Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου

Η σημερινή μέρα για τους ΄Ελληνες Ποντίους αποτελεί ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των 353.000 προγόνων τους, που εξολόθρευσε ο κεμαλισμός και απαιτούν, όπως πάντα, την διεθνή αναγνώριση της.

Οι διωγμοί εναντίον των Ελλήνων του Πόντου από τους Οθωμανούς, άρχισαν τα τέλη του 19ου αιώνα κατά διαστήματα, με μετατοπίσεις χριστιανικών πληθυσμών κι εντάθηκαν το 1914, με την εμφάνιση του Κινήματος των Νεοτούρκων, που διδάχτηκαν από τους Γερμανούς συμβούλους τους, πώς να εξοντώσουν τους χριστιανικούς λαούς (Έλληνες, Αρμένιους και Ασύριους) για να γίνει η Τουρκία αμιγής μουσουλμανική χώρα. Οι διωγμοί εντάθηκαν και κορυφώθηκαν από τον Μουσταφά Κεμάλ το 1919 που έφερε το τελικό πλήγμα στον ελληνισμό, όταν στις 19 Μαΐου πήγε στη Σαμψούντα, ξεσήκωσε τους Μουσουλμάνους, ξυπνώντας μέσα τους το μίσος κατά των Ελλήνων. Τους προτρέπει: «αν εξοντώσετε τους Γκιαούρηδες, ο πλούτος, οι περιουσίες που έχουν θα γίνουν δικά σας!», ενώ στο γειτονικό Καβάκ, εξάπτει περισσότερο τον θρησκευτικό φανατισμό: «Σκοτώστε κάθε μη μουσουλμάνο!» Η εξόντωση των Ποντίων άρχισε με τη σύλληψη προκρίτων (δημοσιογράφων, δικηγόρων, εμπόρων, μητροπολιτών, ιερέων, δασκάλων) την καταδίκη τους με στημένες δίκες σε θάνατο και εκτέλεση. Ακολούθησαν ομαδικές εκτελέσεις σε πόλεις και χωριά, στρατολόγηση των ανδρών στα διαβόητα «Αμελέ Ταμπουρού» στην ουσία Τάγματα εξοντώσεώς τους, και τέλος τους ηλικιωμένους και τα γυναικόπαιδα που έστελναν στην εξορία, σε πολυήμερες πορείες στην ενδοχώρα και στον αφανισμό τους.

Η εξόντωση 353.000 Ελλήνων του Πόντου και η επελθούσα μικρασιατική καταστροφή έφερε και το τέλος του Ελληνισμού της Ανατολής. Ο Πόντος αδειάζει από τους ΄Ελληνες με τη Συνθήκη της Λωζάνης: «Σύμβασις ανταλλαγής των ελληνοτουρκικών πληθυσμών!», της 30-1-1923, που υπέγραψε ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Ισμέτ πασά, την σύμβαση δηλαδή της ανταλλαγής πληθυσμών: Από τη μια πλευρά τους Ορθοδόξους Χριστιανούς στο θρήσκευμα αλλά οθωμανούς υπηκόους, τους εγκατεστημένους (etablis) στην Τουρκία και από την άλλη τους Μουσουλμάνους το θρήσκευμα αλλά Έλληνες υπηκόους, τους εγκατεστημένους στην Ελλάδα. Για πρώτη φορά συνέβαινε τέτοια υποχρεωτική ανταλλαγή και σε τέτοια έκταση! Το σχέδιο της ανταλλαγής των πληθυσμών, όπως εγνώσθη, ανήκε στον Νορβηγό δόκτορα Νάνσεν, στον οποίο η Κοινωνία των Εθνών ανέθεσε το 1922 να μελετήσει το θέμα των προσφύγων της Εγγύς Ανατολής και ο Τούρκος εκπρόσωπος Χαμίτ διατύπωσε πρώτος τον όρο της υποχρεωτικής ανταλλαγής, του δράματος δηλαδή του Ελληνισμού. Η ανθρωπότητα αισθάνθηκε ρίγος, όταν άνθρωποι άρχισαν να ξεριζώνονται υποχρεωτικά από τις πατρίδες τους και να ανταλλάσσονται κατά χιλιάδες, εκατομμύρια, σαν κοπάδια ζώων!!!

Η εκρίζωση του Ποντιακού Ελληνισμού αποτέλεσε εθνική καταστροφή. Ελληνικές πόλεις με συνεχή, αδιάκοπη ζωή και πολιτισμό 27 και πλέον αιώνων, διεκόπη και κατεστράφη, ενώ ιδρύματα, σχολεία και εκκλησιές έκλεισαν κι ερημώθηκαν. Συνολικά κατεστράφησαν, 815 Κοινότητες, 1.134 εκκλησίες, 960 σχολεία ενώ 353.000 κάτοικοι εσφάγησαν ή πέθαναν από τις κακουχίες και την πείνα. Οι Έλληνες του Πόντου, σύμφωνα με υπολογισμούς του Γ. Βαλαβάνη, άφησαν πίσω τους κτηματική περιουσία, άνω των 25 εκατ. χρυσών τουρκικών λιρών, ενώ η κινητή περιουσία που εγκατέλειψαν στα χέρια των Τούρκων (έπιπλα, κοσμήματα, ενδύματα, γραμμάτια, χρεόγραφα, χρήματα κ.λπ.) σε 89.950.000 χρυσές τουρκικές λίρες. Συνολικά σε 115 εκατ. χρυσές τουρκικές λίρες, χωρίς να συμπεριλαμβάνεται η αξία από εισοδήματα κτημάτων, κοινοτικών, μοναστηριακών και εθνικών περιουσιών, σχολείων, εκκλησιών και ιδρυμάτων. Η Συνθήκη επέβαλε τον ξεριζωμό των επιζώντων Ποντίων, που άφησαν πίσω τους, σπαρμένα χωράφια, κοπάδια ζώων, νοικοκυρεμένα σπίτια και τα κόκαλα των προγόνων τους. Πήραν μόνο λίγα ρούχα, τις εικόνες των Αγίων και τις μνήμες τους. ΄Ηρθαν στην Ελλάδα, με βάση το θρήσκευμα τους, Χριστιανοί, ενώ παρέμειναν πίσω οι ελληνόφωνοι μουσουλμάνοι, της περιοχής Τραπεζούντας.

Οι ξεριζωμένοι Πόντιοι, αιώνιοι Ακρίτες, θωράκισαν με τους μικρασιάτες τη Μακεδονία και τη Θράκη, αφού περίπου 700.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν κυρίως στη βόρεια Ελλάδα με πάντα στα χείλη εκείνο που γεννά ελπίδα: «Η Ρωμανία κι αν επέρασεν, ανθεί και φέρει κι άλλο…»

Τάσος Κ. Κοντογιαννίδης