Η παρατεταμένη ύφεση της ελληνικής οικονομίας σε συνδυασμό με την έλλειψη πολιτικής σταθερότητας, καθοριστικής σημασίας παράμετρο για την λήψη αποφάσεων, εκτροχίασαν τον προγραμματισμό αμυντικών επενδύσεων των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και ιδιαίτερα της Πολεμικής Αεροπορίας (ΠΑ), η οποία αποτελεί τον πρωταρχικό παράγοντα επίδειξης στρατιωτικής ισχύος και αποτροπής μετά το 1974. Η ΠΑ, γνωρίζοντας πως η αγορά Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους μετατίθεται για την ερχόμενη δεκαετία, αντιλαμβάνεται ως ιδιαιτέρως κρίσιμη ανάγκη για τη διατήρηση της αεροπορικής ισορροπίας στο Αιγαίο τον εκσυγχρονισμό του συνόλου των αεροσκαφών της. H ΠΑ διαθέτει αυτή τη στιγμή 233 τακτικά μαχητικά τριών τύπων (F-16, Mirage-2000, F-4) με επιχειρησιακές δυνατότητες τις οποίες επιδεικνύει σημαντικά ανώτερος αριθμός αεροσκαφών της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας (ΤΗΚ). Η τελευταία ολοκλήρωσε εγκαίρως προγράμματα αναβάθμισης και επέκτασης ορίου ζωής για το σύνολο των 283 τακτικών μαχητικών (F-16, F-4) που βρίσκονται σήμερα στο οπλοστάσιό της και προβαίνει διαρκώς στην περαιτέρω ενίσχυση των επιχειρησιακών δυνατοτήτων του ομοιογενούς πλέον στόλου των F-16, με την ενσωμάτωση σύγχρονου εξοπλισμού και όπλων.
Με βάση το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα παροπλισμού των 47 αεροσκαφών F-4E/2020 της ΤΗΚ (2016: 5, 2017: 8, 2018: 7, 2019: 7, 2020: 20), η σύνθεση του στόλου ΤΗΚ το 2021 θα περιλαμβάνει 250 μαχητικά αεροσκάφη ως εξής: 14 F-35A, 30 F-16C/D Block 50+ Adv., 169 F-16C/D Block40/50 (CCIP) και 37 F-16C/D Block 30, υπό την αίρεση της ομαλής υλοποίησης του πολύπαθου προγράμματος του F-35 και χωρίς ασφαλώς να υπολογίζονται δυνητικές απώλειες λόγω ατυχημάτων. Εκείνη τη χρονική περίοδο, η ΠΑ θα παρατάσσει μόλις 199 μαχητικά (155 F-16 και 44 Mirage 2000), δεδομένου ότι τα 34 εναπομείναντα αεροσκάφη F-4E PI2000 θα βρίσκονται στη δύση του επιχειρησιακού τους βίου. Ο στόλος των F-16 θα αντιπροσωπεύει ποσοστό 78% της δύναμης μαχητικών της ΠΑ, καθιστώντας μονόδρομο την βέλτιστη αξιοποίηση του συνόλου του υπάρχοντος αεροπορικού υλικού με την ανάληψη προγραμμάτων εκσυγχρονισμού και τον εξοπλισμό του με τα πλέον σύγχρονα υλικά, συστήματα και όπλα. Ειδικότερα, σε υπηρεσία βρίσκονται 155 μαχητικά F-16C/D τεσσάρων εκδόσεων με τρεις διαφορετικούς κινητήρες, κατανεμημένα σε 4 Πτέρυγες Μάχης:
• 32 αεροσκάφη Block30 (πρόγραμμα Peace Xenia I) από το 1989
• 38 μαχητικά Block50 (πρόγραμμα Peace Xenia ΙI) από το 1995
• 55 μαχητικά Block52+ (πρόγραμμα Peace Xenia ΙΙI) από το 2003
• 30 μαχητικά Block52+ Adv (πρόγραμμα Peace Xenia IV) από το 2009
Το δυνητικό πρόγραμμα αναβάθμισης των ελληνικού στόλου F-16 θα αναληφθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin μέσω διακρατικής συμφωνίας κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων της Ταϊβάν, της Ν. Κορέας και της Σιγκαπούρης και θα περιλαμβάνει στο πλέον αισιόδοξο σενάριο:
Α. Αναβάθμιση 123 μαχητικών των εκδόσεων Βlock50/52+/Advanced σε κοινή διαμόρφωση στο επίπεδο Viper με πυρήνα του προγράμματος το ραντάρ APG-83 SABR.
Β. Αναβάθμιση 32 αεροσκαφών της έκδοσης Block30 σε επίπεδο F-16M6, με αντικατάσταση υποσυστημάτων αποκλειστικά από υπάρχοντα υλικά και απάρτια που θα εξασφαλιστούν από τις προαναφερθείσες νεότερες παρτίδες, όπως το ραντάρ APG-68(V)9, δηλαδή αναβάθμιση στο επίπεδο των Advanced. Γράφημα της κατασκευάστριας εταιρείας με την προτεινόμενη αναβάθμιση του συνόλου των αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας.
Το κόστος του προγράμματος δεν έχει προσδιοριστεί, λόγω του πρωίμου σταδίου των συζητήσεων με την ελληνική πλευρά, ωστόσο εκτιμάται πως θα κυμανθεί μεταξύ 1 και 1,5 δισ. ευρώ, δεδομένης και της αναγκαιότητας ενσωμάτωσης νέων συστημάτων, όπως σύγχρονα ατρακτίδια στόχευσης/ναυτιλίας και σκοπευτικά επί κάσκας (JHMCS) για το σύνολο των χειριστών. Όλες οι εργασίες αναβάθμισης θα πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), η οποία διαθέτει τη σχετική τεχνογνωσία. Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα, υψηλόβαθμα στελέχη της κατασκευάστριας εταιρείας επεσήμαναν κατά την πρόσφατη παρουσίαση της πρότασής της πως αν υποβαλλόταν σήμερα επιστολή ενδιαφέροντος (Letter of Request: LoR) από ελληνικής πλευράς, χρειάζονται περίπου 18 μήνες για να υπογραφεί η LOA μεταξύ των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Ελλάδας και περίπου άλλοι 6 μήνες για την καταβολή της πρώτης δόσης, με την οποία και ενεργοποιείται το πρόγραμμα. Μετά από αυτά τα 2 πρώτα χρόνια ξεκινούν οι εργασίες επί των αεροσκαφών που αναμένεται να διαρκέσουν από 5 μέχρι 7 χρόνια, αναλόγως του ρυθμού των μαχητικών που θα αποδεσμεύονται από τα επιχειρησιακά καθήκοντα για να μεταφερθούν στην ΕΑΒ.
H «καθυστέρηση» αυτή πιθανότατα θα κομίσει πολλαπλά οφέλη στην ΠΑ, δεδομένου ότι σε 2-3 χρόνια στο ραντάρ APG-83 θα εγκατασταθεί Μονολιθικό Μικροκυματικό Ολοκληρωμένο Κύκλωμα (MMIC) με βάση το νιτρίδιο του γαλλίου (GaN), σε αντίθεση με την τρέχουσα έκδοση με αρσενίδιο του γαλλίου (GaAs), επιτυγχάνοντας πολύ μεγαλύτερες επιδόσεις ισχύος. Ενδεικτικά, το υφιστάμενο ραντάρ AN/APG-79 (με βάση το GaAs) του F/A-18E/F Super Hornet, εναντίον στόχου ανακλαστικής επιφάνειας 1 m², επιδεικνύει υπερδιπλάσια εμβέλεια σε σύγκριση με το ραντάρ AN/APG-68(V)9 των πλέον σύγχρονων μαχητικών της ΠΑ και της ΤΗΚ, παρά το γεγονός ότι η εμβέλεια του τελευταίου είναι αυξημένη κατά 33% σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις του. Σε κάθε περίπτωση, η συμπερίληψη ραντάρ AESA ως συστατικού στοιχείου στο διαφαινόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 της ΠΑ θα έχει καθοριστική επίδραση στον μελλοντικό τεχνολογικό συσχετισμό στο Αιγαίο, απομακρύνοντας τον κίνδυνο αναβίωσης της δυσμενούς για την ΠΑ αναλογίας σύγχρονων μαχητικών 1:2, η οποία ίσχυσε για μεγάλο μέρος της δεκαπενταετίας 1990-2005 και αποτέλεσε βασικό εργαλείο της τουρκικής πολιτικής αναθεώρησης του status quo στο Αιγαίο. Πέραν του εκσυγχρονισμού των F-16, δεν πρέπει να αγνοείται και η πιθανότητα αναβάθμισης και των αεροσκαφών Mirage 2000 σε Mirage 2000-5 Mk2, όπως επιβεβαιώθηκε ακόμη μία φορά κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Γάλλου πρωθυπουργού, ο οποίος σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες έθεσε εκ νέου το ζήτημα.
http://e-amyna.com/
Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16C/D Fighting Falcon της Π.Α. Με δεδομένο ότι η Τουρκία έπειτα από απόφαση καθολικής αναβάθμισης των μαχητικών F-16C/D, διαθέτει πλέον έναν ομοιογενή στόλο από 163 μαχητικά (επιπέδου αντίστοιχου με τα Block 52+ Advanced της ΠΑ), η ποιοτική ανατροπή εις βάρος της ΠΑ έχει πλέον συντελεστεί. Οι προοπτικές όμως είναι εξαιρετικά δυσοίωνες, αφού σε λίγα χρόνια τα πρώτα τουρκικά F-35A LIGHTNING II θα ενταχθούν σε υπηρεσία, εισάγοντας στο Αιγαίο την απειλή των μαχητικών 5ης γενιάς. Από την άλλη πλευρά η ΠΑ είναι δεδομένο ότι δεν έχει πρακτικά καμία δυνατότητα στην παρούσα φάση να προχωρήσει σε υλοποίηση προγράμματος Νέου Μαχητικού. Συνεπώς η μόνη απάντηση φαίνεται ότι βρίσκεται στην αναβάθμιση του στόλου των ελληνικών F-16. Το ενδιαφέρον συγκεντρώνει η απόλυτη εξελικτικά έκδοση του μαχητικού της Lockheed Martin, που υπόσχεται να προσφέρει στην ΠΑ ευρύ φάσμα δυνατοτήτων 5ης γενιάς, στον υφιστάμενο στόλο μαχητικών που διαθέτει. Η ρεαλιστική θεώρηση του προβλήματος διατήρησης αξιόπιστης αεροπορικής αποτροπής από το ΓΕΑ, έχει κατ αρχήν ως δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα περεταίρω απώλειας χρόνου. Οι εκτιμήσεις υπήρχαν εδώ και πολύ καιρό διαθέσιμες, καθιστώντας σαφές ότι η ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της THK, θα οδηγήσει αναγκαστικά την ΠΑ σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο, στο οποίο η ικανότητα αποτροπής, θα αρχίσει να βαίνει συνεχώς μειούμενη. Με το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας να θέτει αμείλικτους περιορισμούς στον μελλοντικό επιχειρησιακό σχεδιασμό, έχει πλέον εδραιωθεί η άποψη ότι η υλοποίηση ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού για το στόλο των μαχητικών F-16, αποτελεί την μοναδική αξιόπιστη και ρεαλιστική δυνατότητα προκειμένου το Όπλο να συμβαδίσει με την εξέλιξη της απειλής και να αντιμετωπίσει τις επερχόμενες επιχειρησιακές προκλήσεις. Η απόφαση εκσυγχρονισμού αποδεικνύεται ενδεδειγμένη πρακτική - όχι μόνο από την Τουρκία - αλλά και από άλλους μεγάλους διεθνείς χρήστες του F-16 οι οποίοι έχουν προχωρήσει, ή προτίθενται να υλοποιήσουν σύντομα προγράμματα αναβάθμισης για τους στόλους που έχουν σε υπηρεσία, με στόχο να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή τουλάχιστον για τα επόμενα 20 χρόνια!
Στην Ελλάδα οι ειδικές συνθήκες που δημιούργησαν η έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού σε επίπεδο στρατιωτικής ηγεσίας, σε συνδυασμό με την οικονομική και πολιτική αστάθεια, προκάλεσαν μια καθυστέρηση σε επίπεδο χρονικής υλοποίησης της αναβάθμισης των μαχητικών F-16, επιτρέποντας στην Τουρκία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος των τελευταίων 12 ετών, προκειμένου να ισοσταθμίσει ποιοτικά στο στόλο μαχητικών της. Φαίνεται όμως ότι η μνημειώδης αναβλητικότητα της ελληνικής πλευράς (τουλάχιστον αυτή τη φορά) ενδέχεται να δημιουργήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα που θα επιτρέψει στην ΠΑ να βρεθεί και πάλι μπροστά από τις εξελίξεις. Με την Τουρκία να βασίζει το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 που διαθέτει στο πρότυπο CCIP, επέλεξε να επενδύσει μεν σε ομογενοποίηση στόλου και αναβάθμιση μαχητικών ικανοτήτων σε ένα χρονικό σημείο που βρισκόταν, προ των νέων τεχνολογικών εξελίξεων που είναι σήμερα διαθέσιμες στην αγορά και είναι σε θέση να αλλάξουν ριζικά τους κανόνες διεξαγωγής αεροπορικού αγώνα. Κλειδί των δυνατοτήτων αυτών βρίσκεται στην ανάπτυξη της δυνατότητας ενσωμάτωσης στο F-16, ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης τεχνολογίας AESA που παρέχει (όπως θα δούμε) δραματική αναβάθμιση της μαχητικής ισχύος, με εγκλωβισμό περισσότερων στόχων σε μεγαλύτερες αποστάσεις και διαφορετικά ύψη, ενώ είναι σε θέση να εντοπίζει ακόμη και δύσκολους στόχους με χαμηλό ίχνος RCS (όπως είναι τα βλήματα cruise και τα μαχητικά 5ης γενιάς)!
Οι διεθνείς εξελίξεις: Σημαντικές εξελίξεις που δυνητικά επηρεάζουν το ελληνικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού ήταν το πρόγραμμα αναβάθμισης 134 KF-16C/D Block 52 της Νοτίου Κορέας ύψους 1,1 δις. που κατακυρώθηκε αρχικά στην BAE Systems με τον υπολογιστή CFCC και ραντάρ AESA αλλά εν συνεχεία ακυρώθηκε εξ αιτίας υπερβάσεων στον προϋπολογισμό του προγράμματος και την φαινομενική αδυναμία της BAE Systems να ολοκληρώσει τα συστήματα χωρίς την υποστήριξη του αρχικού κατασκευαστή – δηλαδή της Lockheed Martin.. Επίσης η περίπτωση της Ταιβάν που εκσυγχρονίζει 145 F-16A/B Block 20 σε ένα πρόγραμμα ύψος 5,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (εάν υλοποιηθεί πλήρως), περιλαμβάνει το ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης ΑΕSA ( το RACR της Raytheon είτε το SABR της Northop Grumman), τερματικά Link 16, JHMCS, ικανότητα βολής προηγμένων όπλων JDAM, JSOW, GBU, WDMD, AIM-9X, AIM-120C, ατρακτήδιο σκόπευσης SNIPER XR, NVG, ατρακτήδια ECM AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS κ.α Πρόκειται ουσιαστικά για τον πρώτο εξαγωγικό πελάτη που υιοθετεί ραντάρ AESA αναλαμβάνοντας τελικά και το κόστος ενσωμάτωσης, καθιστώντας διαθέσιμο το σύστημα και σε άλλους δυνητικούς πελάτες. Παράλληλα ο αριθμός των μαχητικών πλησιάζει και τον αντίστοιχο επιθυμητό των μαχητικών της ΠΑ που δύναται να εκσυγχρονιστούν με AESA - αν και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι από τεχνικής πλευράς αφορά εντελώς διαφορετικές εκδόσεις.. Τέλος άλλοι δύο χρήστες η Σιγκαπούρη και το Ισραήλ σκοπεύουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να προχωρήσουν σε αναβάθμιση ικανοτήτων των F-16 C/D Block 52+ και F-16I που διαθέτουν αντίστοιχα με ενσωμάτωση ραντάρ τεχνολογίας AESA.
Διαφορετικές εκδόσεις – Προδιαγραφές με ραντάρ AESA: Ο ελληνικός στόλος F-16 όλων των Block, ο οποίος κατανέμεται σε 8 μοίρες, αποτελεί σήμερα την ραχοκοκαλιά της δύναμης μαχητικών της ΠΑ. Ιδιαίτερα οι εκδόσεις Block 52+ και Block 52+ Advanced αποτελούν την αιχμή του δόρατος που συμπληρώνεται από τα επίσης ικανότατα αλλά περιορισμένα στον αριθμό (25) Mirage-2000-5MK2 που αρκούν για τον εξοπλισμό μίας Μοίρας. Παράλληλα ο κίνδυνος απαξίωσης σύγχρονων σχετικά μέσων όπως τα F-16 Block 30 και Block 50 του προγράμματος Peace Xenia Ι και II (που έχουν να προσφέρουν πολλά ακόμα στο ελληνικό οπλοστάσιο και ειδικότερα στην ελληνική αεράμυνα, ελλοχεύει με αποτέλεσμα η γήρανση του στόλου να πιέζει την ΠΑ προς τη λήψη απόφασης. Δυστυχώς τα Block αυτά διατηρούν (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) τις δυνατότητες που διέθεταν από την εποχή ένταξής τους σε υπηρεσία (το 1989 και 1997 αντίστοιχα). Η κατάσταση αυτή αποδίδεται στην «κακή σχέση» που έχει η ΠΑ με τις διαδικασίες αναβάθμισης όταν για όλες τις προηγμένες αεροπορικές δυνάμεις της Δύσης, δεν αποτελούν κάτι αποσπασματικό αλλά συνδέονται άμεσα με το κύκλο ζωής του μαχητικού και προβλέπονται σε όλο τον ορίζοντα επιχειρησιακής αξιοποίησης. Ως γνωστόν προτάσεις για την αναβάθμιση των F-16 υπάρχουν ήδη εδώ και 4 περίπου χρόνια, με την ΠΑ να εστιάζει αρχικά στα Block 50 και Block 52+ , τα οποία σκόπευε να αναβαθμίσει σε επίπεδο Block 52+ Advanced. Παράλληλα προβλεπόταν ένας ελαφρύτερος εκσυγχρονισμός για τα Block 30 που απέμειναν από την αρχική προμήθεια Peace Xenia I Σήμερα είναι πλέον προφανές ότι η ανάληψη ενεργειών πρέπει να γίνει σε πολλαπλά επίπεδα, εστιάζοντας πρωταρχικά στην ενσωμάτωση προηγμένων δυνατοτήτων στο στόλο των F-16 της ΠΑ που θα προσφέρουν την επιθυμητή εξισορρόπηση της απειλής. Ένας αντίστοιχος εκσυγχρονισμός στα πρότυπα του CCIP που εφάρμοσε η Τουρκία – απλώς δεν θα είναι αρκετός για να σταθμίσει το μέγεθος της απειλής.. Η υιοθέτηση ενός ποιοτικότερου πακέτου αναβάθμισης των δυνατοτήτων των ελληνικών «γερακιών» θα πρέπει να εστιάζει στην ενσωμάτωση προηγμένων ικανοτήτων που θα προέλθουν μέσω της υιοθέτησης ενός ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης AESA ενώ πέραν της δραματικής αύξησης μαχητικής ισχύος (απέναντι και σε μαχητικά 5ης γενιάς) ο στόλος θα επωφεληθεί και από την επίτευξη ομοιοτυπίας και οικονομιών κλίμακας σε όλο τον κύκλο ζωής του τύπου που αναμένεται να ξεπεράσει το 2030!
Η έκδοση F-16V Viper: H έκδοση “Viper” αναπτύχθηκε αρχικά από την Lockheed Martin προκειμένου το F-16 να συμμετέχει με αξιώσεις απέναντι στον ανταγωνισμό για τον διαγωνισμό νέου μαχητικού MMCA της Ινδίας το Φεβρουάριο του 2012. Η επικράτηση του Rafale έναντι του F-16 στον ινδικό διαγωνισμό μπορεί να μην απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα στην εταιρία, αλλά η επένδυση σε ότι αφορά το κόστος ανάπτυξης φαίνεται ότι θα απέδιδε καρπούς λίγο αργότερα αφού ο βασικός χρήστης του F-16 (η USAF), ανακοίνωσε την απαίτηση για την αναβάθμιση 350 περίπου, F-16C/D Block 40/42 και 50/52 ύψους 2,13 δισ. $. Η USAF εκτιμούσε την περίοδο εκείνη ότι θα δαπανήσει 3,2 εκατ. $ για κάθε αεροσκάφος για την τοποθέτηση ενός ολοκληρωμένου ραντάρ AESA και είχε ζητήσει την υλοποίηση εκσυγχρονισμού των F-16 στο οικονομικό έτος 2013. Το πρόγραμμα όμως έλαβε απρόσμενη τροπή τον Ιανουάριο του 2014 καθώς ακυρώθηκε λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό Άμυνας των ΗΠΑ (με άκρως πιθανό το ενδεχόμενο να επανέλθει προς υλοποίηση όταν οι συνθήκες χρηματοδότησης είναι ευνοϊκές). Σύμφωνα με την Lockheed Martin η νέα διαμόρφωση στοχεύει πλέον στην υλοποίηση της σε ένα στόλο, που συνολικά φτάνει τα 2000 αεροσκάφη με ηλεκτρονικά που αποτελούν το απώτερο εξελικτικό βήμα της οικογένειας F-16.
Ραντάρ AESA : Προβλέπεται να αντικαταστήσουν είτε τα APG-68(V) 5 των block 50/52 είτε τα εξαγωγικά APG-68(V)7 και APG-68(V)9. Το APG-83 επιδεικνύει σύμφωνα με πληροφορίες εξαιρετική απόδοση εντοπισμού στόχων σε μεγάλες αποστάσεις ακόμη και στις πλέον δύσκολες συνθήκες σε περιβάλλον ηλεκτρονικών παρεμβολών, με 3 -5 φορές μεγαλύτερη αξιοπιστία και χαμηλότερο κόστος συντήρησης σε σχέση με τα ραντάρ μηχανικής σάρωσης. Ειδικότερα στα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνεται ικανότητα ιχνηλάτησης πολλαπλών στόχων (20)+ σε διαφορετικά ύψη και ταχύτητες, ικανότητα δημιουργίας εικόνας υψηλής ανάλυσης SAR (Synthetic Aperture Radar) για κρούση παντός καιρού, προηγμένες διαμορφώσεις αέρος επιφανείας και το πιο σημαντικό όλων.. Ταυτόχρονη ικανότητα διαμορφώσεων αέρος - αέρος και αέρος εδάφους που προσφέρει αυξημένη επίγνωση τακτικής κατάστασης, επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και υψηλότερη επιβιωσημότητα κοντά στα επίπεδα ενός μαχητικού 5ης γενιάς όπως το F-35.
Νέα διαμόρφωση πιλοτηρίου: H νέα οθόνη CPD (Center Pedestal Display) αποτελεί το πλέον εξέχον χαρακτηριστικό του προγράμματος αναβάθμισης Viper και μεταμορφώνει το πιλοτήριο, ώστε να υποστηρίζει τις προηγμένες ικανότητες που παρέχουν τα συστήματα αποστολής του F-16V. Η οθόνη CPD διαστάσεων 6Χ8 inch, τοποθετείται κεντρικά στο ύψος του pedestal και απαλείφει τα παραδοσιακά αναλογικά όργανα ταχύτητας, ύψους τεχνητού ορίζοντα και απεικόνισης οριζόντιας κατάστασης HIS που συναντάμε στα F-16C/D. Χάρις αυτήν πλέον, ο χειριστής του F-16V θα έχει στη διάθεση του προβολή εικόνας πολύ υψηλής ευκρίνειας, έγχρωμου βίντεο, χάρις την νέα προηγμένη γεννήτρια παραγωγής συμβολογίας IPDG (Improved Programmable Display Generator). Η λειτουργία του IPDG θα είναι κρίσιμη για την μαχητική ικανότητα του F-16V καθώς είναι υπεύθυνη για την προβολή εικόνας από το ραντάρ AESA, δεδομένων από τη ζεύξη δεδομένων Link 16, και εικόνα από τον κινούμενο χάρτη υψηλής ανάλυσης CMM (Color Moving Map). Τοποθετήθηκε έπειτα από την διαπίστωση ότι οι δύο οθόνες CCMFD στα Block 52+ και Advanced δεν επαρκούν σε επιθυμητό μέγεθος και ανάλυση προκειμένου να προβάλουν με ευκρίνεια εικόνα από το ραντάρ, το ατρακτήδιο σκόπευσης Sniper αλλά και εικόνα από τη διαμόρφωση συνθετικού διαφράγματος SAR. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία η νέα διαμόρφωση με την υιοθέτηση οθόνης CPD, θα επιτρέψει την βέλτιστη παρουσίαση δεδομένων για την απεικόνιση τακτικής κατάστασης, που θα έχει ως συνέπεια την ανώτερη αντίληψη της διάταξης του πεδίου της μάχης και τελικά την συνεπαγόμενη αύξηση της επιβιωσημότητας του μαχητικού. Φυσικά στο πλαίσιο της αναβάθμισης προβλέπεται η πλήρης ενσωμάτωση του Διακλαδικού Συστήματος Προβολικής Απεικόνισης επί Κάσκας JHMCS καθώς και φωτισμός πιλοτηρίου πλήρως συμβατός με Διόπτρες Νυχτερινής Όρασης (NVG).
Βελτιωμένο πακέτο συστημάτων: Το πακέτο αναβάθμισης ηλεκτρονικό στο επίπεδο F-16V, περιλαμβάνει την αναβάθμιση σπονδυλωτού υπολογιστή αποστολής MMC προερχόμενο από εμπορικά απάρτια (COTS), ψηφιακό υπολογιστή ελέγχου πτήσης DFLCC όπως επίσης μια νέα αρτηρία δεδομένων υψηλής ταχύτητας (High speed Data Bus) που θα μεταφέρει αμφίδρομα δεδομένα από αισθητήρες και ζεύξη δεδομένων Link 16. Παράλληλα η ενσωμάτωση λογισμικού Μ6 θα ολοκληρώσει τις προηγμένες λειτουργίες της ζεύξης Link 16 με απεικόνιση απειλών, διάταξη φίλιων δυνάμεων, στοιχεία για όπλα πυρομαχικά καύσιμα, δεδομένα στοχοποίησης και αυτόματη ανάθεση τομέων έρευνας – εμπλοκής. Σε ότι αφορά την ικανότητα σκόπευσης το F-16 Viper διαθέτει πρόβλεψη για πλήρη ενσωμάτωση του ατρακτηδίου σκόπευσης Sniper Advanced Targeting Pod με προηγμένες διαμορφώσεις FLIR,TV,IR, καταδείκτη λέιζερ και διαμόρφωση Laser Spot Tracer (εντοπισμός δέσμης από εναλλακτικό εναέριο ή επίγειο καταδείκτη), διαμόρφωση αναγνώρισης Recce και καταγραφής έγχρωμης εικόνας ενώ υπάρχει η ικανότητα εντοπισμού χρονικά ευαίσθητων στόχων με χρήση Data Link και εγκλωβισμού εναέριων στόχων για οπτική ταυτοποίηση από μεγάλες αποστάσεις. Στα προηγμένα συστήματα που ενσωματώνει η διαμόρφωση Viper περιλαμβάνονται το προηγμένο σύστημα ναυτιλίας LN-260 EGI, νέο σύστημα ταυτοποίησης APX-126 AIFF ικανότητας Mode 5, καθώς επίσης και σύστημα Auto GCAS που αποτρέπει την ελεγχόμενη συντριβή στο έδαφος, με αυτόματη εκτέλεση ελιγμού ανάκτησης σε ύψος ασφαλείας σε περίπτωση λάθος εκτίμησης ύψους ή απορποσανατολισμού του χειριστή.
Τέλος το πρόγραμμα αναβάθμισης δίνει σε παλαιότερα F-16 την δυνατότητα μεταφοράς όλων των πιστοποιημένων βλημάτων αέρος αέρος και όπλων προσβολής στόχων εδάφους, κυρίως όμως των προηγμένων πυρομαχικών JDAM και βλημάτων Stand Off JSOW, μετατρέποντας το F-16V σε μια ικανότατη πλατφόρμα αναχαίτισης και κρούσης, με επιδόσεις που προσεγγίζουν σε αρκετά σημεία αυτές του F-35 Lightning II! Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι κατασκευάστρια εταιρία Lockheed Martin δίνει έμφαση στο απολύτως λογικό επιχείρημα, ότι εφόσον είναι ο αρχικός κατασκευαστής ( Original Equipment Manufacturer) του μαχητικού F-16, είναι και η πλέον αρμόδια και ικανή να φέρει εις πέρας ένα τόσο απαιτητικό - από πλευράς εύρους δυνατοτήτων – πρόγραμμα αναβάθμισης. Για το λόγο αυτό έχει στη διάθεση της πλήρη μηχανολογικά στοιχεία, για δομικές επεμβάσεις και πιστοποίηση νέων ηλεκτρονικών και οπλικών συστημάτων, ενώ διαθέτει τις εγκαταστάσεις και την υποδομή διεξαγωγής των απαραίτητων δοκιμών μαζί με τις απαραίτητες διαδικασίες. Επιπλέον η προϋπάρχουσα εμπειρία σε τέτοιου είδους προγράμματα εξασφαλίζει την επιτυχή ολοκλήρωση εργασιών εκσυγχρονισμού. Έμπρακτη απόδειξη αποτελεί η διαδικασία της ετήσιας αξιολόγησης ικανότητας CPAR (Contractor Performance Assesment Report) που έχει καθιερώσει η αμερικανική κυβέρνηση για τους αναδόχους προγραμμάτων του Πενταγώνου, και έχει βαθμολογήσει ως εξαίρετη την εκτέλεση των προγραμμάτων αναβάθμισης MLU και CCIP - τόσο για λογαριασμό της USAF - όσο και για 6 διεθνείς χρήστες F-16 που χρησιμοποίησαν προγράμματα FMS.
Παράγοντες που επηρεάζουν τον ελληνικό εκσυγχρονισμό
Σε ότι αφορά την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 της ΠΑ, η κύρια παράμετρος είναι ότι η ΠΑ διαθέτει 4 συνολικά εκδόσεις F-16 (30/50/52+/52+ Advanced) με σημαντικές διαφορές στον μεταξύ τους εξοπλισμό. Υπενθυμίζεται ότι η αρχική πρόθεση του ΥΕΘΑ αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό F-16 προέβλεπε:
Α) Για τα μεν F-16 Βlock 52+ τοποθέτηση υπολογιστή αποστολής MMC 7000 στη θέση του MMC 5000, ολοκλήρωση του συστήματος Link 16 με τοποθέτηση τερματικού MIDS, προηγμένη μηχανική ολοκλήρωση του IRIS-T με την εισαγωγή τριών πρόσθετων χαρακτηριστικών έναντι των υπαρχόντων στα Βlock 52+ και ενσωμάτωση δυνατότητας ACMI.
Β) Για τα F-16 Βlock 50 το πρόγραμμα προβλεπόταν να είναι πιο εκτεταμένο καθώς τα αεροσκάφη είναι παλαιότερα και οπωσδήποτε απαιτούν μεγαλύτερο εύρος εργασιών και κόστος, προκειμένου να αναβαθμιστούν στο επίπεδο Advanced.
Τα παραπάνω περιλαμβάνονταν στην μελέτη σκοπιμότητας για την αναβάθμιση 56 αεροσκαφών F-16C/D block 52+ και 39 F-16C/D block 50, η οποία εξετάστηκε από την διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων στις 19 Ιανουαρίου 2014 υπό τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο. Το επιδιωκόμενο επίπεδο των αεροσκαφών που θα βρίσκονταν μετά τον εκσυγχρονισμό, ήταν αυτό των F-16 Block 52+ Advanced, χωρίς να περιλαμβάνεται στα σχέδια της ΠΑ η αναβάθμιση των block 30. Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι η αρχική πρόταση της LM το 2009 κόστους $ 1,3 δισ. αφορούσε συνολικό εκσυγχρονισμό του στόλου των Block 50/52+ σε επίπεδο Advanced ενώ προέβλεπε και την εφαρμογή στα Block 30 του επιπέδου «CCIP Lite» με κόστος $ 400 εκ. (η πρόταση περιλάμβανε αναβάθμιση ραντάρ APG-68 στο επίπεδο (V) 9 και υπολογιστή αποστολής MMC 7000 - χωρίς όμως υποδομή για JHMCS και Link 16). Η ανανεωμένη προσφορά το 2013 με προϋπολογισμό $ 900 εκ. είχε αφαιρέσει εντελώς το κομμάτι των Block 30 του “CCIP Lite” εστιάζοντας μόνο στην αναβάθμιση των Block 50/52+, διατηρώντας συμβατικό ραντάρ στην έκδοση (V) 9 και υπολογιστή MMC 7000. Ήταν προφανές ότι η Lockheed προσάρμοσε τα δεδομένα της προσφοράς της, στην απόφαση της ΠΑ να μην αναβαθμίσει τα F-16 του Peace Xenia I προκειμένου να μειωθεί το κόστος του προγράμματος..
Οι σημερινές εναλλακτικές λύσεις
ΣΕΝΑΡΙΟ Α: Το ιδανικό σενάριο για την ΠΑ είναι η αναβάθμιση των Block 50 (PX II), Block 52+ (PX III) και Block 52+ Advanced (PX IV), στο επίπεδο της έκδοσης F-16V (Viper) με ενσωμάτωση ραντάρ AESA και κεντρικής οθόνης CDU για αναβάθμιση της απεικόνισης τακτικής κατάστασης στο πιλοτήριο και με απαραίτητη προϋπόθεση την ενσωμάτωση ζεύξης δεδομένων Link 16 που θα καλύψει το κρίσιμο επιχειρησιακό κενό συγκριτικά με το στόλο μαχητικών της THK. Σε περίπτωση που υιοθετηθεί η βέλτιστη (αλλά ακριβή) λύση εφοδιασμού ραντάρ AESA στο σύνολο των Block 50/52+/52+ Advanced, θα υπάρχει ως συνέπεια πλεόνασμα ραντάρ AN/APG-68 (V)9 και υπολογιστών MMC5000 για τοποθέτηση στα Block 30 (από τα Block 52+).
ΣΕΝΑΡΙΟ Β: Με κυρίαρχο παράμετρο το κόστος, η ΠΑ θα μπορούσε να εξετάσει εναλλακτικά τη λύση εκσυγχρονισμού μονάχα των Block 52+ και Block 52+ Advanced με AESA στο επίπεδο F-16V. Στην περίπτωση αυτή τα απάρτια των δύο εκδόσεων (ραντάρ ΑΝ/ΑPG-68 (V) 9 και υπολογιστές MMC 5000/7000, θα μπορούσαν να εφοδιάσουν τα Block 50 αλλά και τα Block 30, με διαδικασίες φυσικά που σε κάθε περίπτωση απαιτούν ξεχωριστές πιστοποιήσεις. Τα Block 50 σε αυτό το σενάριο θα αποκτήσουν νέο ραντάρ APG-68(V)9 στη θέση του υφιστάμενου APG-68(V)7, 2 νέες έγχρωμες οθόνες πολλαπλών λειτουργιών, δυνατότητα χρήσης έγχρωμου κινούμενου χάρτη, υπολογιστή ΜΜC-7000, συμβατότητα με NVG, ενσωμάτωση δυνατότητας JHMCS, μεταφορά του βλήματος IRIS-T, ζεύξη δεδομένων Link-16 με τερματικό MIDS και ενσωματωμένη δυνατότητα ACMI. Επιπλέον στο πακέτο αναβάθμισης θα πρέπει απαραιτήτως να περιλαμβάνεται τόσο για τα Block 50 αλλά και για τα Block 30, πιστοποίηση κατευθυνόμενων πυρομαχικών GBU-31/32 JDAM καθώς και βλημάτων Stand Off τύπου AGM-154A/C JSOW.
ΣΕΝΑΡΙΟ Γ: Μια άλλη επιλογή (μονάχα ως λύση ανάγκης) για την ΠΑ θα ήταν μόνο η αναβάθμιση των Block 50/52+ σε επίπεδο Block 52 Advanced αλλά χωρίς AESA, επιτυγχάνοντας σε ότι αφορά την ομογενοποίηση στόλου και μερική αύξηση ικανοτήτων. Εάν επιλεγεί αυτή η λύση χαμηλότερου κόστους, τότε τα απάρτια των Block 50 που θα αφαιρεθούν (δλδ ραντάρ ΑΝ/APG-68 (V) 7 και υπολογιστές GAC, θα μπορούσαν να βρουν το δρόμο όμως στα Block 30, επιτυγχάνοντας τουλάχιστον μια εντελώς οριακή αναβάθμιση ικανότητας – οπωσδήποτε καλύτερης από τη σημερινή! Δεν θα αποκτηθούν όμως τα συγκριτικά τεχνολογικά πλεονεκτήματα που προσφέρει το AESA κυρίως απέναντι σε απειλές μαχητικών 5ης γενιάς, συνεπώς η λύση αυτή εκ των πραγμάτων δεν λογίζεται ως ρεαλιστική αλλά ούτε ως πρακτική σε σχέση κόστους / απόδοσης. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να αναφερθεί το αυτονόητο: Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας με εργασίες και πιστοποιήσεις που θα πρέπει να γίνουν σε F-16 διαφορετικών εκδόσεων Block παραγωγής, προϋποθέτει - εκ των πραγμάτων - την επιλογή του αρχικού κατασκευαστή για την υλοποίηση του εκσυγχρονισμού (δηλαδή την Lockheed Martin), σε συνδυασμό με την εφαρμογή μέτρων δομικής αναβάθμισης - ενίσχυσης για ασφαλή επέκταση του ορίου ζωής της ατράκτου των μαχητικών.
Οπλικά συστήματα – ατρακτήδια σκόπευσης
Το ζήτημα πιστοποίησης και απόκτησης προηγμένων οπλικών συστημάτων και ατρακτιδίων σκόπευσης σε ικανούς αριθμούς στο στόλο των F-16 είναι ένα πρόβλημα που ταλανίζει την ΠΑ εδώ και πολλά χρόνια. Ενδεικτικό είναι ότι ήδη από το 2009 που παραλάβαμε τα 30 μαχητικά F-16C/D Block 52+ Advanced (Peace Xenia IV), τόσο οι μικρές ποσότητες κατευθυνόμενων πυρομαχικών JDAM/JSOW όσο και η περικοπή του σκέλους προμήθειας που αφορούσε 10 επιπλέον μαχητικά αλλά και τα απαραίτητα ατρακτήδια σκόπευσης, προκάλεσαν σημαντικά κενά στην επιχειρησιακή αξιοποίηση τους. Είναι δεδομένο φυσικά ότι οι ανάγκες της ΠΑ - ειδικά σε ότι αφορά τα ατρακτήδια σκόπευσης - είναι πολύ μεγάλες, γεγονός που δημιουργεί υστέρηση σε κρίσιμο φάσμα των αποστολών τακτικής κρούσης. Επιπλέον το ίδιο πρόβλημα σε συνδυασμό με την πλήρη απουσία πρόβλεψης των 39 Block 50 και των 56 Block 52+ που βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία, να μεταφέρουν κατευθυνόμενες βόμβες JDAM. JSOW, επιβάλουν σημαντικές προσθήκες που θα πρέπει συνοδευτούν από τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (σε ενδεχόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης σε επίπεδο F-16V). Σε ότι αφορά την πιστοποίηση χρήσης του σκοπευτικού JHMCS στα Block 30 και 50 (στο πλαίσιο οποιασδήποτε αναβάθμισης τους), θα πρέπει να συνοδευθεί και από ανάλογη παραγγελία νέων σκοπευτικών επί κράνους, καθώς τα υπάρχοντα δεν επαρκούν ούτε αριθμητικά άλλα ούτως η άλλως για τεχνικούς λόγους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα αεροσκάφη. Η προμήθεια ικανής ποσότητας ατρακτιδίων σκόπευσης AAQ-33 XR Sniper ή LITENING, θα πρέπει φυσικά να θεωρείται δεδομένη, ώστε να προσφέρουν πλήρη εκμετάλλευση σε ότι αφορά την ικανότητα στοχοποίησης για τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά που θα που θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφέρουν τα εκσυγχρονισμένα F-16 της ΠΑ!
Τέλος μια πτυχή που λίγοι έχουν αναλογιστεί μέχρι σήμερα είναι η ικανότητα συνεργασίας του F-16 με μαχητικά 5ης γενιάς και συγκεκριμένα με το Διακλαδικό Μαχητικό Κρούσης (JSF) F-35 Lightning II. Ήδη ο υπάρχον στόλος F-16 της Αμερικανικής Αεροπορίας προετοιμάζεται για την νέα εποχή με την έλευση του F-35 να είναι πλέον γεγονός, ενώ και οι δύο τύποι θα λειτουργούν συνδυαστικά σε αεροπορικές επιχειρήσεις τουλάχιστον για τα επόμενα 15-20 χρόνια. Το μοντέλο αυτό συνεργασίας F-16 / F-35 θα ακολουθήσουν - εκτός των ΗΠΑ- άλλες 7 χώρες σε Ευρώπη και Ασία που θα διαθέτουν τους δύο τύπους μαχητικών (μεταξύ των οποίων και η Τουρκία). Συνεπώς το γεγονός αυτό θα πρέπει να προβληματίσει τους επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας, ώστε να σχεδιάσουν με ρεαλισμό, τα επόμενα βήματα προς την κατεύθυνση διατήρησης του ισοζυγίου αεροπορικής ισχύος.
Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
http://defencenews.gr/
Σχετικά:
Με βάση το υφιστάμενο χρονοδιάγραμμα παροπλισμού των 47 αεροσκαφών F-4E/2020 της ΤΗΚ (2016: 5, 2017: 8, 2018: 7, 2019: 7, 2020: 20), η σύνθεση του στόλου ΤΗΚ το 2021 θα περιλαμβάνει 250 μαχητικά αεροσκάφη ως εξής: 14 F-35A, 30 F-16C/D Block 50+ Adv., 169 F-16C/D Block40/50 (CCIP) και 37 F-16C/D Block 30, υπό την αίρεση της ομαλής υλοποίησης του πολύπαθου προγράμματος του F-35 και χωρίς ασφαλώς να υπολογίζονται δυνητικές απώλειες λόγω ατυχημάτων. Εκείνη τη χρονική περίοδο, η ΠΑ θα παρατάσσει μόλις 199 μαχητικά (155 F-16 και 44 Mirage 2000), δεδομένου ότι τα 34 εναπομείναντα αεροσκάφη F-4E PI2000 θα βρίσκονται στη δύση του επιχειρησιακού τους βίου. Ο στόλος των F-16 θα αντιπροσωπεύει ποσοστό 78% της δύναμης μαχητικών της ΠΑ, καθιστώντας μονόδρομο την βέλτιστη αξιοποίηση του συνόλου του υπάρχοντος αεροπορικού υλικού με την ανάληψη προγραμμάτων εκσυγχρονισμού και τον εξοπλισμό του με τα πλέον σύγχρονα υλικά, συστήματα και όπλα. Ειδικότερα, σε υπηρεσία βρίσκονται 155 μαχητικά F-16C/D τεσσάρων εκδόσεων με τρεις διαφορετικούς κινητήρες, κατανεμημένα σε 4 Πτέρυγες Μάχης:
• 32 αεροσκάφη Block30 (πρόγραμμα Peace Xenia I) από το 1989
• 38 μαχητικά Block50 (πρόγραμμα Peace Xenia ΙI) από το 1995
• 55 μαχητικά Block52+ (πρόγραμμα Peace Xenia ΙΙI) από το 2003
• 30 μαχητικά Block52+ Adv (πρόγραμμα Peace Xenia IV) από το 2009
Το δυνητικό πρόγραμμα αναβάθμισης των ελληνικού στόλου F-16 θα αναληφθεί από την κατασκευάστρια εταιρεία Lockheed Martin μέσω διακρατικής συμφωνίας κατά τα πρότυπα των αντίστοιχων της Ταϊβάν, της Ν. Κορέας και της Σιγκαπούρης και θα περιλαμβάνει στο πλέον αισιόδοξο σενάριο:
Α. Αναβάθμιση 123 μαχητικών των εκδόσεων Βlock50/52+/Advanced σε κοινή διαμόρφωση στο επίπεδο Viper με πυρήνα του προγράμματος το ραντάρ APG-83 SABR.
Β. Αναβάθμιση 32 αεροσκαφών της έκδοσης Block30 σε επίπεδο F-16M6, με αντικατάσταση υποσυστημάτων αποκλειστικά από υπάρχοντα υλικά και απάρτια που θα εξασφαλιστούν από τις προαναφερθείσες νεότερες παρτίδες, όπως το ραντάρ APG-68(V)9, δηλαδή αναβάθμιση στο επίπεδο των Advanced. Γράφημα της κατασκευάστριας εταιρείας με την προτεινόμενη αναβάθμιση του συνόλου των αεροσκαφών F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας.
Το κόστος του προγράμματος δεν έχει προσδιοριστεί, λόγω του πρωίμου σταδίου των συζητήσεων με την ελληνική πλευρά, ωστόσο εκτιμάται πως θα κυμανθεί μεταξύ 1 και 1,5 δισ. ευρώ, δεδομένης και της αναγκαιότητας ενσωμάτωσης νέων συστημάτων, όπως σύγχρονα ατρακτίδια στόχευσης/ναυτιλίας και σκοπευτικά επί κάσκας (JHMCS) για το σύνολο των χειριστών. Όλες οι εργασίες αναβάθμισης θα πραγματοποιηθούν στις εγκαταστάσεις της Ελληνικής Αεροπορικής Βιομηχανίας (ΕΑΒ), η οποία διαθέτει τη σχετική τεχνογνωσία. Αναφορικά με το χρονοδιάγραμμα, υψηλόβαθμα στελέχη της κατασκευάστριας εταιρείας επεσήμαναν κατά την πρόσφατη παρουσίαση της πρότασής της πως αν υποβαλλόταν σήμερα επιστολή ενδιαφέροντος (Letter of Request: LoR) από ελληνικής πλευράς, χρειάζονται περίπου 18 μήνες για να υπογραφεί η LOA μεταξύ των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Ελλάδας και περίπου άλλοι 6 μήνες για την καταβολή της πρώτης δόσης, με την οποία και ενεργοποιείται το πρόγραμμα. Μετά από αυτά τα 2 πρώτα χρόνια ξεκινούν οι εργασίες επί των αεροσκαφών που αναμένεται να διαρκέσουν από 5 μέχρι 7 χρόνια, αναλόγως του ρυθμού των μαχητικών που θα αποδεσμεύονται από τα επιχειρησιακά καθήκοντα για να μεταφερθούν στην ΕΑΒ.
H «καθυστέρηση» αυτή πιθανότατα θα κομίσει πολλαπλά οφέλη στην ΠΑ, δεδομένου ότι σε 2-3 χρόνια στο ραντάρ APG-83 θα εγκατασταθεί Μονολιθικό Μικροκυματικό Ολοκληρωμένο Κύκλωμα (MMIC) με βάση το νιτρίδιο του γαλλίου (GaN), σε αντίθεση με την τρέχουσα έκδοση με αρσενίδιο του γαλλίου (GaAs), επιτυγχάνοντας πολύ μεγαλύτερες επιδόσεις ισχύος. Ενδεικτικά, το υφιστάμενο ραντάρ AN/APG-79 (με βάση το GaAs) του F/A-18E/F Super Hornet, εναντίον στόχου ανακλαστικής επιφάνειας 1 m², επιδεικνύει υπερδιπλάσια εμβέλεια σε σύγκριση με το ραντάρ AN/APG-68(V)9 των πλέον σύγχρονων μαχητικών της ΠΑ και της ΤΗΚ, παρά το γεγονός ότι η εμβέλεια του τελευταίου είναι αυξημένη κατά 33% σε σχέση με τις προηγούμενες εκδόσεις του. Σε κάθε περίπτωση, η συμπερίληψη ραντάρ AESA ως συστατικού στοιχείου στο διαφαινόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 της ΠΑ θα έχει καθοριστική επίδραση στον μελλοντικό τεχνολογικό συσχετισμό στο Αιγαίο, απομακρύνοντας τον κίνδυνο αναβίωσης της δυσμενούς για την ΠΑ αναλογίας σύγχρονων μαχητικών 1:2, η οποία ίσχυσε για μεγάλο μέρος της δεκαπενταετίας 1990-2005 και αποτέλεσε βασικό εργαλείο της τουρκικής πολιτικής αναθεώρησης του status quo στο Αιγαίο. Πέραν του εκσυγχρονισμού των F-16, δεν πρέπει να αγνοείται και η πιθανότητα αναβάθμισης και των αεροσκαφών Mirage 2000 σε Mirage 2000-5 Mk2, όπως επιβεβαιώθηκε ακόμη μία φορά κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Γάλλου πρωθυπουργού, ο οποίος σύμφωνα με αξιόπιστες πληροφορίες έθεσε εκ νέου το ζήτημα.
http://e-amyna.com/
Καταιγιστικές είναι οι εξελίξεις αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό των αεροσκαφών F-16C/D Fighting Falcon της Π.Α. Με δεδομένο ότι η Τουρκία έπειτα από απόφαση καθολικής αναβάθμισης των μαχητικών F-16C/D, διαθέτει πλέον έναν ομοιογενή στόλο από 163 μαχητικά (επιπέδου αντίστοιχου με τα Block 52+ Advanced της ΠΑ), η ποιοτική ανατροπή εις βάρος της ΠΑ έχει πλέον συντελεστεί. Οι προοπτικές όμως είναι εξαιρετικά δυσοίωνες, αφού σε λίγα χρόνια τα πρώτα τουρκικά F-35A LIGHTNING II θα ενταχθούν σε υπηρεσία, εισάγοντας στο Αιγαίο την απειλή των μαχητικών 5ης γενιάς. Από την άλλη πλευρά η ΠΑ είναι δεδομένο ότι δεν έχει πρακτικά καμία δυνατότητα στην παρούσα φάση να προχωρήσει σε υλοποίηση προγράμματος Νέου Μαχητικού. Συνεπώς η μόνη απάντηση φαίνεται ότι βρίσκεται στην αναβάθμιση του στόλου των ελληνικών F-16. Το ενδιαφέρον συγκεντρώνει η απόλυτη εξελικτικά έκδοση του μαχητικού της Lockheed Martin, που υπόσχεται να προσφέρει στην ΠΑ ευρύ φάσμα δυνατοτήτων 5ης γενιάς, στον υφιστάμενο στόλο μαχητικών που διαθέτει. Η ρεαλιστική θεώρηση του προβλήματος διατήρησης αξιόπιστης αεροπορικής αποτροπής από το ΓΕΑ, έχει κατ αρχήν ως δεδομένο ότι δεν υπάρχει καμία δυνατότητα περεταίρω απώλειας χρόνου. Οι εκτιμήσεις υπήρχαν εδώ και πολύ καιρό διαθέσιμες, καθιστώντας σαφές ότι η ολοκλήρωση του εκσυγχρονισμού του στόλου των F-16 της THK, θα οδηγήσει αναγκαστικά την ΠΑ σε ένα κρίσιμο χρονικό σημείο, στο οποίο η ικανότητα αποτροπής, θα αρχίσει να βαίνει συνεχώς μειούμενη. Με το δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας να θέτει αμείλικτους περιορισμούς στον μελλοντικό επιχειρησιακό σχεδιασμό, έχει πλέον εδραιωθεί η άποψη ότι η υλοποίηση ενός προγράμματος εκσυγχρονισμού για το στόλο των μαχητικών F-16, αποτελεί την μοναδική αξιόπιστη και ρεαλιστική δυνατότητα προκειμένου το Όπλο να συμβαδίσει με την εξέλιξη της απειλής και να αντιμετωπίσει τις επερχόμενες επιχειρησιακές προκλήσεις. Η απόφαση εκσυγχρονισμού αποδεικνύεται ενδεδειγμένη πρακτική - όχι μόνο από την Τουρκία - αλλά και από άλλους μεγάλους διεθνείς χρήστες του F-16 οι οποίοι έχουν προχωρήσει, ή προτίθενται να υλοποιήσουν σύντομα προγράμματα αναβάθμισης για τους στόλους που έχουν σε υπηρεσία, με στόχο να παραμείνουν στην πρώτη γραμμή τουλάχιστον για τα επόμενα 20 χρόνια!
Στην Ελλάδα οι ειδικές συνθήκες που δημιούργησαν η έλλειψη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού σε επίπεδο στρατιωτικής ηγεσίας, σε συνδυασμό με την οικονομική και πολιτική αστάθεια, προκάλεσαν μια καθυστέρηση σε επίπεδο χρονικής υλοποίησης της αναβάθμισης των μαχητικών F-16, επιτρέποντας στην Τουρκία να ανακτήσει το χαμένο έδαφος των τελευταίων 12 ετών, προκειμένου να ισοσταθμίσει ποιοτικά στο στόλο μαχητικών της. Φαίνεται όμως ότι η μνημειώδης αναβλητικότητα της ελληνικής πλευράς (τουλάχιστον αυτή τη φορά) ενδέχεται να δημιουργήσει ένα στρατηγικό πλεονέκτημα που θα επιτρέψει στην ΠΑ να βρεθεί και πάλι μπροστά από τις εξελίξεις. Με την Τουρκία να βασίζει το πρόγραμμα αναβάθμισης των F-16 που διαθέτει στο πρότυπο CCIP, επέλεξε να επενδύσει μεν σε ομογενοποίηση στόλου και αναβάθμιση μαχητικών ικανοτήτων σε ένα χρονικό σημείο που βρισκόταν, προ των νέων τεχνολογικών εξελίξεων που είναι σήμερα διαθέσιμες στην αγορά και είναι σε θέση να αλλάξουν ριζικά τους κανόνες διεξαγωγής αεροπορικού αγώνα. Κλειδί των δυνατοτήτων αυτών βρίσκεται στην ανάπτυξη της δυνατότητας ενσωμάτωσης στο F-16, ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης τεχνολογίας AESA που παρέχει (όπως θα δούμε) δραματική αναβάθμιση της μαχητικής ισχύος, με εγκλωβισμό περισσότερων στόχων σε μεγαλύτερες αποστάσεις και διαφορετικά ύψη, ενώ είναι σε θέση να εντοπίζει ακόμη και δύσκολους στόχους με χαμηλό ίχνος RCS (όπως είναι τα βλήματα cruise και τα μαχητικά 5ης γενιάς)!
Οι διεθνείς εξελίξεις: Σημαντικές εξελίξεις που δυνητικά επηρεάζουν το ελληνικό πρόγραμμα εκσυγχρονισμού ήταν το πρόγραμμα αναβάθμισης 134 KF-16C/D Block 52 της Νοτίου Κορέας ύψους 1,1 δις. που κατακυρώθηκε αρχικά στην BAE Systems με τον υπολογιστή CFCC και ραντάρ AESA αλλά εν συνεχεία ακυρώθηκε εξ αιτίας υπερβάσεων στον προϋπολογισμό του προγράμματος και την φαινομενική αδυναμία της BAE Systems να ολοκληρώσει τα συστήματα χωρίς την υποστήριξη του αρχικού κατασκευαστή – δηλαδή της Lockheed Martin.. Επίσης η περίπτωση της Ταιβάν που εκσυγχρονίζει 145 F-16A/B Block 20 σε ένα πρόγραμμα ύψος 5,3 δισεκατομμυρίων δολαρίων (εάν υλοποιηθεί πλήρως), περιλαμβάνει το ραντάρ ενεργής ηλεκτρονικής σάρωσης ΑΕSA ( το RACR της Raytheon είτε το SABR της Northop Grumman), τερματικά Link 16, JHMCS, ικανότητα βολής προηγμένων όπλων JDAM, JSOW, GBU, WDMD, AIM-9X, AIM-120C, ατρακτήδιο σκόπευσης SNIPER XR, NVG, ατρακτήδια ECM AN/ALQ-211(V)9 AIDEWS κ.α Πρόκειται ουσιαστικά για τον πρώτο εξαγωγικό πελάτη που υιοθετεί ραντάρ AESA αναλαμβάνοντας τελικά και το κόστος ενσωμάτωσης, καθιστώντας διαθέσιμο το σύστημα και σε άλλους δυνητικούς πελάτες. Παράλληλα ο αριθμός των μαχητικών πλησιάζει και τον αντίστοιχο επιθυμητό των μαχητικών της ΠΑ που δύναται να εκσυγχρονιστούν με AESA - αν και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη ότι από τεχνικής πλευράς αφορά εντελώς διαφορετικές εκδόσεις.. Τέλος άλλοι δύο χρήστες η Σιγκαπούρη και το Ισραήλ σκοπεύουν σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να προχωρήσουν σε αναβάθμιση ικανοτήτων των F-16 C/D Block 52+ και F-16I που διαθέτουν αντίστοιχα με ενσωμάτωση ραντάρ τεχνολογίας AESA.
Διαφορετικές εκδόσεις – Προδιαγραφές με ραντάρ AESA: Ο ελληνικός στόλος F-16 όλων των Block, ο οποίος κατανέμεται σε 8 μοίρες, αποτελεί σήμερα την ραχοκοκαλιά της δύναμης μαχητικών της ΠΑ. Ιδιαίτερα οι εκδόσεις Block 52+ και Block 52+ Advanced αποτελούν την αιχμή του δόρατος που συμπληρώνεται από τα επίσης ικανότατα αλλά περιορισμένα στον αριθμό (25) Mirage-2000-5MK2 που αρκούν για τον εξοπλισμό μίας Μοίρας. Παράλληλα ο κίνδυνος απαξίωσης σύγχρονων σχετικά μέσων όπως τα F-16 Block 30 και Block 50 του προγράμματος Peace Xenia Ι και II (που έχουν να προσφέρουν πολλά ακόμα στο ελληνικό οπλοστάσιο και ειδικότερα στην ελληνική αεράμυνα, ελλοχεύει με αποτέλεσμα η γήρανση του στόλου να πιέζει την ΠΑ προς τη λήψη απόφασης. Δυστυχώς τα Block αυτά διατηρούν (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) τις δυνατότητες που διέθεταν από την εποχή ένταξής τους σε υπηρεσία (το 1989 και 1997 αντίστοιχα). Η κατάσταση αυτή αποδίδεται στην «κακή σχέση» που έχει η ΠΑ με τις διαδικασίες αναβάθμισης όταν για όλες τις προηγμένες αεροπορικές δυνάμεις της Δύσης, δεν αποτελούν κάτι αποσπασματικό αλλά συνδέονται άμεσα με το κύκλο ζωής του μαχητικού και προβλέπονται σε όλο τον ορίζοντα επιχειρησιακής αξιοποίησης. Ως γνωστόν προτάσεις για την αναβάθμιση των F-16 υπάρχουν ήδη εδώ και 4 περίπου χρόνια, με την ΠΑ να εστιάζει αρχικά στα Block 50 και Block 52+ , τα οποία σκόπευε να αναβαθμίσει σε επίπεδο Block 52+ Advanced. Παράλληλα προβλεπόταν ένας ελαφρύτερος εκσυγχρονισμός για τα Block 30 που απέμειναν από την αρχική προμήθεια Peace Xenia I Σήμερα είναι πλέον προφανές ότι η ανάληψη ενεργειών πρέπει να γίνει σε πολλαπλά επίπεδα, εστιάζοντας πρωταρχικά στην ενσωμάτωση προηγμένων δυνατοτήτων στο στόλο των F-16 της ΠΑ που θα προσφέρουν την επιθυμητή εξισορρόπηση της απειλής. Ένας αντίστοιχος εκσυγχρονισμός στα πρότυπα του CCIP που εφάρμοσε η Τουρκία – απλώς δεν θα είναι αρκετός για να σταθμίσει το μέγεθος της απειλής.. Η υιοθέτηση ενός ποιοτικότερου πακέτου αναβάθμισης των δυνατοτήτων των ελληνικών «γερακιών» θα πρέπει να εστιάζει στην ενσωμάτωση προηγμένων ικανοτήτων που θα προέλθουν μέσω της υιοθέτησης ενός ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης AESA ενώ πέραν της δραματικής αύξησης μαχητικής ισχύος (απέναντι και σε μαχητικά 5ης γενιάς) ο στόλος θα επωφεληθεί και από την επίτευξη ομοιοτυπίας και οικονομιών κλίμακας σε όλο τον κύκλο ζωής του τύπου που αναμένεται να ξεπεράσει το 2030!
Η έκδοση F-16V Viper: H έκδοση “Viper” αναπτύχθηκε αρχικά από την Lockheed Martin προκειμένου το F-16 να συμμετέχει με αξιώσεις απέναντι στον ανταγωνισμό για τον διαγωνισμό νέου μαχητικού MMCA της Ινδίας το Φεβρουάριο του 2012. Η επικράτηση του Rafale έναντι του F-16 στον ινδικό διαγωνισμό μπορεί να μην απέφερε τα επιθυμητά αποτελέσματα στην εταιρία, αλλά η επένδυση σε ότι αφορά το κόστος ανάπτυξης φαίνεται ότι θα απέδιδε καρπούς λίγο αργότερα αφού ο βασικός χρήστης του F-16 (η USAF), ανακοίνωσε την απαίτηση για την αναβάθμιση 350 περίπου, F-16C/D Block 40/42 και 50/52 ύψους 2,13 δισ. $. Η USAF εκτιμούσε την περίοδο εκείνη ότι θα δαπανήσει 3,2 εκατ. $ για κάθε αεροσκάφος για την τοποθέτηση ενός ολοκληρωμένου ραντάρ AESA και είχε ζητήσει την υλοποίηση εκσυγχρονισμού των F-16 στο οικονομικό έτος 2013. Το πρόγραμμα όμως έλαβε απρόσμενη τροπή τον Ιανουάριο του 2014 καθώς ακυρώθηκε λόγω περικοπών στον προϋπολογισμό Άμυνας των ΗΠΑ (με άκρως πιθανό το ενδεχόμενο να επανέλθει προς υλοποίηση όταν οι συνθήκες χρηματοδότησης είναι ευνοϊκές). Σύμφωνα με την Lockheed Martin η νέα διαμόρφωση στοχεύει πλέον στην υλοποίηση της σε ένα στόλο, που συνολικά φτάνει τα 2000 αεροσκάφη με ηλεκτρονικά που αποτελούν το απώτερο εξελικτικό βήμα της οικογένειας F-16.
Ραντάρ AESA : Προβλέπεται να αντικαταστήσουν είτε τα APG-68(V) 5 των block 50/52 είτε τα εξαγωγικά APG-68(V)7 και APG-68(V)9. Το APG-83 επιδεικνύει σύμφωνα με πληροφορίες εξαιρετική απόδοση εντοπισμού στόχων σε μεγάλες αποστάσεις ακόμη και στις πλέον δύσκολες συνθήκες σε περιβάλλον ηλεκτρονικών παρεμβολών, με 3 -5 φορές μεγαλύτερη αξιοπιστία και χαμηλότερο κόστος συντήρησης σε σχέση με τα ραντάρ μηχανικής σάρωσης. Ειδικότερα στα χαρακτηριστικά του περιλαμβάνεται ικανότητα ιχνηλάτησης πολλαπλών στόχων (20)+ σε διαφορετικά ύψη και ταχύτητες, ικανότητα δημιουργίας εικόνας υψηλής ανάλυσης SAR (Synthetic Aperture Radar) για κρούση παντός καιρού, προηγμένες διαμορφώσεις αέρος επιφανείας και το πιο σημαντικό όλων.. Ταυτόχρονη ικανότητα διαμορφώσεων αέρος - αέρος και αέρος εδάφους που προσφέρει αυξημένη επίγνωση τακτικής κατάστασης, επιχειρησιακή αποτελεσματικότητα και υψηλότερη επιβιωσημότητα κοντά στα επίπεδα ενός μαχητικού 5ης γενιάς όπως το F-35.
Νέα διαμόρφωση πιλοτηρίου: H νέα οθόνη CPD (Center Pedestal Display) αποτελεί το πλέον εξέχον χαρακτηριστικό του προγράμματος αναβάθμισης Viper και μεταμορφώνει το πιλοτήριο, ώστε να υποστηρίζει τις προηγμένες ικανότητες που παρέχουν τα συστήματα αποστολής του F-16V. Η οθόνη CPD διαστάσεων 6Χ8 inch, τοποθετείται κεντρικά στο ύψος του pedestal και απαλείφει τα παραδοσιακά αναλογικά όργανα ταχύτητας, ύψους τεχνητού ορίζοντα και απεικόνισης οριζόντιας κατάστασης HIS που συναντάμε στα F-16C/D. Χάρις αυτήν πλέον, ο χειριστής του F-16V θα έχει στη διάθεση του προβολή εικόνας πολύ υψηλής ευκρίνειας, έγχρωμου βίντεο, χάρις την νέα προηγμένη γεννήτρια παραγωγής συμβολογίας IPDG (Improved Programmable Display Generator). Η λειτουργία του IPDG θα είναι κρίσιμη για την μαχητική ικανότητα του F-16V καθώς είναι υπεύθυνη για την προβολή εικόνας από το ραντάρ AESA, δεδομένων από τη ζεύξη δεδομένων Link 16, και εικόνα από τον κινούμενο χάρτη υψηλής ανάλυσης CMM (Color Moving Map). Τοποθετήθηκε έπειτα από την διαπίστωση ότι οι δύο οθόνες CCMFD στα Block 52+ και Advanced δεν επαρκούν σε επιθυμητό μέγεθος και ανάλυση προκειμένου να προβάλουν με ευκρίνεια εικόνα από το ραντάρ, το ατρακτήδιο σκόπευσης Sniper αλλά και εικόνα από τη διαμόρφωση συνθετικού διαφράγματος SAR. Σύμφωνα με την κατασκευάστρια εταιρία η νέα διαμόρφωση με την υιοθέτηση οθόνης CPD, θα επιτρέψει την βέλτιστη παρουσίαση δεδομένων για την απεικόνιση τακτικής κατάστασης, που θα έχει ως συνέπεια την ανώτερη αντίληψη της διάταξης του πεδίου της μάχης και τελικά την συνεπαγόμενη αύξηση της επιβιωσημότητας του μαχητικού. Φυσικά στο πλαίσιο της αναβάθμισης προβλέπεται η πλήρης ενσωμάτωση του Διακλαδικού Συστήματος Προβολικής Απεικόνισης επί Κάσκας JHMCS καθώς και φωτισμός πιλοτηρίου πλήρως συμβατός με Διόπτρες Νυχτερινής Όρασης (NVG).
Βελτιωμένο πακέτο συστημάτων: Το πακέτο αναβάθμισης ηλεκτρονικό στο επίπεδο F-16V, περιλαμβάνει την αναβάθμιση σπονδυλωτού υπολογιστή αποστολής MMC προερχόμενο από εμπορικά απάρτια (COTS), ψηφιακό υπολογιστή ελέγχου πτήσης DFLCC όπως επίσης μια νέα αρτηρία δεδομένων υψηλής ταχύτητας (High speed Data Bus) που θα μεταφέρει αμφίδρομα δεδομένα από αισθητήρες και ζεύξη δεδομένων Link 16. Παράλληλα η ενσωμάτωση λογισμικού Μ6 θα ολοκληρώσει τις προηγμένες λειτουργίες της ζεύξης Link 16 με απεικόνιση απειλών, διάταξη φίλιων δυνάμεων, στοιχεία για όπλα πυρομαχικά καύσιμα, δεδομένα στοχοποίησης και αυτόματη ανάθεση τομέων έρευνας – εμπλοκής. Σε ότι αφορά την ικανότητα σκόπευσης το F-16 Viper διαθέτει πρόβλεψη για πλήρη ενσωμάτωση του ατρακτηδίου σκόπευσης Sniper Advanced Targeting Pod με προηγμένες διαμορφώσεις FLIR,TV,IR, καταδείκτη λέιζερ και διαμόρφωση Laser Spot Tracer (εντοπισμός δέσμης από εναλλακτικό εναέριο ή επίγειο καταδείκτη), διαμόρφωση αναγνώρισης Recce και καταγραφής έγχρωμης εικόνας ενώ υπάρχει η ικανότητα εντοπισμού χρονικά ευαίσθητων στόχων με χρήση Data Link και εγκλωβισμού εναέριων στόχων για οπτική ταυτοποίηση από μεγάλες αποστάσεις. Στα προηγμένα συστήματα που ενσωματώνει η διαμόρφωση Viper περιλαμβάνονται το προηγμένο σύστημα ναυτιλίας LN-260 EGI, νέο σύστημα ταυτοποίησης APX-126 AIFF ικανότητας Mode 5, καθώς επίσης και σύστημα Auto GCAS που αποτρέπει την ελεγχόμενη συντριβή στο έδαφος, με αυτόματη εκτέλεση ελιγμού ανάκτησης σε ύψος ασφαλείας σε περίπτωση λάθος εκτίμησης ύψους ή απορποσανατολισμού του χειριστή.
Τέλος το πρόγραμμα αναβάθμισης δίνει σε παλαιότερα F-16 την δυνατότητα μεταφοράς όλων των πιστοποιημένων βλημάτων αέρος αέρος και όπλων προσβολής στόχων εδάφους, κυρίως όμως των προηγμένων πυρομαχικών JDAM και βλημάτων Stand Off JSOW, μετατρέποντας το F-16V σε μια ικανότατη πλατφόρμα αναχαίτισης και κρούσης, με επιδόσεις που προσεγγίζουν σε αρκετά σημεία αυτές του F-35 Lightning II! Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι κατασκευάστρια εταιρία Lockheed Martin δίνει έμφαση στο απολύτως λογικό επιχείρημα, ότι εφόσον είναι ο αρχικός κατασκευαστής ( Original Equipment Manufacturer) του μαχητικού F-16, είναι και η πλέον αρμόδια και ικανή να φέρει εις πέρας ένα τόσο απαιτητικό - από πλευράς εύρους δυνατοτήτων – πρόγραμμα αναβάθμισης. Για το λόγο αυτό έχει στη διάθεση της πλήρη μηχανολογικά στοιχεία, για δομικές επεμβάσεις και πιστοποίηση νέων ηλεκτρονικών και οπλικών συστημάτων, ενώ διαθέτει τις εγκαταστάσεις και την υποδομή διεξαγωγής των απαραίτητων δοκιμών μαζί με τις απαραίτητες διαδικασίες. Επιπλέον η προϋπάρχουσα εμπειρία σε τέτοιου είδους προγράμματα εξασφαλίζει την επιτυχή ολοκλήρωση εργασιών εκσυγχρονισμού. Έμπρακτη απόδειξη αποτελεί η διαδικασία της ετήσιας αξιολόγησης ικανότητας CPAR (Contractor Performance Assesment Report) που έχει καθιερώσει η αμερικανική κυβέρνηση για τους αναδόχους προγραμμάτων του Πενταγώνου, και έχει βαθμολογήσει ως εξαίρετη την εκτέλεση των προγραμμάτων αναβάθμισης MLU και CCIP - τόσο για λογαριασμό της USAF - όσο και για 6 διεθνείς χρήστες F-16 που χρησιμοποίησαν προγράμματα FMS.
Παράγοντες που επηρεάζουν τον ελληνικό εκσυγχρονισμό
Σε ότι αφορά την αναβάθμιση των μαχητικών F-16 της ΠΑ, η κύρια παράμετρος είναι ότι η ΠΑ διαθέτει 4 συνολικά εκδόσεις F-16 (30/50/52+/52+ Advanced) με σημαντικές διαφορές στον μεταξύ τους εξοπλισμό. Υπενθυμίζεται ότι η αρχική πρόθεση του ΥΕΘΑ αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό F-16 προέβλεπε:
Α) Για τα μεν F-16 Βlock 52+ τοποθέτηση υπολογιστή αποστολής MMC 7000 στη θέση του MMC 5000, ολοκλήρωση του συστήματος Link 16 με τοποθέτηση τερματικού MIDS, προηγμένη μηχανική ολοκλήρωση του IRIS-T με την εισαγωγή τριών πρόσθετων χαρακτηριστικών έναντι των υπαρχόντων στα Βlock 52+ και ενσωμάτωση δυνατότητας ACMI.
Β) Για τα F-16 Βlock 50 το πρόγραμμα προβλεπόταν να είναι πιο εκτεταμένο καθώς τα αεροσκάφη είναι παλαιότερα και οπωσδήποτε απαιτούν μεγαλύτερο εύρος εργασιών και κόστος, προκειμένου να αναβαθμιστούν στο επίπεδο Advanced.
Τα παραπάνω περιλαμβάνονταν στην μελέτη σκοπιμότητας για την αναβάθμιση 56 αεροσκαφών F-16C/D block 52+ και 39 F-16C/D block 50, η οποία εξετάστηκε από την διαρκή Επιτροπή Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων στις 19 Ιανουαρίου 2014 υπό τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας Δημήτρη Αβραμόπουλο. Το επιδιωκόμενο επίπεδο των αεροσκαφών που θα βρίσκονταν μετά τον εκσυγχρονισμό, ήταν αυτό των F-16 Block 52+ Advanced, χωρίς να περιλαμβάνεται στα σχέδια της ΠΑ η αναβάθμιση των block 30. Για την ιστορία θα αναφέρουμε ότι η αρχική πρόταση της LM το 2009 κόστους $ 1,3 δισ. αφορούσε συνολικό εκσυγχρονισμό του στόλου των Block 50/52+ σε επίπεδο Advanced ενώ προέβλεπε και την εφαρμογή στα Block 30 του επιπέδου «CCIP Lite» με κόστος $ 400 εκ. (η πρόταση περιλάμβανε αναβάθμιση ραντάρ APG-68 στο επίπεδο (V) 9 και υπολογιστή αποστολής MMC 7000 - χωρίς όμως υποδομή για JHMCS και Link 16). Η ανανεωμένη προσφορά το 2013 με προϋπολογισμό $ 900 εκ. είχε αφαιρέσει εντελώς το κομμάτι των Block 30 του “CCIP Lite” εστιάζοντας μόνο στην αναβάθμιση των Block 50/52+, διατηρώντας συμβατικό ραντάρ στην έκδοση (V) 9 και υπολογιστή MMC 7000. Ήταν προφανές ότι η Lockheed προσάρμοσε τα δεδομένα της προσφοράς της, στην απόφαση της ΠΑ να μην αναβαθμίσει τα F-16 του Peace Xenia I προκειμένου να μειωθεί το κόστος του προγράμματος..
Οι σημερινές εναλλακτικές λύσεις
ΣΕΝΑΡΙΟ Α: Το ιδανικό σενάριο για την ΠΑ είναι η αναβάθμιση των Block 50 (PX II), Block 52+ (PX III) και Block 52+ Advanced (PX IV), στο επίπεδο της έκδοσης F-16V (Viper) με ενσωμάτωση ραντάρ AESA και κεντρικής οθόνης CDU για αναβάθμιση της απεικόνισης τακτικής κατάστασης στο πιλοτήριο και με απαραίτητη προϋπόθεση την ενσωμάτωση ζεύξης δεδομένων Link 16 που θα καλύψει το κρίσιμο επιχειρησιακό κενό συγκριτικά με το στόλο μαχητικών της THK. Σε περίπτωση που υιοθετηθεί η βέλτιστη (αλλά ακριβή) λύση εφοδιασμού ραντάρ AESA στο σύνολο των Block 50/52+/52+ Advanced, θα υπάρχει ως συνέπεια πλεόνασμα ραντάρ AN/APG-68 (V)9 και υπολογιστών MMC5000 για τοποθέτηση στα Block 30 (από τα Block 52+).
ΣΕΝΑΡΙΟ Β: Με κυρίαρχο παράμετρο το κόστος, η ΠΑ θα μπορούσε να εξετάσει εναλλακτικά τη λύση εκσυγχρονισμού μονάχα των Block 52+ και Block 52+ Advanced με AESA στο επίπεδο F-16V. Στην περίπτωση αυτή τα απάρτια των δύο εκδόσεων (ραντάρ ΑΝ/ΑPG-68 (V) 9 και υπολογιστές MMC 5000/7000, θα μπορούσαν να εφοδιάσουν τα Block 50 αλλά και τα Block 30, με διαδικασίες φυσικά που σε κάθε περίπτωση απαιτούν ξεχωριστές πιστοποιήσεις. Τα Block 50 σε αυτό το σενάριο θα αποκτήσουν νέο ραντάρ APG-68(V)9 στη θέση του υφιστάμενου APG-68(V)7, 2 νέες έγχρωμες οθόνες πολλαπλών λειτουργιών, δυνατότητα χρήσης έγχρωμου κινούμενου χάρτη, υπολογιστή ΜΜC-7000, συμβατότητα με NVG, ενσωμάτωση δυνατότητας JHMCS, μεταφορά του βλήματος IRIS-T, ζεύξη δεδομένων Link-16 με τερματικό MIDS και ενσωματωμένη δυνατότητα ACMI. Επιπλέον στο πακέτο αναβάθμισης θα πρέπει απαραιτήτως να περιλαμβάνεται τόσο για τα Block 50 αλλά και για τα Block 30, πιστοποίηση κατευθυνόμενων πυρομαχικών GBU-31/32 JDAM καθώς και βλημάτων Stand Off τύπου AGM-154A/C JSOW.
ΣΕΝΑΡΙΟ Γ: Μια άλλη επιλογή (μονάχα ως λύση ανάγκης) για την ΠΑ θα ήταν μόνο η αναβάθμιση των Block 50/52+ σε επίπεδο Block 52 Advanced αλλά χωρίς AESA, επιτυγχάνοντας σε ότι αφορά την ομογενοποίηση στόλου και μερική αύξηση ικανοτήτων. Εάν επιλεγεί αυτή η λύση χαμηλότερου κόστους, τότε τα απάρτια των Block 50 που θα αφαιρεθούν (δλδ ραντάρ ΑΝ/APG-68 (V) 7 και υπολογιστές GAC, θα μπορούσαν να βρουν το δρόμο όμως στα Block 30, επιτυγχάνοντας τουλάχιστον μια εντελώς οριακή αναβάθμιση ικανότητας – οπωσδήποτε καλύτερης από τη σημερινή! Δεν θα αποκτηθούν όμως τα συγκριτικά τεχνολογικά πλεονεκτήματα που προσφέρει το AESA κυρίως απέναντι σε απειλές μαχητικών 5ης γενιάς, συνεπώς η λύση αυτή εκ των πραγμάτων δεν λογίζεται ως ρεαλιστική αλλά ούτε ως πρακτική σε σχέση κόστους / απόδοσης. Σε κάθε περίπτωση είναι σημαντικό να αναφερθεί το αυτονόητο: Η πολυπλοκότητα της διαδικασίας με εργασίες και πιστοποιήσεις που θα πρέπει να γίνουν σε F-16 διαφορετικών εκδόσεων Block παραγωγής, προϋποθέτει - εκ των πραγμάτων - την επιλογή του αρχικού κατασκευαστή για την υλοποίηση του εκσυγχρονισμού (δηλαδή την Lockheed Martin), σε συνδυασμό με την εφαρμογή μέτρων δομικής αναβάθμισης - ενίσχυσης για ασφαλή επέκταση του ορίου ζωής της ατράκτου των μαχητικών.
Οπλικά συστήματα – ατρακτήδια σκόπευσης
Το ζήτημα πιστοποίησης και απόκτησης προηγμένων οπλικών συστημάτων και ατρακτιδίων σκόπευσης σε ικανούς αριθμούς στο στόλο των F-16 είναι ένα πρόβλημα που ταλανίζει την ΠΑ εδώ και πολλά χρόνια. Ενδεικτικό είναι ότι ήδη από το 2009 που παραλάβαμε τα 30 μαχητικά F-16C/D Block 52+ Advanced (Peace Xenia IV), τόσο οι μικρές ποσότητες κατευθυνόμενων πυρομαχικών JDAM/JSOW όσο και η περικοπή του σκέλους προμήθειας που αφορούσε 10 επιπλέον μαχητικά αλλά και τα απαραίτητα ατρακτήδια σκόπευσης, προκάλεσαν σημαντικά κενά στην επιχειρησιακή αξιοποίηση τους. Είναι δεδομένο φυσικά ότι οι ανάγκες της ΠΑ - ειδικά σε ότι αφορά τα ατρακτήδια σκόπευσης - είναι πολύ μεγάλες, γεγονός που δημιουργεί υστέρηση σε κρίσιμο φάσμα των αποστολών τακτικής κρούσης. Επιπλέον το ίδιο πρόβλημα σε συνδυασμό με την πλήρη απουσία πρόβλεψης των 39 Block 50 και των 56 Block 52+ που βρίσκονται σήμερα σε υπηρεσία, να μεταφέρουν κατευθυνόμενες βόμβες JDAM. JSOW, επιβάλουν σημαντικές προσθήκες που θα πρέπει συνοδευτούν από τις απαραίτητες πιστοποιήσεις (σε ενδεχόμενο πρόγραμμα αναβάθμισης σε επίπεδο F-16V). Σε ότι αφορά την πιστοποίηση χρήσης του σκοπευτικού JHMCS στα Block 30 και 50 (στο πλαίσιο οποιασδήποτε αναβάθμισης τους), θα πρέπει να συνοδευθεί και από ανάλογη παραγγελία νέων σκοπευτικών επί κράνους, καθώς τα υπάρχοντα δεν επαρκούν ούτε αριθμητικά άλλα ούτως η άλλως για τεχνικούς λόγους δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε άλλα αεροσκάφη. Η προμήθεια ικανής ποσότητας ατρακτιδίων σκόπευσης AAQ-33 XR Sniper ή LITENING, θα πρέπει φυσικά να θεωρείται δεδομένη, ώστε να προσφέρουν πλήρη εκμετάλλευση σε ότι αφορά την ικανότητα στοχοποίησης για τα κατευθυνόμενα πυρομαχικά που θα που θα πρέπει να είναι σε θέση να μεταφέρουν τα εκσυγχρονισμένα F-16 της ΠΑ!
Τέλος μια πτυχή που λίγοι έχουν αναλογιστεί μέχρι σήμερα είναι η ικανότητα συνεργασίας του F-16 με μαχητικά 5ης γενιάς και συγκεκριμένα με το Διακλαδικό Μαχητικό Κρούσης (JSF) F-35 Lightning II. Ήδη ο υπάρχον στόλος F-16 της Αμερικανικής Αεροπορίας προετοιμάζεται για την νέα εποχή με την έλευση του F-35 να είναι πλέον γεγονός, ενώ και οι δύο τύποι θα λειτουργούν συνδυαστικά σε αεροπορικές επιχειρήσεις τουλάχιστον για τα επόμενα 15-20 χρόνια. Το μοντέλο αυτό συνεργασίας F-16 / F-35 θα ακολουθήσουν - εκτός των ΗΠΑ- άλλες 7 χώρες σε Ευρώπη και Ασία που θα διαθέτουν τους δύο τύπους μαχητικών (μεταξύ των οποίων και η Τουρκία). Συνεπώς το γεγονός αυτό θα πρέπει να προβληματίσει τους επιτελείς της Πολεμικής Αεροπορίας, ώστε να σχεδιάσουν με ρεαλισμό, τα επόμενα βήματα προς την κατεύθυνση διατήρησης του ισοζυγίου αεροπορικής ισχύος.
Απόλλων Γ. Λεονταρίτης
http://defencenews.gr/
Σχετικά:
No comments :
Post a Comment