Λεκτίνες – Το Παράδοξο των Φυτών

Σήμερα επικρατεί η ιδέα ότι είναι καλύτερα να λαμβάνουμε τις πρωτεΐνες από τις φυτικές τροφές και όχι από τις ζωικές. Πέραν του ότι αυτό είναι καλό για τον πλανήτη, θεωρείται ότι είναι καλό και για την υγεία μας. Ο Gundry συμφωνεί, ωστόσο λέει πολύ σωστά, ότι οι λεκτίνες, μια κατηγορία φυτικών πρωτεϊνών που απαντάται σχεδόν σε όλα τα φυτά, προκαλεί φλεγμονή κι αυτό είναι μια από τις βασικές αιτίες των σύγχρονων ασθενειών.

Η κεντρική ιδέα της δίαιτας «Plant Paradox» του Gundry, είναι ότι πρέπει να αποφεύγονται οι φυτικές τροφές που περιέχουν πολλές λεκτίνες.Τα φρούτα και τα λαχανικά έχουν βιταμίνες, ιχνοστοιχεία, φυτικές ίνες και άλλα ευεργετικά μόρια που με μια λέξη ονομάζονται φυτοχημικά, όπως οι πολυφαινόλες. Επισημαίνει όμως ότι τα φυτά έχουν συγχρόνως και τοξίνες, εξ’ ου και το «παράδοξο των φυτών». Το συμπέρασμά του είναι ότι η χορτοφαγία πρέπει να είναι μέχρι ενός ορίου, επιλεκτική και να μην ταυτίζεται με την ωμοφαγία καθώς το μαγείρεμα των φυτών εξουδετερώνει ένα μέρος των τοξινών τους.Τα φυτά είναι μια μορφή ζωής και έχουν ζωντανά κύτταρα όπως τα ζώα. «Νομίζετε ότι τους αρέσει να τα κόβετε και να τα τρώτε;»

Η ζωή των φυτών έγινε δύσκολη μόνο όταν πριν από 90 εκατομμύρια χρόνια εμφανίστηκαν στον πλανήτη τα έντομα τα οποία άρχισαν να ζουν εις βάρος των φυτών. Τα φυτά αντέδρασαν, μέσω μια διαδικασίας που ονομάζεται φυσική επιλογή και ως μεγάλοι χημικοί που είναι -μετατρέπουν π.χ. τις ακτίνες του ηλίου σε ενέργεια- άρχισαν να παράγουν τοξίνες κατά των εντόμων. Δημιούργησαν φυτοχημικά τα οποία δηλητηριάζουν, αρρωσταίνουν και παραλύουν τους θηρευτές τους. Με την εμφάνιση των τετράποδων τα φυτά ενίσχυσαν την άμυνά τους και δεν είναι τυχαίο που πολλά έβγαλαν αγκάθια. Προστάτευσαν, όσο μπορούσαν, όχι μόνο τον εαυτό τους αλλά και τα μωρά τους, τους σπόρους.

Τα μωρά των φυτών, οι σπόροι και οι καρποί, μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες. Μερικά μωρά τους, τα φυτά θέλουν πραγματικά να γίνουν τροφή των ζώων. Αυτοί οι σπόροι έχουν μια σκληρή επικάλυψη και επιβιώνουν στην γαστρεντερική οδό του ζώου, όπως π.χ. ο σπόρος του ροδάκινου, ο οποίος μπορεί να αποβληθεί άθικτος και έτσι το φυτό να πολλαπλασιαστεί. Τα οπωροφόρα δέντρα φέρουν τέτοιους σπόρους. Ο στόχος των φυτών είναι φτάσουν τα μωρά τους σε μακρινή απόσταση και να αυξηθεί η πιθανότητα επιβίωσης του είδους τους. Χάρη στο προστατευτική επικάλυψη δεν υπάρχει ανάγκη για τέτοια φυτά να στραφούν σε μια στρατηγική χημικής άμυνας για τους σπόρους τους.

Στην πραγματικότητα, συμβαίνει το αντίθετο. Το φυτό χρησιμοποιεί τακτικές για να προσελκύσει την προσοχή των ζώων και μια από αυτές είναι το κόκκινο ή κίτρινο χρώμα του καρπού (αυτός είναι ο λόγος που όλα τα ζώα που που τρώνε φρούτα έχουν έγχρωμη όραση). Αντίθετα, όταν ένα φρούτο είναι ακόμα πράσινο, αυτό είναι ένα μήνυμα προς τα ζώα ότι είναι άγουρο και δεν πρέπει ακόμα να φαγωθεί. Τα άγουρα φρούτα πραγματικά δεν είναι ελκυστικά για ζώα, διότι περιέχουν λιγότερα σάκχαρα και επιβλαβείς ουσίες κάτι, που φαίνεται από την πικράδα τους.

Η δεύτερη κατηγορία σπόρων και καρπών είναι τα «γυμνά μωρά» τα οποία στερούνται προστατευτικής επικάλυψης. Αυτά, τα φυτά δεν θέλουν να φαγωθούν και η φυσική επιλογή, τα έχει κάνει τοξικά και δύσπεπτα. Για παράδειγμα, οι αφλατοξίνες (aflatoxins) αποτελούν μια ομάδα από τις πιο τοξικές ουσίες που βρίσκονται στην φύση (μαζί με την διοξίνη). Είναι ισχυρότατα τοξικές και καρκινογόνες και αναπτύσσονται κυρίως σε ξηρά φρούτα, ξηρούς καρπούς, ιδιαίτερα στα αράπικα φιστίκια, τα αμύγδαλα και το καλαμπόκι, μπαχαρικά, σιτηρά (και σε τυριά), όταν υπάρξουν κατάλληλες συνθήκες υγρασίας και θερμοκρασίας. Δεν έχει σημασία ότι οι αφλατοξίνες παράγονται από μύκητες (μούχλα), διότι η φυσική επιλογή λειτουργεί με συνεργασίες.

Μια τέτοια συνεργασία είναι και αυτή μεταξύ του ήλιου και της πατάτας. Πολλοί άνθρωποι εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι οι πατάτες μπορεί να προκαλέσουν ναυτία, πονοκέφαλο και νευρολογικά προβλήματα λόγω της σολανίνης, ενός εντομοκτόνου που βρίσκεται στην φλούδα τους. Γι’ αυτό δεν τρώγονται ποτέ ωμές. Μικρότερες ποσότητες σολανίνης έχουν ανιχνευτεί σε πλήθος φρούτων και λαχανικών όπως π.χ. στις ντομάτες, στις πιπεριές και στις μελιτζάνες. Η σολανίνη δεν οφείλεται αποκλειστικά στον ήλιο, αλλά η έκθεση μιας πατάτας στον ήλιο για λίγες ώρες αυξάνει σημαντικά την σολανίνη.

Τα φυτά θέλουν να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν όπως και τα ζώα και η φυσική επιλογή έχει εφεύρει πολλούς τρόπους για να αντιμετωπίζουν τους εχθρούς τους. Πολλές μελέτες δείχνουν ότι το φυτό ξέρει ακόμα το πότε κάποιος το τρώει και δεν δέχεται την μοίρα του παθητικά. Αναπτύσσει στρατεύματα για να υπερασπιστεί τον εαυτό του, σε μια προσπάθεια να σταματήσει τον θηρευτή. Το ευαίσθητο φυτό Mimosa pudica, γνωστό και ως «μη μου άπτου» αναδιπλώνει τα φύλλα του ως μια αμυντική απάντηση στην αφή. Μια μελέτη για το λαχανοειδές thale cress (Arabidopsis thaliana) έδειξε ότι οι δονήσεις που κάνει μια κάμπια, πριν ακόμα φάει τα φύλλα του, γίνονται αντιληπτές από το φυτό το οποίο αυξάνει άμεσα την παραγωγή τοξικών ελαίων στα φύλλα του. Μια άλλη μελέτη βρήκε πως όταν τα έντομα αρχίζουν να τρώνε τα φύλλα στην μία πλευρά ενός φυτού, η περιεκτικότητα σε λεκτίνες διπλασιάζεται σχεδόν αμέσως στην άλλη πλευρά του.

Οι λεκτίνες υπάρχουν στους σπόρους, στον φλοιό και στα φύλλα των φυτών. Δεσμεύονται στους υδατάνθρακες (σάκχαρα) και ιδιαίτερα στα πολύπλοκα σάκχαρα που ονομάζονται πολυσακχαρίτες, στο σώμα των θηρευτών που καταναλώνουν τα φυτά. Πρόκειται για έξυπνες βόμβες που σκοπό έχουν να προσκολληθούν στα μόρια της ζάχαρης των μυκήτων, των εντόμων και των ζώων. Συνδέονται επίσης στο σιαλικό οξύ, ένα μόριο σακχάρου στο έντερο και στον εγκέφαλο, ανάμεσα σε νευρικές απολήξεις, σε αρθρώσεις και σε όλα τα σωματικά υγρά, συμπεριλαμβανομένης της επένδυσης των αιμοφόρων αγγείων. Οι λεκτίνες μερικές φορές αναφέρονται ως «κολλώδεις πρωτεΐνες» διότι μπορούν να διακόψουν την ανταλλαγή μηνυμάτων μεταξύ των κυττάρων ή να προκαλέσουν με άλλο τρόπο τοξικές ή φλεγμονώδεις αντιδράσεις.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ: https://terrapapers.com/lektines-to-paradoxo-ton-fyton/