Ουκρανία: Έχει νομίζω σημασία να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε για ποιον ακριβώς λόγο συμβαίνει ό,τι συμβαίνει.

Είναι λυπηρό να βλέπω τα αθώα θύματα μεταξύ των αμάχων στην Ουκρανία και τις φοβερές καταστροφές των υποδομών και των περιουσιών, και είναι εξίσου λυπηρό να βλέπω τα πτώματα των Ρώσων στρατιωτών, τις κατεστραμμένες φάλαγγες του στρατού τους και τους αιχμάλωτους Ρώσους με τον τρόμο στο βλέμμα. Επειδή όλα αυτά ξεκινούν και τελειώνουν με την απόφαση που πήρε ένας άνθρωπος μέσα στο Κρεμλίνο, έχει νομίζω σημασία να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε για ποιον ακριβώς λόγο συμβαίνει ό,τι συμβαίνει.

Προσωπικά, δεν έχω την παραμικρή αμφιβολία ότι ο Πούτιν είναι ένας αληθινός πατριώτης που αγαπά σχεδόν παθολογικά τη Ρωσία. Δεν έχω δει άλλον ηγέτη να κλαίει ακούγοντας τον εθνικό ύμνο της πατρίδας του, ούτε να στέκεται προσοχή κάτω από καταρρακτώδη βροχή χωρίς ομπρέλα για να τιμήσει τους πεσόντες της. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ψυχολόγος για να αντιληφθεί πως ο Πούτιν ζει και αναπνέει με την επίγνωση του ιστορικού βάρους του ρόλου που έχει επωμιστεί. Ό,τι κάνει, το κάνει για τη Ρωσία και για κανέναν άλλον λόγο. Τα δημοσιεύματα που λένε ότι δήθεν διαθέτει αμύθητη προσωπική περιουσία είναι απλώς ηλιθιότητες. Αν ο στόχος του Πούτιν ήταν ο προσωπικός πλουτισμός θα ήταν ο καλύτερος φίλος των Δυτικών και δεν θα τους χαλούσε χατήρι ποτέ προκειμένου να περνά βασιλικά ο ίδιος και η οικογένειά του. Ούτε σε πολεμικές περιπέτειες θα έμπλεκε, ούτε θα έφερνε την παραμικρή αντίρρηση σε όσα θα του ζητούσαν οι Αμερικανοί - όπως ακριβώς δηλαδή πράττει ο δικός μας πρωθυπουργός.  Το 2000 που ο Πούτιν πήρε ουσιαστικά το «δαχτυλίδι» της διαδοχής στην εξουσία από τον μέθυσο Γιέλτσιν, παρέλαβε μία Ρωσία ηττημένη, ταπεινωμένη και διαλυμένη. Ο Πούτιν μπορεί να ήταν προϊόν του σοβιετικού συστήματος αλλά δεν πρέσβευε μία ιδεολογία με παγκόσμια απήχηση, ούτε ισχυρίστηκε ποτέ ότι ο σκοπός του ήταν να σώσει τον κόσμο. Πίστευε όμως ακράδαντα -και αυτό φαίνεται ολοκάθαρα από τις πράξεις του- ότι ήταν ο ηγέτης που ζητούσε απεγνωσμένα η Ρωσία σε μια από τις χειρότερες στιγμές στην Ιστορία της. Η πεποίθηση αυτή, ότι δηλαδή μόνο ο ίδιος μπορούσε να σηκώσει και πάλι τη Ρωσία όρθια, τον κατακυρίευσε. Ταύτισε τον εαυτό του με τη Ρωσία και αυτό τον έκανε να διώκει τους πολιτικούς αντιπάλους του επειδή θεωρούσε ότι απεργαζόμενοι τη δική του πολιτική ήττα απεργάζονταν την ήττα της Ρωσίας και την επιστροφή της στην παρακμή. Στα 22 χρόνια που είναι στην εξουσία ο Πούτιν έδειξε σαν να ενεργεί με βάση την πεποίθηση ότι πρέπει να επιτύχει συγκεκριμένα αποτελέσματα εντός του στενού πλαισίου που ορίζει ο βιολογικός χρόνος του. Για τον λόγο αυτό η εξωτερική του πολιτική δεν χαρακτηριζόταν από το στοιχείο της υπομονής όπως π.χ. εκείνη των Κινέζων.

Αν ο Πούτιν ήθελε να σβήσει την ανεξάρτητη Ουκρανία από τον χάρτη θα το είχε κάνει εύκολα και ανέξοδα το 2014, όταν οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις ήταν απλώς ανύπαρκτες και του παρέδωσαν την Κριμαία χωρίς να ρίξουν ούτε τουφεκιά. Δεν το έκανε όμως. Πίστευε ότι θα μπορούσε να ελέγξει την Ουκρανία με έμμεσους τρόπους και να την κρατήσει μακριά από την ένταξη στο ΝΑΤΟ. Όταν στα τέλη του 2021 διαπίστωσε πως κάτι τέτοιο ήταν αδύνατο, βρέθηκε μπροστά σε ένα από τα χειρότερα διλήμματα που θα μπορούσε να τύχει σε ηγέτη Μεγάλης Δύναμης. Είτε επειδή περιήλθε σε αδιέξοδο είτε επειδή θεώρησε ότι έπρεπε να αντιμετωπίσει ο ίδιος αυτή την πολύ επικίνδυνη πρόκληση για τη Ρωσία και να μην την αφήσει στους διαδόχους του, ο Πούτιν αποφάσισε να χρησιμοποιήσει τον πόλεμο ως εργαλείο άσκησης εξωτερικής πολιτικής - κάτι που ίσως ήταν συνήθης πρακτική τον 19ο και τον 20ό αιώνα αλλά είναι εξαιρετικά προβληματικό σήμερα που η αμεσότητα της σύγχρονης ενημέρωσης φέρνει ολοζώντανη τη φρίκη του πολέμου μέσα σε κάθε σπίτι, ακόμα και στην τελευταία γωνιά του πλανήτη.

Από όλα τα είδη πολέμου, ο προληπτικός πόλεμος είναι αυτός που παρουσιάζει τους μεγαλύτερους κινδύνους και τις μεγαλύτερες προκλήσεις για αυτόν που τον ξεκινάει. Επειδή είναι σχεδόν αδύνατον να δικαιολογηθεί επαρκώς στη διεθνή κοινή γνώμη, και επειδή εκ των πραγμάτων παραχωρεί στον αντίπαλο το ηθικό πλεονέκτημα (όπως έλεγε ο Ναπολέων, «στον πόλεμο οι ηθικοί παράγοντες έχουν τριπλάσια αξία από τους υλικούς») αφού τον φέρνει στη θέση του αμυνόμενου που υπερασπίζεται την πατρίδα του, ως βασική προϋπόθεση έχει το να μπορεί τουλάχιστον να τερματιστεί επιτυχώς σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα και με τις ελάχιστες δυνατές ανθρώπινες απώλειες. Ο Πούτιν όμως δεν είναι επαγγελματίας στρατιωτικός και δεν μπορούσε εκ των πραγμάτων να ξέρει αν ο προληπτικός πόλεμος που θα ξεκινούσε κατά της Ουκρανίας είχε σοβαρές πιθανότητες επιτυχίας ή όχι. Έτσι, δεν μπορεί παρά να βασίστηκε στη γνώμη της ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας, δηλαδή του Σοϊγκού και του Γκεράσιμωφ. Οι άνθρωποι αυτοί αναδείχθηκαν χάρη στον Πούτιν και απόλαυσαν επί πολλά χρόνια τις υψηλότερες τιμές, αλλά την πιο κρίσιμη στιγμή εξέθεσαν ανεπανόρθωτα τον ηγέτη τους. Αντί να τον προστατεύσουν από ένα μοιραίο λάθος, έδωσαν το «πράσινο φως» για έναν προληπτικό πόλεμο κατά της Ουκρανίας ενώ η ισχύς και το επίπεδο πολεμικής ετοιμότητας του ρωσικού στρατού δεν ήταν αυτά που έπρεπε, και ο συσχετισμός δυνάμεων με τον αντίπαλο ήταν προφανώς μη ικανοποιητικός για τους Ρώσους. Υποτίμησαν τραγικά τη βοήθεια που μπορούσαν να δώσουν οι Δυτικοί στους Ουκρανούς τόσο με μορφή όπλων όσο και με μορφή εκπαίδευσης και πληροφοριών. Ένας προληπτικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας το 2022 δεν υπήρχε καμία περίπτωση να έρθει σε πέρας γρήγορα και ανώδυνα, γι' αυτό υπήρχαν πολλοί παρατηρητές σε όλο τον κόσμο που πίστευαν μέχρι και την τελευταία στιγμή ότι ο Πούτιν μπλόφαρε και δεν θα έκανε τελικά το άλμα στο κενό.

Λόγω της κακής επιχειρησιακής σχεδίασης, των αδυναμιών του ρωσικού στρατού και της ενεργού ανάμιξης των Δυτικών στο πλευρό των αμυνόμενων, ο προληπτικός πόλεμος του Πούτιν στην Ουκρανία μετατρέπεται σταδιακά σε ένα μακελειό. Η επιχείρηση που σκοπό είχε να διασφαλίσει το μέλλον της Ρωσίας έναντι κάθε πιθανής απειλής από τη Δύση, εξελίσσεται σε έναν εφιάλτη για όλους. Οι Αμερικανοί τρίβουν τα χέρια τους από ικανοποίηση. Με τη βοήθεια της μαριονέτας που έχουν τοποθετήσει ως πρόεδρο στο Κίεβο, οδηγούν αργά αλλά σταθερά τον Πούτιν εκεί που θέλουν, στο να τον μετατρέψουν δηλαδή στην προσωποποίηση του Κακού, στον οργουελικό εχθρό προς τον οποίο οι μάζες πρέπει να στρέψουν την οργή και το μίσος τους ξεχνώντας την υγειονομική δικτατορία των δήθεν δημοκρατών που μέχρι πριν λίγες εβδομάδες καταδυνάστευε τη ζωή τους και κουρέλιαζε τα πιο στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα. Αν μάλιστα αυτός ο «εχθρός» τυχαίνει να κάνει και τον σταυρό του, να πιστεύει στον θεσμό της οικογένειας και στις παραδοσιακές αξίες, και να αντιστρατεύεται την εφιαλτική Νέα Παγκόσμια Τάξη που ετοιμάζουν διάφοροι ψυχοπαθείς τύπου Σβαμπ και Σόρος, τόσο το καλύτερο. Τα έχουμε ξαναδεί, άλλωστε, όλα αυτά να συμβαίνουν στο όχι πολύ μακρινό παρελθόν. Η κατασκευή ενός βολικού για όλους «εχθρού» και η δαιμονοποίησή του αποτελούν κλασική τακτική εκείνων των κύκλων που επιδιώκουν σταθερά τη χειραγώγηση των μαζών μέσα από την αδιάλειπτη προπαγάνδα και την πλύση εγκεφάλου. Αν διδάσκει όμως κάτι η Ιστορία είναι ότι δεν υπάρχει ποτέ άσπρο και μαύρο αλλά μόνο πάμπολλες διαβαθμίσεις του γκρίζου.

Λυπάμαι και συμπονώ τα αθώα θύματα του πολέμου στην Ουκρανία αλλά δεν μπορώ να κρίνω αυτά που συμβαίνουν με γνώμονα μόνο τον συναισθηματισμό. Η ψυχρή λογική λέει ότι από την Ουκρανία ο κόσμος και η Ιστορία δεν έχουν να περιμένουν τίποτα. Δεν υπήρξε ποτέ μέχρι τώρα σημαντικός δρων στα παγκόσμια πράγματα, ούτε έχει τη δυναμική και τις προϋποθέσεις να παίξει κάποιον σημαντικό ρόλο στο μέλλον. Οι Ουκρανοί υπάρχουν αυτή τη στιγμή στον χάρτη εξαιτίας του αντιρωσισμού τους, και έχουν μετατραπεί στον «χρήσιμο ηλίθιο» των Αμερικανών χωρίς να έχουν καταλάβει και οι ίδιοι για ποιον λόγο έμπλεξαν σ' αυτή την κατάσταση. Η Φινλανδία που έχει τα μακρύτερα σύνορα με τη Ρωσία στην Ευρώπη και δεν είναι στο ΝΑΤΟ τι έπαθε και τι έχει να φοβάται από τον μεγάλο γείτονά της αν δεν πάει γυρεύοντας να τον προκαλέσει; Γιατί άραγε οι Ουκρανοί δεν θα μπορούσαν να ακολουθήσουν το παράδειγμά της και να μην μπλέξουν σε στρατιωτικές συμμαχίες που (όπως αποδείχθηκε) μόνο την ασφάλειά τους δεν εγγυώνται σε τελική ανάλυση; Μετά τον πόλεμο ο κόσμος θα πάψει να ασχολείται μαζί τους όπως δεν ασχολείται με τη Λευκορωσία. Η Ρωσία όμως είναι ένα εντελώς άλλο μέγεθος, μία χώρα που έχει διαμορφώσει τη νεώτερη ευρωπαϊκή Ιστορία και τον κόσμο μας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Αν λείψει η Ουκρανία από τον πλανήτη κανείς δεν θα πάρει είδηση τίποτα - αν λείψει όμως η Ρωσία θα επέλθει γεωπολιτικός κατακλυσμός και θα αλλάξει η ζωή όλων μας προς το χειρότερο.

Έχω ξαναγράψει ότι ειδικά για εμάς τους Έλληνες, η Ρωσία είναι πολύτιμη διότι αποτελεί διαχρονικά τον χειρότερο εφιάλτη του χειρότερου εχθρού μας, των Τούρκων. Όταν ζυγίζουμε τα γεωπολιτικά μεγέθη είναι λάθος να μένουμε εγκλωβισμένοι στο παρόν και να κάνουμε απλώς προβολή της σημερινής κατάστασης στο μέλλον. Ο ρους της Ιστορίας σχεδόν πάντα παίρνει εντελώς απρόβλεπτη κατεύθυνση, κι αυτό οφείλεται εν πολλοίς στις προσωπικότητες που αναδύονται με εντελώς τυχαίο τρόπο, αλλά και στη συνισταμένη χιλιάδων μεταβολών, μικρών και μεγάλων. Μία γεωγραφική μεταβολή (π.χ. η Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης που φιλοδοξεί να κατασκευάσει ο Ερντογάν), μία τεχνολογική ανακάλυψη που θα δώσει μεγάλη αξία σε συγκεκριμένες πρώτες ύλες, η εμφάνιση μιας νέας ιδεολογίας, η δολοφονία ενός ηγέτη, ή ακόμη και μια «καραμπόλα» άλλων ιστορικών γεγονότων, μπορεί να αλλάξει εντελώς τα δεδομένα και να μετατρέψει δύο σημερινούς φίλους και εταίρους σε αυριανούς εχθρούς. Η εκρηκτική ύλη μιας καταστροφικής ανάφλεξης στις ρωσοτουρκικές σχέσεις υπάρχει συσσωρευμένη εδώ και αιώνες, και αυτό το γνωρίζουν πολύ καλά και οι δύο πλευρές. Για ποιον άλλον λόγο άλλωστε μπήκε η Τουρκία στο ΝΑΤΟ το 1952, και γιατί παραμένει ακόμα στη Συμμαχία 70 χρόνια μετά και ανέχεται τις σκληρές κυρώσεις των Αμερικανών, αν όχι από τον φόβο για τη Ρωσία;  Οι Τούρκοι γνωρίζουν πολύ καλά πως ο δρόμος για την ανάδειξή τους σε μεγάλη περιφερειακή Δύναμη περνά μέσα από την απαλλαγή τους από τον φόβο της ρωσικής απειλής, και αυτό μπορούν να τους το εξασφαλίσουν μόνο τα πυρηνικά όπλα. Δεν εφησυχάζουν με την τσαλακωμένη εικόνα που παρουσιάζει ο ρωσικός στρατός στην Ουκρανία. Ξέρουν ότι «ο εχθρός είναι ο καλύτερος δάσκαλος παρ' ότι τα μαθήματά του στοιχίζουν ακριβά», και ότι πολλές φορές η ήττα είναι ωφελιμότερη για έναν στρατό από τη νίκη διότι τον υποχρεώνει να θεραπεύσει τις αδυναμίες του. Ο σοβιετικός στρατός που ταπεινώθηκε στη Φινλανδία το 1939 εξελίχθηκε στον ισχυρότερο και εμπειρότερο στρατό του κόσμου μόλις έξι χρόνια αργότερα. Είναι εξίσου πιθανό ο ρωσικός στρατός που τώρα παραπαίει στην Ουκρανία και δείχνει να τα κάνει όλα λάθος, να μετατραπεί σε μερικά χρόνια σε μία πολεμική μηχανή τρομερής αποτελεσματικότητας. Για όσο διάστημα η Τουρκία δεν έχει πυρηνικά όπλα θα παραμένει στο ΝΑΤΟ εξαιτίας του φόβου της Ρωσίας. Μόλις τα αποκτήσει, θα αποχωρήσει αμέσως από το ΝΑΤΟ και θα ακολουθήσει αυτόνομη πορεία, αφού θα έχει εξασφαλιστεί πλέον έναντι της τρομερής ρωσικής απειλής. Σε όποιον μπορεί να δει τι συμβαίνει γύρω του, είναι ολοφάνερο πως αυτή είναι η στρατηγική στόχευση των Τούρκων, και ακριβώς αυτό επιβεβαιώνει το ότι η Ρωσία αποτελεί τον χειρότερο εφιάλτη τους.

Stirlitz