωθεί πως το κεφάλαιο «Αμυντική Θωράκιση», που περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό θα συζητηθεί σε κλειστή συνεδρία της Επιτροπής Άμυνας. Για τους ΣΥΟΠ, ο Κύπριος υπουργός Άμυνας είπε πως το 99% των όσων ξεκίνησαν την εκπαίδευσή τους στα ΚΕΝ την ολοκλήρωσε επιτυχώς. Είπε ακόμη ότι διαψεύστηκαν οι πληροφορίες που είχαν δημοσιευτεί ότι δεν θα εκδηλωνόταν ενδιαφέρον. Κατέστησε όμως σαφές ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κληρωτοί στρατιώτες που υπηρετούν σε διαφορετικές περιοχές απ` ότι διαμένουν δεν θα μεταφερθεί στους ΣΥΟΠ. Ο υπουργός Άμυνας αναφέρθηκε σε προστιθέμενη αξία από την πρόσληψη των ΣΥΟΠ αλλά και στην ποσοτική βελτίωση που επέρχεται γιατί μέσα από τη μείωση της στρατιωτικής θητείας, η δύναμη της Εθνοφρουρά θα αυξηθεί.
http://www.viadiplomacy.gr/
Το 67% των ελληνικών αμυντικών δαπανών καλύπτει τις πάγιες και ανελαστικές δαπάνες της μισθοδοσίας του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων.
«Θέλω να αδράξω την ευκαιρία για να επαινέσω την Ελλάδα, καθώς είναι ο ένας από τους πέντε συμμάχους του ΝΑΤΟ, που καταβάλει το 2% του ΑΕΠ του για την Άμυνα -ένας στόχος που έχουμε θέσει, αλλά δεν εκπληρώνεται από όλους. Η Ελλάδα το έχει πράξει ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη οικονομικά συγκυρία», ανέφερε κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Barack Obama, δίνοντας λαβή για σειρά δημοσιευμάτων στα εγχώρια ΜΜΕ με παραπλανητικούς τίτλους και επιλεκτή ανάγνωση των στοιχείων. Η πραγματικότητα είναι δυστυχώς διαφορετική. Αμυντικές Δαπάνες είναι το σύνολο των δαπανών ενός Κράτους για το αγαθό της Εθνικής Άμυνας. Στην Ελλάδα υποδιαιρούνται σε τρεις κύριες κατηγορίες δαπανών:
(1) Δαπάνες για την αποζημίωση του Στρατιωτικού και Πολιτικού Προσωπικού (μισθοδοσία, επιδόματα, αποζημιώσεις, ασφαλιστικές εισφορές)
(2) Δαπάνες για την Υποστήριξη και την Λειτουργία (λειτουργικά έξοδα, ασκήσεις, επιχειρήσεις)
(3) Δαπάνες για την απόκτηση και προμήθεια Εξοπλισμών και Υποδομών.
Το ΝΑΤΟ έχει θέσει δύο βασικές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις Αμυντικές Δαπάνες:
- Οδηγία του 2% επί του ΑΕΠ. Τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας συμφώνησαν το 2006 να αφιερώνουν τουλάχιστον το 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους σε Αμυντικές Δαπάνες. Η δέσμευση αυτή υποδηλώνει το δείκτη συνεισφοράς των κρατών-μελών στη συλλογική άμυνα, την αξιοπιστία και την πολιτική δέσμευση.
- Οδηγία του 20% των Αμυντικών Δαπανών. Σύμφωνα με αυτή, οι δαπάνες για την απόκτηση και προμήθεια Εξοπλισμών και Υποδομών θα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 20% του συνόλου των Αμυντικών Δαπανών. Στόχος της Οδηγίας είναι η αντιμετώπιση του κινδύνου απαρχαίωσης του στρατιωτικού υλικού, η αύξηση της διαλειτουργικότητας-συμβατότητας των οπλικών συστημάτων και η διατήρηση της τεχνολογικής υπεροχής της ισχυρότερης παγκοσμίως στρατιωτικής συμμαχίας έναντι κάθε απειλής.
A. Ποιες είναι πραγματικά οι Αμυντικές Δαπάνες της Ελλάδας;
Ο πίνακας του ινστιτούτου Bruegel που αναπαρήχθη από το σύνολο των ελληνικών ΜΜΕ περιλαμβάνει τα στοιχεία του ΝΑΤΟ σε σταθερές τιμές και ισοτιμίες Δολαρίου 2010 κι όχι σε τρέχουσες τιμές. Σε απόλυτα μεγέθη δαπανών, η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ (συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας) και στην 8η στην Ευρώπη.
Tα στοιχεία που χρησιμοποίησε το ινστιτούτο Bruegel των Βρυξελλών [1] και αναπαρήχθησαν από ελληνικά ΜΜΕ και ιστοσελίδες προέρχονται από την έκθεση Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016) που έδωσε στη δημοσιότητα η Βορειοατλαντική Συμμαχία στις 4 Ιουλίου 2016 [2]. Τα στοιχεία της έκθεσης του ΝΑΤΟ βασίζονται στις αναφορές που αποστέλλουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα Υπουργεία Αμύνης των κρατών-μελών και σε αυτήν καταγράφονται μεταξύ άλλων οι Αμυντικές Δαπάνες
α) σε Εθνικό Νόμισμα και σε Δολάρια και
β) σε τρέχουσες τιμές και σε σταθερές τιμές και ισοτιμίες Δολαρίου 2010.
Η αναρτηθείσα στην ΔΙΑΥΓΕΙΑ Κατανομή Πιστώσεων Π/Υ ΥΠΕΘΑ Οικονομικού Έτους 2016. Στον αμυντικό προϋπολογισμό ύψους 3,1 δισ. ΕΥΡΩ περιλαμβάνονται οι δαπάνες για την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και τη Μοίρα Αεροπορικής Εξυπηρέτησης Δημοσίων Υπηρεσιών.
Μια γρήγορη ματιά στους αναλυτικούς πίνακες της έκθεσης αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η εκτίμηση (expected) για Αμυντικές Δαπάνες ύψους 5,831 δισ. ΔΟΛΑΡΙΩΝ της Ελλάδας για το τρέχον έτος (σε σταθερές τιμές 2010) μεταφράζεται σε 4,155 δισ. ΕΥΡΩ σε τρέχουσες τιμές. Πως αναμένεται να δαπανηθούν 4,1 δισ. ΕΥΡΩ το 2016 όταν ο Κρατικός Προϋπολογισμός προβλέπει ανώτατο ποσό δαπανών στον Π/Υ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας τα 3,1 δισ. ΕΥΡΩ; Η απάντηση βρίσκεται στη μεθοδολογία υπολογισμού των Αμυντικών Δαπανών που ακολουθεί το ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με κάποια πρόσθετη χρηματοδότηση που καλύπτει την εξόφληση ληξιπρόσθεσμων υποχρεώσεων προηγούμενων ετών.
Δύο είναι τα δεδομένα που οφείλουν να συγκρατήσουν οι Έλληνες πολίτες:
- Πρώτον. Η Ελλάδα δαπανά σήμερα το ίδιο πόσο με το Βέλγιο, ένα κράτος ίσου πληθυσμιακού μεγέθους που έχει την έκταση της Πελοποννήσου, το οποίο δεν αντιμετωπίζει καμία στρατιωτική απειλή και διατηρεί πλήρως επαγγελματικές Ένοπλες Δυνάμεις 30.174 στελεχών με 1.673 εφέδρους, και περιορισμένο αριθμό χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών οπλικών συστημάτων όταν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις με μόνιμο προσωπικό 85.798 και άνω των 20.000 οπλιτών θητείας και πολλαπλάσιες επιχειρησιακές δυνατοτήτες λόγω της πληθώρας των οπλικών συστημάτων, αναλαμβάνουν διαρκώς αυξανόμενο επιχειρησιακό και κοινωνικό έργο, στη ζώνη αστάθειας της Ανατολικής Μεσογείου. [3]
- Δεύτερον. Όπως δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο ΑΝΥΕΘΑ Δ. Βίτσας, «σχετικά με την συνολική εικόνα των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας, θα ήθελα να επισημάνω πως τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί μειώσεις της τάξης του 50%, δηλαδή από 6 δισ. ευρώ που ήταν ετησίως προ κρίσης, έχουν φθάσει στα 3 δισ. ευρώ.» [4] Για την ακρίβεια, οι εγγεγραμμένες πιστώσεις του ΥΠΕΘΑ μειώθηκαν την περίοδο 2009-2016, κατά 3,39 δισ. ΕΥΡΩ (ποσοστό 52,02%) και συρρικνώνονται περαιτέρω καθώς το έτος 2017, ο Π/Υ θα ανέλθει στο ποσό των 3.030 εκατ. ΕΥΡΩ (μειωμένος κατά 100,40 εκατ. ΕΥΡΩ από το έτος 2016).
Β. Τι πληρώνουμε σήμερα για την Εθνική Άμυνα;
Οι Απολογισμοί, δηλαδή τα αποτελέσματα εκτελέσεως των Προϋπολογισμών, αποτυπώνουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την πραγματική κατάσταση όσον αφορά τις ελληνικές Αμυντικές Δαπάνες. Με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, ο Π/Υ του ΥΠΕΘΑ για το Οικονομικό Έτος 2014 διαμορφώθηκε ως ακολούθως:
Σε γενικές γραμμές και παρά την περικοπή σχεδόν του 50% των αρχικά προϋπολογισθέντων εξοπλιστικών δαπανών («Πληρωμές για την Εξυπηρέτηση της Δημόσιας Πίστης»), ο Π/Υ του 2014 εκτελέστηκε λίαν επιτυχώς συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη, όπου σημειώθηκαν προβλήματα στην απορρόφηση κονδυλίων με αποτέλεσμα να επιστρέφονται σημαντικά ποσά στο ΥΠΟΙΚ ως αδιάθετα στο τέλος έκαστου έτους. Παράλληλα επιβεβαιώνεται ότι σε ταμειακή βάση, οι Αμυντικές Δαπάνες βρίσκονται κάτω από το όριο του 2% επί του ΑΕΠ.
Μια μεσοσταθμική ανάλυση των Απολογισμών των τελευταίων ετών δείχνει ότι οι Ελληνικές Αμυντικές Δαπάνες κατανέμονται ποσοστιαία ως εξής:
- 67% για την μισθοδοσία του προσωπικού (2 δισ. ΕΥΡΩ)
- 18% για τις λειτουργικές δαπάνες με διαρκώς πτωτική τάση
- 15% για τις εξοπλιστικές δαπάνες με διαρκώς πτωτική τάση, δηλαδή κάτω από το όριο του 20% που έχει θέσει το ΝΑΤΟ ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή ανανέωση του στρατιωτικού εξοπλισμού.
Τα πρώτα στοιχεία για την εκτέλεση των Π/Υ του 2015 και 2016 δείχνουν δραματική συρρίκνωση των πληρωμών για εξοπλιστικές δαπάνες που κατ΄ουσίαν αφιερώνονται για την αποπληρωμή δόσεων παλαιοτέρων προγραμμάτων, υποπρογράμματα εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης υφιστάμενων μέσων, προμήθεια πυρομαχικών και ανταλλακτικών προς συμπλήρωση αποθεμάτων και προγράμματα συντήρησης-υποστήριξης υφιστάμενων μέσων και υποδομών. [5] Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, τα κονδύλια που κατευθύνονται πλέον σε νέα υποπρογράμματα -πλην δηλαδή των ανειλημμένων υποχρεώσεων- περιορίζονται σε διψήφιο αριθμό εκατομμυρίων ΕΥΡΩ.
Γ. Τι πρέπει να γίνει;
Σε έγγραφο του Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών του ΥΠΕΘΑ με ημερομηνία 10 Νοεμβρίου 2016 εξειδικεύονται τα μέτρα εξοικονόμησης πόρων και εξορθολογισμού των λειτουργικών δαπανών των Ενόπλων Δυνάμεων ενόψει της σημερινής κατάθεσης του Προϋπολογισμού στη Βουλή. Σε αυτά περιλαμβάνεται η «Αποφυγή δημιουργίας νέων δομών (Μονάδων–Υπηρεσιών) που συνεπάγονται κόστος και συνεχής προσπάθεια αναδιοργάνωσης – αναδιάταξης των ΕΔ με σύσταση δομών μικρότερων, πιο ευέλικτων και με μεγαλύτερη ισχύ πυρός», μέτρο που καταστρατηγείται συστηματικά από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του ΥΠΕΘΑ και ιδιαίτερα την τελευταία διετία (βλέπε συγκρότηση ΔΙΔΕΡΓΩΝ, ΜΟΜΚΑ, ΥΠΑΑΠΕΔ, εξαγγελίες για νέο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων στα Ιωάννινα κ.ά). Χαρακτηριστικά δε παραδείγματα της συστηματικής υπονόμευσης της εγκεκριμένης από το ΚΥΣΕΑ «Νέας Δομής Δυνάμεων 2013-2027» και της ανατροπής του αμυντικού σχεδιασμού είναι η (μη) μετεγκατάσταση της 383 ΜΕΕΑ, που πλέον επιχειρεί με μόλις 7 αεροσκάφη, στην 112 ΠΜ και η διατήρηση λειτουργίας των διάσπαρτων Κέντρων Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων [6]. Η προώθηση όλων των απαιτούμενων μέτρων εξορθολογισμού λειτουργικών δαπανών, η διακομματική στήριξη της προσπάθειας αναδιοργάνωσης, η υλοποίηση των στοιχειωδών εξοπλιστικών υποπρογραμμάτων καθώς και η απεμπλοκή του στρατιωτικού προσωπικού από αλλότρια καθήκοντα είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της υφιστάμενης επιχειρησιακής ετοιμότητας των ΕΔ στο παρατεταμένο ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο.
Σημειώσεις:
[1] Trump, NATO and European defence spending, http://bruegel.org/2016/11/trump-nato-and-european-defence-spending/
[2] Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016), http://www.nato.int/cps/en/natohq/news_132934.htm
[3] Με βάση τα στοιχεία Σεπτεμβρίου 2016 του Μητρώου Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου.
[4] Συνέντευξη ΑΝΥΕΘΑ Δημήτρη Βίτσα στην εφημερίδα «Η ΒΡΑΔΥΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», http://www.mod.mil.gr/mod/el/content/show/36/A113024
[5] Ενδεικτικά, τα 42 υποπρογράμματα που ενέκρινε η η Ειδική Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής στις 30 Ιουλίου 2014, εδώ.
[6] Παρά το γεγονός ότι από το 2011 έχει ληφθεί σχετική απόφαση από τα αρμόδια όργανα της ΠΑ, η υλοποίηση της μετεγκατάστασης παραπέμπεται εκ νέου στις καλένδες καθώς σύμφωνα με απάντηση του ΥΕΘΑ Π. Καμμένου στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου: «Αναφορικά με την ενδεχόμενη μελλοντική μετεγκατάσταση της 383 Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης (ΜΕΕΑ), στην παρούσα φάση, τελεί εν εξελίξει από το ΓΕΑ ο επαναπροσδιορισμός και η επανεξέταση όλων των παραμέτρων που δύνανται να επηρεάσουν τη λήψη σχετικής απόφασης, στο πλαίσιο της μετεξέλιξης της Πολεμικής Αεροπορίας».
http://e-amyna.com/
Έτσι ενώ την περίοδο 2003-2009 ο αμυντικός προϋπολογισμός της Ελλάδας ήταν
2003 – 4,202 δισ ευρώ (2,44% του ΑΕΠ),
2004 – 4,278 δισ ευρώ (2,31% του ΑΕΠ),
2005 – 4,925 δισ ευρώ (2,55% του ΑΕΠ),
2006 – 5,172 δισ ευρώ (2,48% του ΑΕΠ),
2007 – 5,557 δισ ευρώ (2,49% του ΑΕΠ),
2008 – 6,295 δισ ευρώ (2,7% του ΑΕΠ),
2009 – 6,317 δισ ευρώ (2,73% του ΑΕΠ),
το 2010 που ουσιαστικά ήταν η πρώτη χρονιά που εφαρμόστηκε ο πρώτος μνημονικός προϋπολογισμός, οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν αισθητά και έφτασαν τα 4,531 δισ ευρώ (2,03% του ΑΕΠ), για να μειωθούν δραματικά το 2011 φτάνοντας στα 3,603 δις ευρώ (1,73% του ΑΕΠ).
Όμως και η συνέχεια δεν διέφερε σε τίποτα από τις δύο πρώτες χρονιές του Μνημονίου.
Έτσι, το 2012 ο Ελληνικός αμυντικός προϋπολογισμός έφτασε τα 3,476 δισ ευρώ (1,79% του ΑΕΠ),
το 2013 τα 3,692 δισ ευρώ (2,02% του ΑΕΠ),
το 2014 τα 3,084 δις ευρώ (1,66% του ΑΕΠ),
το 2015 με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία διαμορφώνεται στα 3,204 δισ ευρώ (1,73% του ΑΕΠ) από τα 3,290 δισ ευρώ που είχε αρχικά υπολογιστεί και όπως φαίνεται
το 2016 θα κλείσει με συνολικές τελικές δαπάνες στον τομέα της άμυνας στα 3,130 δισ ευρώ.
Ειδικότερα για τους προϋπολογισμούς του 2015 και 2016 υπενθυμίζεται ότι η Ελλάδα είχε δεσμευτεί να μειώσει τις αμυντικές δαπάνες σύμφωνα με το τρίτο Μνημόνιο κατά 500 εκατ. ευρώ και ειδικότερα τα 100 εκατ. ευρώ θα προέρχονταν από τον προϋπολογισμό του 2015 και από 400 εκατ. ευρώ από τα έτη 2016 και 2017 με περικοπές 200 εκατ. ευρώ για κάθε έτος. Πιο αναλυτικά το 2015 περικόπηκαν 86 εκατ. ευρώ από τον υπο τότε εκτέλεση προϋπολογισμό, με αποτέλεσμα το τελικό ποσό του αμυντικού προϋπολογισμού να φτάσει σύμφωνα με τις μέχρι σήμερα εκτιμήσεις στα 3,204 δις ευρώ (1,73% του ΑΕΠ). (Ο απολογισμός του οικονομικού έτους 2015 δεν έχει μέχρι σήμερα δημοσιευτεί) Το 2016 ο κρατικός προϋπολογισμός αρχικά περιελάμβανε αμυντικές δαπάνες ύψους 3.185.300.000 ευρώ, οι οποίες αργότερα περικόπηκαν στα 3.163.700.000 ευρώ και τελικά πρόκειται να διαμορφωθεί στα 3.130.400.000 ευρώ, μειωμένος δηλαδή κατά 54,9 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον αρχικό προγραμματισμό για το έτος αυτό (2016) και κατά 72,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2015.
Δυστυχώς, επανειλημμένες φορές διεθνείς οργανισμοί και κέντρα ερευνών στον τομέα της άμυνας στην Ελλάδα και στο εξωτερικό προσθέτουν λανθασμένα στις αμυντικές δαπάνες και το ποσό που προορίζεται για τις συντάξεις των στρατιωτικών.
Σύμφωνα με την μελέτη που πραγματοποίησαν επτά ερευνητικά κέντρα στην Ευρώπη με τίτλο «Defence Budgets and Cooperation in Europe: Trends and Investments», η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2016, αναφέρεται (σελίδα 17) ότι το ποσό που πρόκειται να δαπανηθεί για την πληρωμή των συντάξεων των Ελλήνων απόστρατων στρατιωτικών για το έτος 2016 ανέρχεται στα 1,004 δισ ευρώ. Το ποσό αυτό σε κάποιες εγχώριες και ξένες μελέτες λανθασμένα προστίθεται στον τακτικό αμυντικό προϋπολογισμό της Ελλάδας με αποτέλεσμα να διαστρεβλώνεται η τελική εικόνα και να δημιουργούνται λανθασμένες εντυπώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό αφού όλα αυτά τα χρόνια το υπουργείο Εθνικής Άμυνας δεν μερίμνησε να διορθώσει αυτό το λάθος. Η διαστρεβλωμένη αυτή εικόνα έχει δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στην Ελλάδα, αφού κατά αυτό τον τρόπο διογκώνεται λανθασμένα ο αμυντικός προϋπολογισμός της χώρας και δίνει το δικαίωμα στην ΤΡΟΙΚΑ και άλλους διεθνούς και εγχώριους επικριτές, να ζητούν την μείωση των αμυντικών δαπανών παρά το γεγονός ότι από το 2015 μέχρι και το 2016 οι αμυντικές δαπάνες μειώθηκαν συνολικά κατά 140,9 εκατ. ευρώ.
Εάν σε αυτά τα ποσά προσθέσουμε και τις περικοπές που πραγματοποιήθηκαν για το οικονομικό έτος 2017 (100,4 εκατ. ευρώ), τότε το συνολικό ύψος των περικοπών για την τριετία 2015-2017 φτάνει τα 241,3 εκατ. ευρώ, ενώ πρόσφατα ο ΑΝΥΕΘΑ Δ. Βίτσας είχε δηλώσει ότι οι εγγεγραμμένες πιστώσεις του υπουργείου Εθνικής Άμυνας μειώθηκαν την περίοδο 2009-2016, κατά 3,39 δισ. ευρώ (ποσοστό μείωσης 52,02% σε σχέση με το 2009). Όσον αφορά την προέλευση των περικοπών για τα υπόλοιπα 258,7 εκατ. ευρώ που το υπουργείο είχε δεσμευτεί να πραγματοποιήσει το 2017 δεν υπάρχουν πληροφορίες, αν και όπως φαίνεται ενδεχομένως να αναζητηθούν από άλλες πηγές και όχι από το υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Όσον αφορά τις δαπάνες για εξοπλισμούς
το 2003 το ποσό που διατέθηκε ήταν 987 εκατ. ευρώ,
το 2004 ήταν 825,950 εκατ. ευρώ,
το 2005 ήταν 1,394 δις ευρώ,
το 2006 ήταν 1,491 δισ ευρώ,
το 2007 ήταν 2,175 δισ ευρώ,
το 2008 ήταν 2,131 δισ ευρώ,
το 2009 ήταν 2,175 δισ ευρώ,
το 2010 που ξεκινά το Μνημόνιο οι δαπάνες ήταν 1,017 δισ ευρώ,
το 2011 δεύτερο έτος Μνημονίου ήταν 359,599 εκατ. ευρώ (ραγδαία πτώση 64%),
το 2012 ήταν 410,584 εκατ. ευρώ,
το 2013 ήταν 529,592 εκατ. ευρώ,
το 2014 ήταν 345,491 εκατ. ευρώ,
το 2015 ήταν 565 εκατ. ευρώ αν και είχαν προγραμματιστεί εξοπλιστικές δαπάνες ύψους 700 εκατ. ευρώ,
και το 2016 είχε προγραμματιστεί η δαπάνη 598 εκατ. ευρώ αν και τελικά εκτιμάται ότι θα δαπανηθούν 586 εκατ. ευρώ δηλ μειωμένες κατά 12 εκατ. ευρώ.
Για το 2017 έχει προγραμματιστεί η δαπάνη 477 εκατ. ευρώ για εξοπλιστικά προγράμματα, μειωμένη κατά 20,6 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αρχική προγραμματισμένη δαπάνη που ήταν 497,6 εκατ. ευρώ.
Για το 2018 προβλέπεται να δαπανηθούν για εξοπλιστικά προγράμματα 540,6 εκατ. ευρώ, το 2019 προβλέπεται να δαπανηθούν 590,6 εκατ. ευρώ και τέλος για το 2020 προβλέπεται να δαπανηθεί το ίδιο ποσό δηλ 590,6 εκατ. ευρώ για το σκοπό αυτό.
Σύμφωνα με τα παραπάνω στοιχεία η Ελλάδα από το 2003 μέχρι και το 2017 θα έχει καταβάλει 15,472 δις ευρώ για εξοπλιστικές δαπάνες δηλ. η χώρα μας δαπάνησε αυτά τα 15 χρόνια σε γενικές γραμμές κατά μέσο όρο 1,031 δισ ευρώ κάθε χρόνο δηλ. ένα ποσοστό ως προς το ΑΕΠ χαμηλότερο ή ίσο με το 0,6% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, καταρρίπτοντας τον μύθο για τις τεράστιες εξοπλιστικές δαπάνες.
Αυξημένος κατά 10,4% είναι ο κυπριακός αμυντικός προϋπολογισμός για το 2017 σε σχέση με το 2016 σύμφωνα με τα στοιχεία που δόθηκαν στην Επιτροπή Άμυνας του Κοινοβουλίου της χώρας. Όπως αναφέρει το δημοσίευμα του Φιλελεύθερου ο αμυντικός προϋπολογισμός για το 2017 φτάνει τα 352 εκατ. ευρώ είναι δηλαδή αυξημένος σε σχέση με το 2016 κατά 33,1 εκατ. ευρώ λόγω των δαπανών πρόσληψης των συμβασιούχων οπλιτών (ΣΥΟΠ), οι οποίοι θα καλύψουν τα κενά που θα δημιουργηθούν από την μείωση της στρατιωτικής θητείας. Να σημειωθεί πως το κεφάλαιο «Αμυντική Θωράκιση», που περιλαμβάνεται στον προϋπολογισμό θα συζητηθεί σε κλειστή συνεδρία της Επιτροπής Άμυνας. Για τους ΣΥΟΠ, ο Κύπριος υπουργός Άμυνας είπε πως το 99% των όσων ξεκίνησαν την εκπαίδευσή τους στα ΚΕΝ την ολοκλήρωσε επιτυχώς. Είπε ακόμη ότι διαψεύστηκαν οι πληροφορίες που είχαν δημοσιευτεί ότι δεν θα εκδηλωνόταν ενδιαφέρον. Κατέστησε όμως σαφές ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι κληρωτοί στρατιώτες που υπηρετούν σε διαφορετικές περιοχές απ` ότι διαμένουν δεν θα μεταφερθεί στους ΣΥΟΠ. Ο υπουργός Άμυνας αναφέρθηκε σε προστιθέμενη αξία από την πρόσληψη των ΣΥΟΠ αλλά και στην ποσοτική βελτίωση που επέρχεται γιατί μέσα από τη μείωση της στρατιωτικής θητείας, η δύναμη της Εθνοφρουρά θα αυξηθεί.
http://www.viadiplomacy.gr/
Το 67% των ελληνικών αμυντικών δαπανών καλύπτει τις πάγιες και ανελαστικές δαπάνες της μισθοδοσίας του προσωπικού των Ενόπλων Δυνάμεων.
«Θέλω να αδράξω την ευκαιρία για να επαινέσω την Ελλάδα, καθώς είναι ο ένας από τους πέντε συμμάχους του ΝΑΤΟ, που καταβάλει το 2% του ΑΕΠ του για την Άμυνα -ένας στόχος που έχουμε θέσει, αλλά δεν εκπληρώνεται από όλους. Η Ελλάδα το έχει πράξει ακόμα και σε αυτή τη δύσκολη οικονομικά συγκυρία», ανέφερε κατά τη διάρκεια της κοινής συνέντευξης Τύπου με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, ο απερχόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, Barack Obama, δίνοντας λαβή για σειρά δημοσιευμάτων στα εγχώρια ΜΜΕ με παραπλανητικούς τίτλους και επιλεκτή ανάγνωση των στοιχείων. Η πραγματικότητα είναι δυστυχώς διαφορετική. Αμυντικές Δαπάνες είναι το σύνολο των δαπανών ενός Κράτους για το αγαθό της Εθνικής Άμυνας. Στην Ελλάδα υποδιαιρούνται σε τρεις κύριες κατηγορίες δαπανών:
(1) Δαπάνες για την αποζημίωση του Στρατιωτικού και Πολιτικού Προσωπικού (μισθοδοσία, επιδόματα, αποζημιώσεις, ασφαλιστικές εισφορές)
(2) Δαπάνες για την Υποστήριξη και την Λειτουργία (λειτουργικά έξοδα, ασκήσεις, επιχειρήσεις)
(3) Δαπάνες για την απόκτηση και προμήθεια Εξοπλισμών και Υποδομών.
Το ΝΑΤΟ έχει θέσει δύο βασικές κατευθυντήριες γραμμές όσον αφορά τις Αμυντικές Δαπάνες:
- Οδηγία του 2% επί του ΑΕΠ. Τα κράτη-μέλη της Συμμαχίας συμφώνησαν το 2006 να αφιερώνουν τουλάχιστον το 2% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος τους σε Αμυντικές Δαπάνες. Η δέσμευση αυτή υποδηλώνει το δείκτη συνεισφοράς των κρατών-μελών στη συλλογική άμυνα, την αξιοπιστία και την πολιτική δέσμευση.
- Οδηγία του 20% των Αμυντικών Δαπανών. Σύμφωνα με αυτή, οι δαπάνες για την απόκτηση και προμήθεια Εξοπλισμών και Υποδομών θα πρέπει να είναι τουλάχιστον το 20% του συνόλου των Αμυντικών Δαπανών. Στόχος της Οδηγίας είναι η αντιμετώπιση του κινδύνου απαρχαίωσης του στρατιωτικού υλικού, η αύξηση της διαλειτουργικότητας-συμβατότητας των οπλικών συστημάτων και η διατήρηση της τεχνολογικής υπεροχής της ισχυρότερης παγκοσμίως στρατιωτικής συμμαχίας έναντι κάθε απειλής.
A. Ποιες είναι πραγματικά οι Αμυντικές Δαπάνες της Ελλάδας;
Ο πίνακας του ινστιτούτου Bruegel που αναπαρήχθη από το σύνολο των ελληνικών ΜΜΕ περιλαμβάνει τα στοιχεία του ΝΑΤΟ σε σταθερές τιμές και ισοτιμίες Δολαρίου 2010 κι όχι σε τρέχουσες τιμές. Σε απόλυτα μεγέθη δαπανών, η Ελλάδα βρίσκεται στην 11η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών του ΝΑΤΟ (συμπεριλαμβανομένης της Κροατίας) και στην 8η στην Ευρώπη.Tα στοιχεία που χρησιμοποίησε το ινστιτούτο Bruegel των Βρυξελλών [1] και αναπαρήχθησαν από ελληνικά ΜΜΕ και ιστοσελίδες προέρχονται από την έκθεση Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016) που έδωσε στη δημοσιότητα η Βορειοατλαντική Συμμαχία στις 4 Ιουλίου 2016 [2]. Τα στοιχεία της έκθεσης του ΝΑΤΟ βασίζονται στις αναφορές που αποστέλλουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα τα Υπουργεία Αμύνης των κρατών-μελών και σε αυτήν καταγράφονται μεταξύ άλλων οι Αμυντικές Δαπάνες
α) σε Εθνικό Νόμισμα και σε Δολάρια και
β) σε τρέχουσες τιμές και σε σταθερές τιμές και ισοτιμίες Δολαρίου 2010.
Η αναρτηθείσα στην ΔΙΑΥΓΕΙΑ Κατανομή Πιστώσεων Π/Υ ΥΠΕΘΑ Οικονομικού Έτους 2016. Στον αμυντικό προϋπολογισμό ύψους 3,1 δισ. ΕΥΡΩ περιλαμβάνονται οι δαπάνες για την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και τη Μοίρα Αεροπορικής Εξυπηρέτησης Δημοσίων Υπηρεσιών.Μια γρήγορη ματιά στους αναλυτικούς πίνακες της έκθεσης αρκεί για να διαπιστώσει κανείς ότι η εκτίμηση (expected) για Αμυντικές Δαπάνες ύψους 5,831 δισ. ΔΟΛΑΡΙΩΝ της Ελλάδας για το τρέχον έτος (σε σταθερές τιμές 2010) μεταφράζεται σε 4,155 δισ. ΕΥΡΩ σε τρέχουσες τιμές. Πως αναμένεται να δαπανηθούν 4,1 δισ. ΕΥΡΩ το 2016 όταν ο Κρατικός Προϋπολογισμός προβλέπει ανώτατο ποσό δαπανών στον Π/Υ του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας τα 3,1 δισ. ΕΥΡΩ; Η απάντηση βρίσκεται στη μεθοδολογία υπολογισμού των Αμυντικών Δαπανών που ακολουθεί το ΝΑΤΟ σε συνδυασμό με κάποια πρόσθετη χρηματοδότηση που καλύπτει την εξόφληση ληξιπρόσθεσμων υποχρεώσεων προηγούμενων ετών.
Δύο είναι τα δεδομένα που οφείλουν να συγκρατήσουν οι Έλληνες πολίτες:
- Πρώτον. Η Ελλάδα δαπανά σήμερα το ίδιο πόσο με το Βέλγιο, ένα κράτος ίσου πληθυσμιακού μεγέθους που έχει την έκταση της Πελοποννήσου, το οποίο δεν αντιμετωπίζει καμία στρατιωτική απειλή και διατηρεί πλήρως επαγγελματικές Ένοπλες Δυνάμεις 30.174 στελεχών με 1.673 εφέδρους, και περιορισμένο αριθμό χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών οπλικών συστημάτων όταν οι Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις με μόνιμο προσωπικό 85.798 και άνω των 20.000 οπλιτών θητείας και πολλαπλάσιες επιχειρησιακές δυνατοτήτες λόγω της πληθώρας των οπλικών συστημάτων, αναλαμβάνουν διαρκώς αυξανόμενο επιχειρησιακό και κοινωνικό έργο, στη ζώνη αστάθειας της Ανατολικής Μεσογείου. [3]
- Δεύτερον. Όπως δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο ΑΝΥΕΘΑ Δ. Βίτσας, «σχετικά με την συνολική εικόνα των αμυντικών δαπανών της Ελλάδας, θα ήθελα να επισημάνω πως τα τελευταία χρόνια έχουν υποστεί μειώσεις της τάξης του 50%, δηλαδή από 6 δισ. ευρώ που ήταν ετησίως προ κρίσης, έχουν φθάσει στα 3 δισ. ευρώ.» [4] Για την ακρίβεια, οι εγγεγραμμένες πιστώσεις του ΥΠΕΘΑ μειώθηκαν την περίοδο 2009-2016, κατά 3,39 δισ. ΕΥΡΩ (ποσοστό 52,02%) και συρρικνώνονται περαιτέρω καθώς το έτος 2017, ο Π/Υ θα ανέλθει στο ποσό των 3.030 εκατ. ΕΥΡΩ (μειωμένος κατά 100,40 εκατ. ΕΥΡΩ από το έτος 2016).
Β. Τι πληρώνουμε σήμερα για την Εθνική Άμυνα;
Οι Απολογισμοί, δηλαδή τα αποτελέσματα εκτελέσεως των Προϋπολογισμών, αποτυπώνουν με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο την πραγματική κατάσταση όσον αφορά τις ελληνικές Αμυντικές Δαπάνες. Με βάση τα επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών, ο Π/Υ του ΥΠΕΘΑ για το Οικονομικό Έτος 2014 διαμορφώθηκε ως ακολούθως:
ΑΠΟΔΟΧΕΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
|
ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΕΣ ΔΑΠΑΝΕΣ
|
ΣΥΝΟΛΟ
|
%ΑΕΠ
| |
| ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ |
2.529.000.000,00
|
700.000.000,00
|
3.112.000.000,00
|
1,68%
|
| ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ |
2.738.906.301,17
|
345.491.795,88
|
3.084.398.097,05
|
1,66%
|
Σε γενικές γραμμές και παρά την περικοπή σχεδόν του 50% των αρχικά προϋπολογισθέντων εξοπλιστικών δαπανών («Πληρωμές για την Εξυπηρέτηση της Δημόσιας Πίστης»), ο Π/Υ του 2014 εκτελέστηκε λίαν επιτυχώς συγκριτικά με τα προηγούμενα έτη, όπου σημειώθηκαν προβλήματα στην απορρόφηση κονδυλίων με αποτέλεσμα να επιστρέφονται σημαντικά ποσά στο ΥΠΟΙΚ ως αδιάθετα στο τέλος έκαστου έτους. Παράλληλα επιβεβαιώνεται ότι σε ταμειακή βάση, οι Αμυντικές Δαπάνες βρίσκονται κάτω από το όριο του 2% επί του ΑΕΠ.
Μια μεσοσταθμική ανάλυση των Απολογισμών των τελευταίων ετών δείχνει ότι οι Ελληνικές Αμυντικές Δαπάνες κατανέμονται ποσοστιαία ως εξής:
- 67% για την μισθοδοσία του προσωπικού (2 δισ. ΕΥΡΩ)
- 18% για τις λειτουργικές δαπάνες με διαρκώς πτωτική τάση
- 15% για τις εξοπλιστικές δαπάνες με διαρκώς πτωτική τάση, δηλαδή κάτω από το όριο του 20% που έχει θέσει το ΝΑΤΟ ως απαραίτητη προϋπόθεση για την ομαλή ανανέωση του στρατιωτικού εξοπλισμού.
Τα πρώτα στοιχεία για την εκτέλεση των Π/Υ του 2015 και 2016 δείχνουν δραματική συρρίκνωση των πληρωμών για εξοπλιστικές δαπάνες που κατ΄ουσίαν αφιερώνονται για την αποπληρωμή δόσεων παλαιοτέρων προγραμμάτων, υποπρογράμματα εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης υφιστάμενων μέσων, προμήθεια πυρομαχικών και ανταλλακτικών προς συμπλήρωση αποθεμάτων και προγράμματα συντήρησης-υποστήριξης υφιστάμενων μέσων και υποδομών. [5] Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, τα κονδύλια που κατευθύνονται πλέον σε νέα υποπρογράμματα -πλην δηλαδή των ανειλημμένων υποχρεώσεων- περιορίζονται σε διψήφιο αριθμό εκατομμυρίων ΕΥΡΩ.
Γ. Τι πρέπει να γίνει;
Σε έγγραφο του Προϊσταμένου Οικονομικών Υπηρεσιών του ΥΠΕΘΑ με ημερομηνία 10 Νοεμβρίου 2016 εξειδικεύονται τα μέτρα εξοικονόμησης πόρων και εξορθολογισμού των λειτουργικών δαπανών των Ενόπλων Δυνάμεων ενόψει της σημερινής κατάθεσης του Προϋπολογισμού στη Βουλή. Σε αυτά περιλαμβάνεται η «Αποφυγή δημιουργίας νέων δομών (Μονάδων–Υπηρεσιών) που συνεπάγονται κόστος και συνεχής προσπάθεια αναδιοργάνωσης – αναδιάταξης των ΕΔ με σύσταση δομών μικρότερων, πιο ευέλικτων και με μεγαλύτερη ισχύ πυρός», μέτρο που καταστρατηγείται συστηματικά από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες του ΥΠΕΘΑ και ιδιαίτερα την τελευταία διετία (βλέπε συγκρότηση ΔΙΔΕΡΓΩΝ, ΜΟΜΚΑ, ΥΠΑΑΠΕΔ, εξαγγελίες για νέο Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων στα Ιωάννινα κ.ά). Χαρακτηριστικά δε παραδείγματα της συστηματικής υπονόμευσης της εγκεκριμένης από το ΚΥΣΕΑ «Νέας Δομής Δυνάμεων 2013-2027» και της ανατροπής του αμυντικού σχεδιασμού είναι η (μη) μετεγκατάσταση της 383 ΜΕΕΑ, που πλέον επιχειρεί με μόλις 7 αεροσκάφη, στην 112 ΠΜ και η διατήρηση λειτουργίας των διάσπαρτων Κέντρων Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων [6]. Η προώθηση όλων των απαιτούμενων μέτρων εξορθολογισμού λειτουργικών δαπανών, η διακομματική στήριξη της προσπάθειας αναδιοργάνωσης, η υλοποίηση των στοιχειωδών εξοπλιστικών υποπρογραμμάτων καθώς και η απεμπλοκή του στρατιωτικού προσωπικού από αλλότρια καθήκοντα είναι οι ελάχιστες προϋποθέσεις για τη διατήρηση της υφιστάμενης επιχειρησιακής ετοιμότητας των ΕΔ στο παρατεταμένο ασφυκτικό δημοσιονομικό πλαίσιο.
Σημειώσεις:
[1] Trump, NATO and European defence spending, http://bruegel.org/2016/11/trump-nato-and-european-defence-spending/
[2] Defence Expenditures of NATO Countries (2009-2016), http://www.nato.int/cps/en/natohq/news_132934.htm
[3] Με βάση τα στοιχεία Σεπτεμβρίου 2016 του Μητρώου Ανθρώπινου Δυναμικού του Ελληνικού Δημοσίου.
[4] Συνέντευξη ΑΝΥΕΘΑ Δημήτρη Βίτσα στην εφημερίδα «Η ΒΡΑΔΥΝΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ», http://www.mod.mil.gr/mod/el/content/show/36/A113024
[5] Ενδεικτικά, τα 42 υποπρογράμματα που ενέκρινε η η Ειδική Διαρκής Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής στις 30 Ιουλίου 2014, εδώ.
[6] Παρά το γεγονός ότι από το 2011 έχει ληφθεί σχετική απόφαση από τα αρμόδια όργανα της ΠΑ, η υλοποίηση της μετεγκατάστασης παραπέμπεται εκ νέου στις καλένδες καθώς σύμφωνα με απάντηση του ΥΕΘΑ Π. Καμμένου στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου: «Αναφορικά με την ενδεχόμενη μελλοντική μετεγκατάσταση της 383 Μοίρας Ειδικών Επιχειρήσεων και Αεροπυρόσβεσης (ΜΕΕΑ), στην παρούσα φάση, τελεί εν εξελίξει από το ΓΕΑ ο επαναπροσδιορισμός και η επανεξέταση όλων των παραμέτρων που δύνανται να επηρεάσουν τη λήψη σχετικής απόφασης, στο πλαίσιο της μετεξέλιξης της Πολεμικής Αεροπορίας».
http://e-amyna.com/
No comments :
Post a Comment