Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος αποτελεί μια από τις αθέατες όψεις των σύγχρονων στρατιωτικών επιχειρήσεων. Στη παρούσα ανάλυση δίνεται έμφαση στις επιχειρήσεις ηλεκτρονικού πολέμου χερσαίων στρατευμάτων και όχι στις αεροπορικές ή ναυτικές επιχειρήσεις, αντικείμενα που έχουμε αναπτύξει ενδελεχώς σε παλαιότερη αρθρογραφία μας.
Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος συγκαταλέγεται στις επιχειρήσεις του Όπλου των Διαβιβάσεων, ένα Όπλο του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ) αρκετά παραμελημένο. Ασφαλώς και οι προεκτάσεις του Ηλεκτρονικού Πολέμου αφορούν το σύνολο των Όπλων και Σωμάτων του ΕΣ καθότι οι επικοινωνίες εμπλέκουν το σύνολο των Όπλων Μάχης ή Υποστήριξης Μάχης και φυσικά της Διοικητικής Μέριμνας.
Γενικές αρχές
Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι κάθε στρατιωτική ενέργεια ή δράση, που περιλαμβάνει την έρευνα, την υποκλοπή και την αναγνώριση των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών, καθώς και τη χρήση της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της κατευθυνόμενης ενέργειας, με στόχο τον περιορισμό ή την παρεμπόδιση της χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό και την εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του από τις φίλιες δυνάμεις.
Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος περιλαμβάνει τα μέτρα υποστήριξης, τα αντίμετρα και τα μέτρα προστασίας.
Τα μέτρα υποστήριξης είναι ενέργειες, που στοχεύουν στην έρευνα, την υποκλοπή, την αναγνώριση της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, καθώς και τον εντοπισμό των πηγών της εκπομπής. Στόχος είναι η επίγνωση της επιχειρησιακής κατάστασης και η έγκαιρη αναγνώριση της όποιας απειλής. Τα μέτρα υποστήριξης εκτελούνται με στόχο την υποστήριξη των φίλιων δυνάμεων-επιχειρήσεων και την παραγωγή χρήσιμων ή στρατηγικής σημασίας πληροφοριών όπως η διάταξη μάχης, οι κινήσεις του, οι θέσεις των μονάδων κ.ά. Μέσω την έρευνας συγκεκριμένων συχνοτήτων, μέσω της χρήσης εξειδικευμένου και σύγχρονου υλικού, επιτυγχάνεται η ανεύρεση, η ταξινόμηση και η αποκάλυψη των εχθρικών ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Εφόσον μια περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τότε εφαρμόζεται η μέθοδος της υποκλοπής, δηλαδή της καταγραφής των χαρακτηριστικών εκπομπής ενός δικτύου επικοινωνιών, που έχει ανιχνευθεί. Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί και η μέθοδος του εντοπισμού με ραδιογωνιομέτρηση. Σε κάθε περίπτωση, η μεθοδική ανάλυση των διαθέσιμων πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή χρήσιμων πληροφοριών για τον εχθρό.
Τα αντίμετρα είναι ενέργειες, οι οποίες εκτελούνται προκειμένου να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν την αποτελεσματική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό. Για παράδειγμα, τα αντίμετρα κατά επικοινωνιακών συστημάτων έχουν ως στόχο την άρνηση της δυνατότητας του αντιπάλου να ασκεί αποτελεσματική διοίκηση και έλεγχο των δυνάμεών του στο πεδίο της μάχης, ενώ η εκτέλεση αντιμέτρων κατά μη επικοινωνιακών συστημάτων έχουν ως στόχο να εμποδίσουν τον εχθρό στις προσπάθειές του για αποτελεσματική αναγνώριση ή επιτήρηση του πεδίου μάχης. Τα αντίμετρα έχουν μια σειρά από πλεονεκτήματα όπως είναι η αποδυνάμωση ή εξουδετέρωση του εχθρικού συστήματος διοίκησης και ελέγχου, η δημιουργία πρόσθετου φόρτου λειτουργίας στις εχθρικές επικοινωνίες και, εν τέλει, η δημιουργία σύγχυσης στα διοικητικά κλιμάκια του εχθρού, κάτι που ενισχύει τις πιθανότητες αιφνιδιασμού των εχθρικών δυνάμεων. Το σημαντικότερο μειονεκτήματα των αντιμέτρων είναι η δυνατότητα του εχθρού, μέσω αντί-αντιμέτρων, να τα εντοπίσει και να τα αδρανοποιήσει.
Τα μέτρα προστασίας είναι ενέργειες που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις. Με τη χρήση ενεργητικών ή/και παθητικών μέτρων προστασίας, για παράδειγμα με τακτικές και συνεχείς αλλαγές στις παραμέτρους εκπομπής, είναι δυνατή η αποτελεσματική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση σκοπός των μέτρων προστασίας είναι η επιτυχής αντιμετώπιση των επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Πολέμου του αντιπάλου, καθώς και η ορθή χρήση και εκμετάλλευση των φίλιων ηλεκτρονικών συστημάτων.
Μια άλλη μορφή Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι και ο έλεγχος των εκπομπών. Αφορά στον έλεγχο της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ή ακουστικής ενέργειας, με σκοπό τον περιορισμό της εκμετάλλευσης τους από τον εχθρό και την μέγιστη δυνατή ελαχιστοποίησης της δυνατότητας αποκάλυψης και εκμετάλλευσης από τον εχθρό φίλιων πληροφοριών, καθώς και τη μείωση των ηλεκτρομαγνητικών παρενοχλήσεων μεταξύ των φίλιων συστημάτων. Ο έλεγχος των εκπομπών επιτυγχάνεται με την εφαρμογή περιορισμών στη λειτουργία των φίλιων ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Μία κλασσική μέθοδος ελέγχου εκπομπών είναι η διακοπή λειτουργίας, δηλαδή η σιγή των μέσων.
Η σχεδίαση των επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι μια συνεχής και απαιτητική διαδικασία με κύριο αντικείμενο την ενσωμάτωση και εναρμόνιση των σχεδίων Ηλεκτρονικού Πολέμου στα σχέδια μάχης του ελιγμού και της υποστήριξης. Συνεπώς, και σε γενικές γραμμές, ένα σχέδιο Ηλεκτρονικού Πολέμου θα πρέπει να προσδιορίζει διαρκώς τους στόχους, να μεριμνά για την πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των διαθέσιμων μέσων, να επιδιώκει συντονισμό δράσης στο μέγιστο δυνατό βαθμό, να παράγει, στο μέτρο του δυνατού, ορθές εκτιμήσεις για την πιθανή αντίδραση του εχθρού και να επιδιώκει τη συγκεντρωτική χρήση των διαθέσιμων μέσων. Κεντρικός στόχος κάθε επιχείρησης Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι η καταστροφή ή η σύγχυση του εχθρικού συστήματος διοίκησης και ελέγχου. Για το λόγο αυτό γίνεται χρήση και άλλων στρατιωτικών δυνατοτήτων, όπως είναι η παραπλάνηση και οι Ψυχολογικές Επιχειρήσεις. Εκτός από την καταστροφή της εχθρικής υποδομής διοίκησης και ελέγχου, ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος έχει ως δευτερεύοντα, αλλά εξίσου σημαντικό, ρόλο την προστασία του φίλιου συστήματος διοίκησης και ελέγχου έτσι ώστε να διατηρηθεί η ικανότητα των φίλιων δυνάμεων να διοικούνται και να καθοδηγούνται απρόσκοπτα και αποτελεσματικά στο πεδίο μάχης.
Οι μέθοδοι με τις οποίες ο εχθρός μπορεί ν’ αποκτήσει πληροφορίες από τις δικές μας επικοινωνίες είναι: Κυρίευση υλικού, Κλοπή, κατασκοπεία, παρατήρηση, φωτογράφηση, Υποκλοπές, Ραδιογωνιομέτρηση, Ανάλυση κινήσεως σημάτων, Κρυπτανάλυση, Απατηλή μίμηση.
Η ασφάλεια επικοινωνιών διακρίνεται στις παρακάτω κατηγορίες:
Η τρωτότητα των ασυρµάτων µέσων από τους βοµβαρδισµούς είναι µικρή, λόγω του µικρού όγκου των συσκευών και της δυνατότητας αλλαγής θέσης σε σύντοµο χρονικό διάστηµα.
Από πλευράς ασφάλειας επικοινωνιών, η τρωτότητα των ασυρµάτων µέσων είναι πολύ υψηλή δεδοµένου ότι:
Δυστυχώς, ο ΕΣ έχει να υλοποιήσει μείζον εξοπλιστικό πρόγραμμα απόκτησης νέου σύγχρονου υλικού εδώ και 15 χρόνια. Συνεπώς, οι ανάγκες σε υλικό Διαβιβάσεων είναι μεγάλες και πολλαπλές ενώ το υφιστάμενο υλικό επικοινωνιών ανταποκρίνεται οριακά στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ο ΕΣ υλοποίησε το άκρως αμφιλεγόμενο πρόγραμμα της ελληνικής εταιρείας SONAK μέσω του οποίου απέκτησε τις όποιες δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου διαθέτει σήμερα και αξιοποιεί με δύο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Τα δύο αυτά Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου υπάγονται στο 1ο και 2ο Συγκρότημα Επικοινωνιών, Ηλεκτρονικού Πολέμου, Πληροφορικής και Επιτηρήσεως (2ο ΣΕΗΠΠΕΠ) και καλύπτουν τις ανάγκες του Δ Σώματος Στρατού και της ΑΣΔΕΝ αντίστοιχα.
Τα δύο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου του ΕΣ είναι το 471 (ΑΣΔΕΝ με υπομονάδες στα νησιά) και το 476 (Ξάνθη – Δ Σώμα Στρατού) και διαθέτουν ειδική σύνθεση αποτελούμενη από κέντρα ακρόασης, κέντρα παρεμβολών και ραδιογωνιόμετρα με σκοπό την καταγραφή εκπομπών και λήψης συνδράμοντας σε αποστολές στοχοποίησης και συλλογής πληροφοριών – έγκαιρης προειδοποίησης. Η δομή και οργάνωση των δύο Ταγμάτων είναι ιδιαίτερη και εστιασμένη στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο εν αντιθέσει με τα κλασικά Τάγματα Διαβιβάσεων ή τους Λόχους Διαβιβάσεων των Σχηματισμών του ΕΣ. Να τονιστεί ότι ο ΕΣ ανανέωσε το υλικό επικοινωνιών – διαβιβάσεων το 2001 όπου προμηθεύτηκε από την INTRACOM Defense συνολικά 6000 ασυρμάτους TRC 9200 της οικογένειας PR4G έναντι κόστους 132,6 εκατομμυρίων ευρώ. Σήμερα οι μονάδες του ΕΣ διαθέτουν τους πλέον σύγχρονους ασυρμάτους της σειράς TRC (9200- 9203), VRC-83 και TRC 3600, με δυνατότητα κρυπτασφάλισης και αναπήδησης συχνότητας. Οι Μοίρες MLRS και οι Πυροβολαρχίες Παρατηρήσεως διαθέτουν σύγχρονους ασυρμάτους σειράς SINCGARS και HARRIS, επίσης με δυνατότητα αναπήδησης συχνότητας και κρυπτοασφαλίσεως.
Την 07η Μαρτίου 2003, υπεγράφη σύμβαση ύψους 16,11 εκ. ΕΥΡΩ μεταξύ του ΥΠΕΘΑ και της INTRACOM, για την προμήθεια 541 Σταθμών Ασυρμάτου HF-SSB τύπου TRC 3600-3, μετά του περιφερειακού και λοιπού εξοπλισμού τους, για κάλυψη των επικοινωνιακών αναγκών του Ελληνικού Στρατού στην ζώνη συχνοτήτων HF. Η ανωτέρω σύμβαση υπεγράφη μετά από διεθνή διαγωνισμό στον οποίο η INTRACOM αναδείχθηκε μειοδότρια. Ο εν λόγω σταθμός ασυρμάτου κατασκευάστηκε στις εγκαταστάσεις της INTRACOM, σε συνεργασία με την Γαλλική εταιρία THALES Communication. Με την υπογραφή της νέας αυτής σύμβασης και σε συνδυασμό με την παραγωγή των ασυρμάτων TRC 9200-3 της ζώνης συχνοτήτων VHF, εξυπηρετούνται κύριες τακτικές επικοινωνιακές ανάγκες του Ελληνικού Στρατού από εγχώρια παραγόμενο υλικό, καθιστώντας τις τακτικές επικοινωνίες μάχης ως τομέα αιχμής της INTRACOM. Άλλοι τύποι και μοντέλα ασυρμάτου του ΕΣ είναι SEM 182- 192, TRA 931 RACAL, VRC-49, VRC-48, VRC-47, VRC-46, VRC-45, PRC-77 και PRC-25.
Πιο συγκεκριμένα, την 19η Οκτωβρίου 2001 υπεγράφη σύμβαση μεταξύ ΥΠΕΘΑ και της εταιρείας SONAK, με αντικείμενο την προμήθεια 18 παρεμβολέων και 11 κέντρων ακροάσεως, συνολικής αξίας 71.979.490,09€, για την κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών του ΕΣ στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο. Σύμφωνα με τους όρους της συμβασης, με την ενεργοποίησή της (26η Ιουνίου 2002) χορηγήθηκε στην εταιρία ως προκαταβολή το 50% της αξίας, ήτοι ποσό 34.515.605,09€. Τα δυο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου αξιοποιούν το σύνολο της προμήθειας 18 παρεμβολέων και 11 κέντρων ακροάσεως. Από 22 έως 30 Ιουλίου 2004 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες δοκιμές. Σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής αξιολογήσεως, τα δύο συστήματα (παρεμβολέας και 1 κέντρο ακροάσεως) απέτυχαν στο να επιβεβαιώσουν τις δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά τους, όπως αυτά περιγράφονταν στη σύμβαση και ως εκ τούτου η Επιτροπή πρότεινε την επανάληψη δοκιμών. Από 17-22 Ιανουαρίου 2005 πραγματοποιήθηκαν οι δεύτερες δοκιμές και σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής προέκυπτε ότι: Ο παρεμβολέας παρουσίαζε σοβαρές αποκλίσεις από τα αναγραφόμενα κριτήρια αξιολόγησης της σύμβασης και δεν επιβεβαιώθηκαν οι τεχνικές του δυνατότητες στο πεδίο δοκιμών. Το κέντρο ακρόασης πληρούσε μέρος των αναγραφόμενων κριτηρίων αξιολόγησης της σύμβασης αλλά απαιτείτο όπως βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό το λογισμικό που υποστηρίζει και διασυνδέει τα διάφορα υποσυστήματά του.
Η Τουρκική απειλή στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο
Για την Ελλάδα η αξία του Ηλεκτρονικού Πολέμου έχει να κάνει και με τις εξελίξεις στο τουρκικό στρατόπεδο. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία επενδύει συνεχώς στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και μάλιστα σε συστήματα τουρκικής σχεδίασης και ανάπτυξης. Για παράδειγμα, το κινητό σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου Koral αποτελείται από δύο αυτόνομες μονάδες τοποθετημένες επί τροχοφόρων οχημάτων 8 x 8. Η πρώτη μονάδα ενσωματώνει συστήματα συλλογής πληροφοριών (ELINT : Electronic Intelligence) και συστήματα Ηλεκτρονικών Μέσων Υποστήριξης (ESM : Electronic Support Measures), ενώ η δεύτερη μονάδα ενσωματώνει έναν ενεργό παρεμβολέα. Με άλλα λόγια η πρώτη μονάδα ευθύνεται για τον εντοπισμό του στόχου, ενώ η δεύτερη για την αντιμετώπιση και εξουδετέρωση του. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές η μέγιστη εμβέλεια του συστήματος είναι της τάξεως των 100+ χιλιομέτρων. Πρόκειται για ένα αυτόματο σύστημα, ικανό να εντοπίζει και να δρα κατά πολλαπλών στόχων, τόσο κατά συστημάτων ραντάρ όσο και κατά των συστήματα διεύθυνσης/καθοδήγησης των βλημάτων. Το σύστημα βρίσκεται σε υπηρεσία από το Φεβρουάριο του 2016 στην Τουρκική Αεροπορία, πιθανότατα για καταστολή αεράμυνας, σε συνδυασμό με τα αιωρούμενα πυρομαχικά αντί-ραντάρ Harpy.
Το Νοέμβριο του 2019 η Aselsan ανακοίνωσε ότι ο Τουρκικός Στρατός παρέλαβε ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το REDET II (Radar Elektronik Destek/Elektronik Taarruz). Πρόκειται για ένα αυτοκινούμενο (επί τροχοφόρου οχήματος) σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου. Κάθε REDET II αποτελείται από δύο (2) οχήματα. Ένα όχημα εκτελεί αποστολές ηλεκτρονικής υποστήριξης με ικανότητα εντοπισμού, υποκλοπής και αναγνώρισης των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών εχθρικών ραντάρ. Το άλλο όχημα έχει την ικανότητα καταστολής της λειτουργίας εχθρικών ραντάρ, μέσω παρεμβολών.
Είχε προηγηθεί, τον Αύγουστο του 2019, η παράδοση στους Τουρκικό Στρατό, από την Aselsan, 11 αυτοκινούμενων συστημάτων Ηλεκτρονικού Πολέμου MILKAR-3A3, τα οποία έχουν τη δυνατότητα παρεμβολής επικοινωνιακών συστημάτων στις συχνότητες V/UHF, ανεξάρτητα της πλατφόρμας που το φέρει. Συνολικά ο Τουρκικός Στρατός θα παραλάβει 15 συστήματα, στο πλαίσιο συμβολαίου του 2015. Κάθε σύστημα αποτελείται από δύο (2) οχήματα. Εκτός από τις παρεμβολές στα εχθρικά επικοινωνιακά συστήματα το MILKAR-3A3 μπορεί να μεταδώσει και ψευδή στοιχεία με στόχο τη σύγχυση των εχθρικών δυνάμεων. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Τουρκική Αεροπορία δρομολογήσει την απόκτηση τεσσάρων (4) εξειδικευμένων αεροσκαφών Ηλεκτρονικού Πολέμου.
Είναι σαφές ότι η τουρκική απειλή, στο κομμάτι του Ηλεκτρονικού Πολέμου, είναι υπαρκτή και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μείνει αναπάντητη. Η Ελλάδα οφείλει και πρέπει να επενδύσει στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, τόσο ως μέσο προστασίας της φίλιας κλίμακας διοίκησης και ελέγχου όσο και ως μέσο διατάραξης της τουρκικής κλίμακας διοίκησης και ελέγχου. Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος διαδραματίζει και θα συνεχίσει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και είναι ένας τομέας, τον οποίο δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε, ιδιαίτερα το κομμάτι των παρεμβολών των επικοινωνιών.
Η παρεμβολή των επικοινωνιών του εχθρού εκ των πραγμάτων περιορίζει την ικανότητα του να διαβιβάζει διαταγές, άρα περιορίζει τη διοίκηση και τον έλεγχο, ενώ επιτρέπει στις φίλιες δυνάμεις να διατηρούν την επίγνωση της κατάστασης στο πεδίο της μάχης. Σε διεθνές επίπεδο, φαίνεται ότι Ρωσία και Κίνα έχουν κάνει σημαντικά βήματα προόδου στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία DIA (Defense Intelligence Agency), η ραγδαία ανάπτυξη της Ρωσίας, στον τομέα του Ηλεκτρονικού Πολέμου, χρονολογείται από το 2008 και τον πόλεμο στη Γεωργία. Το 2014 εντάχθηκε σε υπηρεσία το πλέον σύγχρονο σύστημα Krasukha.
Στην Ευρώπη, αξιόλογα συστήματα, έχουν να επιδείξουν η γαλλική Thales και η ιταλική Leonardo. Η Thales έχει να επιδείξει το τακτικό σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου TRC-274 και συγκεκριμένα παρεμβολής επικοινωνιών. Στο στρατηγικό επίπεδο υπάρχει το σύστημα TRC-6500 (COMINT : Communication Intelligence) για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και την αναγνώριση επικοινωνιών. Σημαντικό πλεονέκτημα του συστήματος είναι η πολύ μεγάλη του εμβέλεια, η οποία, σύμφωνα με τη Thales είναι της τάξεως των 6.000 χιλιομέτρων. Τέλος, στο τακτικό επίπεδο υπάρχει το ολοκληρωμένο σύστημα TEWS (Tactical land Electronic Warfare System) για αποστολές COMINT, ηλεκτρονικής υποστήριξης και επίθεσης.
Ομοίως, η Leonardo έχει να επιδείξει μια γκάμα συστημάτων, τα οποία καλύπτουν, ολοκληρωμένη ή ανά περίπτωση, το σύνολο των διαστάσεων του Ηλεκτρονικού Πολέμου: Ολοκληρωμένα επιχειρησιακά και τακτικά συστήματα διοίκησης και ελέγχου, ολοκληρωμένα δίκτυα επικοινωνιών, συστήματα ηλεκτρονικών μέσων υποστήριξης και συστήματα ηλεκτρονικών επιθέσεων. Ικανά συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου έχει να επιδείξει και το Ισραήλ, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και φυσικά οι ΗΠΑ.
Όταν μιλάμε για πόλεμο, πλέον εννοούμε ότι η πολεμική δράση θα διαχυθεί σε όλες τις διαστάσεις, ιδιαίτερα στη διάσταση του Ηλεκτρονικού Πολέμου, λόγω της μεγάλης στρατηγικής του αξίας. Η αδυναμία κατανόησης των επιπτώσεων του Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι βέβαιο ότι θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων, συνεπώς και των αποτελεσμάτων τους. Για παράδειγμα, η αδυναμία του εχθρού να επικοινωνήσει διαταγές μεταξύ των κλιμακίων διοίκησης, εκ των πραγμάτων του απαγορεύει την εκτέλεση επιχειρήσεων. Ομοίως, αν ο εχθρός γνωρίζει τη θέση και τις διαταγές των φίλιων δυνάμεων τότε θα γνωρίζει που, πότε και με τι δυνάμεις θα προσβάλει τις φίλιες θέσεις, δηλαδή θα έχει τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό πλεονέκτημα.
Η ανωτερότητα στα όπλα και τις τακτικές πάντα παρήγαγαν πλεονέκτημα στον πόλεμο και η ανάπτυξη μέτρων και αντιμέτρων ήταν πάντα εντός της ανάπτυξης της αμυντικής τεχνολογίας. Η χρήση ηλεκτρονικών και ηλεκτρομαγνητικών μέσων στον πόλεμο δεν αποτελεί εξαίρεση. Έτσι αναπτύχθηκαν οι επικοινωνίες, πρώτα οι ενσύρματες και μετά οι ασύρματες, τα συστήματα πλοήγησης, τα συστήματα στόχευσης κ.ά. Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν καταστήσει το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ζωτικής σημασίας πεδίο μάχης για κάθε στρατιωτική επιχείρηση. Η πρώτη ίσως καταγεγραμμένη επιχείρηση Ηλεκτρονικού Πολέμου έγινε το 1904 όταν οι Ρώσοι κατάφεραν να παρεμβάλουν τις επικοινωνίες των Ιαπώνων στο Πορτ Άρθουρ.
Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) χρησιμοποιήθηκαν ανάλογες τακτικές τόσο από τους συμμάχους, όσο και από τους Γερμανούς. Σημαντική ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1918-1939) και κορυφώθηκε στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945). Από τον τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ και ιδιαίτερα από τον Πόλεμο του Κόλπου (1991) και μετά ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος έγινε κρίσιμη παράμετρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Στις επιχειρήσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος εστιάστηκε, κυρίως, στην αντιμετώπιση των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών. Στη Συρία, Ρωσία και Τουρκία επένδυσαν σημαντικά στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, κυρίως δοκιμάζοντας την αποτελεσματικότητα νέων συστημάτων.
Η εξάρτηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών, από τον Ηλεκτρονικό Πόλεμο είναι δεδομένη. Δεδομένο είναι επίσης ότι όποια χώρα αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση στο πεδίο της μάχης με πιθανότερη εξέλιξη την ήττα. Αντίθετα η χώρα που διαθέτει σύγχρονο και ικανό δίκτυο Ηλεκτρονικού Πολέμου, έχει τα μέσα να επιτύχει υπεροχή στην ξηρά, την θάλασσα και τον αέρα. Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος μειώνει τις απώλειες και το συνολικό κόστος του πολέμου, διότι επιτρέπει στον εκάστοτε διοικητή να γνωρίζει την τακτική κατάσταση και τις προθέσεις του εχθρού, άρα να κινητοποιεί τις αναγκαίες δυνάμεις και στον κατάλληλο τόπο και χρόνο για να επιτύχει νίκη. Κατά την άποψη μας ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι ένας τομέας που η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει άμεσα.
Είναι γνωστό σε όλους πως στις πρόσφατες επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου στον Έβρο οι Τούρκοι λειτούργησαν πλήρως συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου με υποκλοπές ελληνικών επικοινωνιών και μαζικές παρεμβολές. Είναι ώρα να αφομιώσουμε τα παραπάνω διδάγματα και να προβούμε σε ανανέωση του υλικού επικοινωνιών και των ελληνικών δυνατοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου. Και σε αυτό το σκέλος καταγράφηκαν πολλές ελληνικές αδυναμίες και κενά.
Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος συγκαταλέγεται στις επιχειρήσεις του Όπλου των Διαβιβάσεων, ένα Όπλο του Ελληνικού Στρατού (ΕΣ) αρκετά παραμελημένο. Ασφαλώς και οι προεκτάσεις του Ηλεκτρονικού Πολέμου αφορούν το σύνολο των Όπλων και Σωμάτων του ΕΣ καθότι οι επικοινωνίες εμπλέκουν το σύνολο των Όπλων Μάχης ή Υποστήριξης Μάχης και φυσικά της Διοικητικής Μέριμνας.
Γενικές αρχές
Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι κάθε στρατιωτική ενέργεια ή δράση, που περιλαμβάνει την έρευνα, την υποκλοπή και την αναγνώριση των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών, καθώς και τη χρήση της ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της κατευθυνόμενης ενέργειας, με στόχο τον περιορισμό ή την παρεμπόδιση της χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό και την εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του από τις φίλιες δυνάμεις.
Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος περιλαμβάνει τα μέτρα υποστήριξης, τα αντίμετρα και τα μέτρα προστασίας.
Τα μέτρα υποστήριξης είναι ενέργειες, που στοχεύουν στην έρευνα, την υποκλοπή, την αναγνώριση της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ενέργειας, καθώς και τον εντοπισμό των πηγών της εκπομπής. Στόχος είναι η επίγνωση της επιχειρησιακής κατάστασης και η έγκαιρη αναγνώριση της όποιας απειλής. Τα μέτρα υποστήριξης εκτελούνται με στόχο την υποστήριξη των φίλιων δυνάμεων-επιχειρήσεων και την παραγωγή χρήσιμων ή στρατηγικής σημασίας πληροφοριών όπως η διάταξη μάχης, οι κινήσεις του, οι θέσεις των μονάδων κ.ά. Μέσω την έρευνας συγκεκριμένων συχνοτήτων, μέσω της χρήσης εξειδικευμένου και σύγχρονου υλικού, επιτυγχάνεται η ανεύρεση, η ταξινόμηση και η αποκάλυψη των εχθρικών ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Εφόσον μια περιοχή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τότε εφαρμόζεται η μέθοδος της υποκλοπής, δηλαδή της καταγραφής των χαρακτηριστικών εκπομπής ενός δικτύου επικοινωνιών, που έχει ανιχνευθεί. Επίσης μπορεί να εφαρμοστεί και η μέθοδος του εντοπισμού με ραδιογωνιομέτρηση. Σε κάθε περίπτωση, η μεθοδική ανάλυση των διαθέσιμων πληροφοριών μπορεί να οδηγήσει στην εξαγωγή χρήσιμων πληροφοριών για τον εχθρό.
Τα αντίμετρα είναι ενέργειες, οι οποίες εκτελούνται προκειμένου να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν την αποτελεσματική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τον εχθρό. Για παράδειγμα, τα αντίμετρα κατά επικοινωνιακών συστημάτων έχουν ως στόχο την άρνηση της δυνατότητας του αντιπάλου να ασκεί αποτελεσματική διοίκηση και έλεγχο των δυνάμεών του στο πεδίο της μάχης, ενώ η εκτέλεση αντιμέτρων κατά μη επικοινωνιακών συστημάτων έχουν ως στόχο να εμποδίσουν τον εχθρό στις προσπάθειές του για αποτελεσματική αναγνώριση ή επιτήρηση του πεδίου μάχης. Τα αντίμετρα έχουν μια σειρά από πλεονεκτήματα όπως είναι η αποδυνάμωση ή εξουδετέρωση του εχθρικού συστήματος διοίκησης και ελέγχου, η δημιουργία πρόσθετου φόρτου λειτουργίας στις εχθρικές επικοινωνίες και, εν τέλει, η δημιουργία σύγχυσης στα διοικητικά κλιμάκια του εχθρού, κάτι που ενισχύει τις πιθανότητες αιφνιδιασμού των εχθρικών δυνάμεων. Το σημαντικότερο μειονεκτήματα των αντιμέτρων είναι η δυνατότητα του εχθρού, μέσω αντί-αντιμέτρων, να τα εντοπίσει και να τα αδρανοποιήσει.
Τα μέτρα προστασίας είναι ενέργειες που αποσκοπούν στην εξασφάλιση της αποτελεσματικής χρήσης του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις. Με τη χρήση ενεργητικών ή/και παθητικών μέτρων προστασίας, για παράδειγμα με τακτικές και συνεχείς αλλαγές στις παραμέτρους εκπομπής, είναι δυνατή η αποτελεσματική χρήση του ηλεκτρομαγνητικού φάσματος από τις φίλιες δυνάμεις. Σε κάθε περίπτωση σκοπός των μέτρων προστασίας είναι η επιτυχής αντιμετώπιση των επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Πολέμου του αντιπάλου, καθώς και η ορθή χρήση και εκμετάλλευση των φίλιων ηλεκτρονικών συστημάτων.
Μια άλλη μορφή Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι και ο έλεγχος των εκπομπών. Αφορά στον έλεγχο της εκπεμπόμενης ηλεκτρομαγνητικής ή ακουστικής ενέργειας, με σκοπό τον περιορισμό της εκμετάλλευσης τους από τον εχθρό και την μέγιστη δυνατή ελαχιστοποίησης της δυνατότητας αποκάλυψης και εκμετάλλευσης από τον εχθρό φίλιων πληροφοριών, καθώς και τη μείωση των ηλεκτρομαγνητικών παρενοχλήσεων μεταξύ των φίλιων συστημάτων. Ο έλεγχος των εκπομπών επιτυγχάνεται με την εφαρμογή περιορισμών στη λειτουργία των φίλιων ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών. Μία κλασσική μέθοδος ελέγχου εκπομπών είναι η διακοπή λειτουργίας, δηλαδή η σιγή των μέσων.
Η σχεδίαση των επιχειρήσεων Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι μια συνεχής και απαιτητική διαδικασία με κύριο αντικείμενο την ενσωμάτωση και εναρμόνιση των σχεδίων Ηλεκτρονικού Πολέμου στα σχέδια μάχης του ελιγμού και της υποστήριξης. Συνεπώς, και σε γενικές γραμμές, ένα σχέδιο Ηλεκτρονικού Πολέμου θα πρέπει να προσδιορίζει διαρκώς τους στόχους, να μεριμνά για την πλήρη εκμετάλλευση των δυνατοτήτων των διαθέσιμων μέσων, να επιδιώκει συντονισμό δράσης στο μέγιστο δυνατό βαθμό, να παράγει, στο μέτρο του δυνατού, ορθές εκτιμήσεις για την πιθανή αντίδραση του εχθρού και να επιδιώκει τη συγκεντρωτική χρήση των διαθέσιμων μέσων. Κεντρικός στόχος κάθε επιχείρησης Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι η καταστροφή ή η σύγχυση του εχθρικού συστήματος διοίκησης και ελέγχου. Για το λόγο αυτό γίνεται χρήση και άλλων στρατιωτικών δυνατοτήτων, όπως είναι η παραπλάνηση και οι Ψυχολογικές Επιχειρήσεις. Εκτός από την καταστροφή της εχθρικής υποδομής διοίκησης και ελέγχου, ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος έχει ως δευτερεύοντα, αλλά εξίσου σημαντικό, ρόλο την προστασία του φίλιου συστήματος διοίκησης και ελέγχου έτσι ώστε να διατηρηθεί η ικανότητα των φίλιων δυνάμεων να διοικούνται και να καθοδηγούνται απρόσκοπτα και αποτελεσματικά στο πεδίο μάχης.
Οι μέθοδοι με τις οποίες ο εχθρός μπορεί ν’ αποκτήσει πληροφορίες από τις δικές μας επικοινωνίες είναι: Κυρίευση υλικού, Κλοπή, κατασκοπεία, παρατήρηση, φωτογράφηση, Υποκλοπές, Ραδιογωνιομέτρηση, Ανάλυση κινήσεως σημάτων, Κρυπτανάλυση, Απατηλή μίμηση.
Η ασφάλεια επικοινωνιών διακρίνεται στις παρακάτω κατηγορίες:
- Φυσική ασφάλεια η οποία περιλαμβάνει όλα τα μέτρα για την ασφαλή προφύλαξη των μέσων επικοινωνίας, του υλικού και του προσωπικού από ποικίλους και πολλαπλούς κινδύνους αρπαγής, κλοπής, παρατηρήσεως, αντιγραφής κλπ. Ιδιαίτερη έμφαση θα πρέπει να δίδεται στη προστασία του κρυπτοϋλικού και γενικότερα του κρυπτογραφικού τμήματος.
- Κρυπτογραφική ασφάλεια η οποία αφορά στην ορθή και ενδεδειγμένη χρήση ασφαλών κρυπτογραφικών συστημάτων για την κρυπτογράφηση των διαβαθμισμένων σημάτων.
- Ασφάλεια εκπομπών η οποία περιλαμβάνει κάθε μέτρο που αποσκοπεί στη διαφύλαξη των εκπομπών από υποκλοπή , ραδιογωνιομέτρηση, παρακολούθηση κινήσεως σημάτων κλπ. Η ασφάλεια εκπομπών διαιρείται στην ασφάλεια ασυρμάτων και στην ασφάλεια ενσυρμάτων επικοινωνιών.
Η τρωτότητα των ασυρµάτων µέσων από τους βοµβαρδισµούς είναι µικρή, λόγω του µικρού όγκου των συσκευών και της δυνατότητας αλλαγής θέσης σε σύντοµο χρονικό διάστηµα.
Από πλευράς ασφάλειας επικοινωνιών, η τρωτότητα των ασυρµάτων µέσων είναι πολύ υψηλή δεδοµένου ότι:
- Κάθε εκποµπή ασυρµάτου µπορεί να ακουστεί από τον εχθρό. Με χρήση ραδιογωνιόµετρων µπορεί να εντοπισθεί γρήγορα και µε µεγάλη ακρίβεια η θέση του σταθµού που εκπέµπει.
- Με κατάλληλη ανάλυση των εκπεµπόµενων σηµάτων και στατιστική επεξεργασία της κίνησής τους από ειδικευµένοπροσωπικό του εχθρού, είναι εύκολος ο προσδιορισµός του κλιµακίου διοίκησης που υποστηρίζεται από τον σταθµό που εκπέµπει, µε ανάλογες επιπτώσεις.
- Με συλλογική παρακολούθηση των σταθµών εκποµπής ασυρµάτου εντός µίας γεωγραφικής περιοχής, είναι δυνατόν να προσδιορισθεί η διάταξη ενός στρατεύµατος, καθώς και το είδος και ο αριθµός των µονάδων που το απαρτίζουν.
Δυστυχώς, ο ΕΣ έχει να υλοποιήσει μείζον εξοπλιστικό πρόγραμμα απόκτησης νέου σύγχρονου υλικού εδώ και 15 χρόνια. Συνεπώς, οι ανάγκες σε υλικό Διαβιβάσεων είναι μεγάλες και πολλαπλές ενώ το υφιστάμενο υλικό επικοινωνιών ανταποκρίνεται οριακά στις σύγχρονες απαιτήσεις. Ο ΕΣ υλοποίησε το άκρως αμφιλεγόμενο πρόγραμμα της ελληνικής εταιρείας SONAK μέσω του οποίου απέκτησε τις όποιες δυνατότητες ηλεκτρονικού πολέμου διαθέτει σήμερα και αξιοποιεί με δύο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου. Τα δύο αυτά Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου υπάγονται στο 1ο και 2ο Συγκρότημα Επικοινωνιών, Ηλεκτρονικού Πολέμου, Πληροφορικής και Επιτηρήσεως (2ο ΣΕΗΠΠΕΠ) και καλύπτουν τις ανάγκες του Δ Σώματος Στρατού και της ΑΣΔΕΝ αντίστοιχα.
Τα δύο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου του ΕΣ είναι το 471 (ΑΣΔΕΝ με υπομονάδες στα νησιά) και το 476 (Ξάνθη – Δ Σώμα Στρατού) και διαθέτουν ειδική σύνθεση αποτελούμενη από κέντρα ακρόασης, κέντρα παρεμβολών και ραδιογωνιόμετρα με σκοπό την καταγραφή εκπομπών και λήψης συνδράμοντας σε αποστολές στοχοποίησης και συλλογής πληροφοριών – έγκαιρης προειδοποίησης. Η δομή και οργάνωση των δύο Ταγμάτων είναι ιδιαίτερη και εστιασμένη στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο εν αντιθέσει με τα κλασικά Τάγματα Διαβιβάσεων ή τους Λόχους Διαβιβάσεων των Σχηματισμών του ΕΣ. Να τονιστεί ότι ο ΕΣ ανανέωσε το υλικό επικοινωνιών – διαβιβάσεων το 2001 όπου προμηθεύτηκε από την INTRACOM Defense συνολικά 6000 ασυρμάτους TRC 9200 της οικογένειας PR4G έναντι κόστους 132,6 εκατομμυρίων ευρώ. Σήμερα οι μονάδες του ΕΣ διαθέτουν τους πλέον σύγχρονους ασυρμάτους της σειράς TRC (9200- 9203), VRC-83 και TRC 3600, με δυνατότητα κρυπτασφάλισης και αναπήδησης συχνότητας. Οι Μοίρες MLRS και οι Πυροβολαρχίες Παρατηρήσεως διαθέτουν σύγχρονους ασυρμάτους σειράς SINCGARS και HARRIS, επίσης με δυνατότητα αναπήδησης συχνότητας και κρυπτοασφαλίσεως.
Την 07η Μαρτίου 2003, υπεγράφη σύμβαση ύψους 16,11 εκ. ΕΥΡΩ μεταξύ του ΥΠΕΘΑ και της INTRACOM, για την προμήθεια 541 Σταθμών Ασυρμάτου HF-SSB τύπου TRC 3600-3, μετά του περιφερειακού και λοιπού εξοπλισμού τους, για κάλυψη των επικοινωνιακών αναγκών του Ελληνικού Στρατού στην ζώνη συχνοτήτων HF. Η ανωτέρω σύμβαση υπεγράφη μετά από διεθνή διαγωνισμό στον οποίο η INTRACOM αναδείχθηκε μειοδότρια. Ο εν λόγω σταθμός ασυρμάτου κατασκευάστηκε στις εγκαταστάσεις της INTRACOM, σε συνεργασία με την Γαλλική εταιρία THALES Communication. Με την υπογραφή της νέας αυτής σύμβασης και σε συνδυασμό με την παραγωγή των ασυρμάτων TRC 9200-3 της ζώνης συχνοτήτων VHF, εξυπηρετούνται κύριες τακτικές επικοινωνιακές ανάγκες του Ελληνικού Στρατού από εγχώρια παραγόμενο υλικό, καθιστώντας τις τακτικές επικοινωνίες μάχης ως τομέα αιχμής της INTRACOM. Άλλοι τύποι και μοντέλα ασυρμάτου του ΕΣ είναι SEM 182- 192, TRA 931 RACAL, VRC-49, VRC-48, VRC-47, VRC-46, VRC-45, PRC-77 και PRC-25.
Πιο συγκεκριμένα, την 19η Οκτωβρίου 2001 υπεγράφη σύμβαση μεταξύ ΥΠΕΘΑ και της εταιρείας SONAK, με αντικείμενο την προμήθεια 18 παρεμβολέων και 11 κέντρων ακροάσεως, συνολικής αξίας 71.979.490,09€, για την κάλυψη επιχειρησιακών αναγκών του ΕΣ στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο. Σύμφωνα με τους όρους της συμβασης, με την ενεργοποίησή της (26η Ιουνίου 2002) χορηγήθηκε στην εταιρία ως προκαταβολή το 50% της αξίας, ήτοι ποσό 34.515.605,09€. Τα δυο Τάγματα Ηλεκτρονικού Πολέμου αξιοποιούν το σύνολο της προμήθειας 18 παρεμβολέων και 11 κέντρων ακροάσεως. Από 22 έως 30 Ιουλίου 2004 πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες δοκιμές. Σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής αξιολογήσεως, τα δύο συστήματα (παρεμβολέας και 1 κέντρο ακροάσεως) απέτυχαν στο να επιβεβαιώσουν τις δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά τους, όπως αυτά περιγράφονταν στη σύμβαση και ως εκ τούτου η Επιτροπή πρότεινε την επανάληψη δοκιμών. Από 17-22 Ιανουαρίου 2005 πραγματοποιήθηκαν οι δεύτερες δοκιμές και σύμφωνα με το πρακτικό της επιτροπής προέκυπτε ότι: Ο παρεμβολέας παρουσίαζε σοβαρές αποκλίσεις από τα αναγραφόμενα κριτήρια αξιολόγησης της σύμβασης και δεν επιβεβαιώθηκαν οι τεχνικές του δυνατότητες στο πεδίο δοκιμών. Το κέντρο ακρόασης πληρούσε μέρος των αναγραφόμενων κριτηρίων αξιολόγησης της σύμβασης αλλά απαιτείτο όπως βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό το λογισμικό που υποστηρίζει και διασυνδέει τα διάφορα υποσυστήματά του.
Η Τουρκική απειλή στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο
Για την Ελλάδα η αξία του Ηλεκτρονικού Πολέμου έχει να κάνει και με τις εξελίξεις στο τουρκικό στρατόπεδο. Είναι γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια η Τουρκία επενδύει συνεχώς στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο και μάλιστα σε συστήματα τουρκικής σχεδίασης και ανάπτυξης. Για παράδειγμα, το κινητό σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου Koral αποτελείται από δύο αυτόνομες μονάδες τοποθετημένες επί τροχοφόρων οχημάτων 8 x 8. Η πρώτη μονάδα ενσωματώνει συστήματα συλλογής πληροφοριών (ELINT : Electronic Intelligence) και συστήματα Ηλεκτρονικών Μέσων Υποστήριξης (ESM : Electronic Support Measures), ενώ η δεύτερη μονάδα ενσωματώνει έναν ενεργό παρεμβολέα. Με άλλα λόγια η πρώτη μονάδα ευθύνεται για τον εντοπισμό του στόχου, ενώ η δεύτερη για την αντιμετώπιση και εξουδετέρωση του. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές η μέγιστη εμβέλεια του συστήματος είναι της τάξεως των 100+ χιλιομέτρων. Πρόκειται για ένα αυτόματο σύστημα, ικανό να εντοπίζει και να δρα κατά πολλαπλών στόχων, τόσο κατά συστημάτων ραντάρ όσο και κατά των συστήματα διεύθυνσης/καθοδήγησης των βλημάτων. Το σύστημα βρίσκεται σε υπηρεσία από το Φεβρουάριο του 2016 στην Τουρκική Αεροπορία, πιθανότατα για καταστολή αεράμυνας, σε συνδυασμό με τα αιωρούμενα πυρομαχικά αντί-ραντάρ Harpy.
Το Νοέμβριο του 2019 η Aselsan ανακοίνωσε ότι ο Τουρκικός Στρατός παρέλαβε ένα νέο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου, το REDET II (Radar Elektronik Destek/Elektronik Taarruz). Πρόκειται για ένα αυτοκινούμενο (επί τροχοφόρου οχήματος) σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου. Κάθε REDET II αποτελείται από δύο (2) οχήματα. Ένα όχημα εκτελεί αποστολές ηλεκτρονικής υποστήριξης με ικανότητα εντοπισμού, υποκλοπής και αναγνώρισης των ηλεκτρομαγνητικών εκπομπών εχθρικών ραντάρ. Το άλλο όχημα έχει την ικανότητα καταστολής της λειτουργίας εχθρικών ραντάρ, μέσω παρεμβολών.
Είχε προηγηθεί, τον Αύγουστο του 2019, η παράδοση στους Τουρκικό Στρατό, από την Aselsan, 11 αυτοκινούμενων συστημάτων Ηλεκτρονικού Πολέμου MILKAR-3A3, τα οποία έχουν τη δυνατότητα παρεμβολής επικοινωνιακών συστημάτων στις συχνότητες V/UHF, ανεξάρτητα της πλατφόρμας που το φέρει. Συνολικά ο Τουρκικός Στρατός θα παραλάβει 15 συστήματα, στο πλαίσιο συμβολαίου του 2015. Κάθε σύστημα αποτελείται από δύο (2) οχήματα. Εκτός από τις παρεμβολές στα εχθρικά επικοινωνιακά συστήματα το MILKAR-3A3 μπορεί να μεταδώσει και ψευδή στοιχεία με στόχο τη σύγχυση των εχθρικών δυνάμεων. Και ας μην ξεχνάμε ότι η Τουρκική Αεροπορία δρομολογήσει την απόκτηση τεσσάρων (4) εξειδικευμένων αεροσκαφών Ηλεκτρονικού Πολέμου.
Είναι σαφές ότι η τουρκική απειλή, στο κομμάτι του Ηλεκτρονικού Πολέμου, είναι υπαρκτή και σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να μείνει αναπάντητη. Η Ελλάδα οφείλει και πρέπει να επενδύσει στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, τόσο ως μέσο προστασίας της φίλιας κλίμακας διοίκησης και ελέγχου όσο και ως μέσο διατάραξης της τουρκικής κλίμακας διοίκησης και ελέγχου. Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος διαδραματίζει και θα συνεχίσει να διαδραματίζει κεντρικό ρόλος στις στρατιωτικές επιχειρήσεις και είναι ένας τομέας, τον οποίο δεν έχουμε την πολυτέλεια να αγνοήσουμε, ιδιαίτερα το κομμάτι των παρεμβολών των επικοινωνιών.
Η παρεμβολή των επικοινωνιών του εχθρού εκ των πραγμάτων περιορίζει την ικανότητα του να διαβιβάζει διαταγές, άρα περιορίζει τη διοίκηση και τον έλεγχο, ενώ επιτρέπει στις φίλιες δυνάμεις να διατηρούν την επίγνωση της κατάστασης στο πεδίο της μάχης. Σε διεθνές επίπεδο, φαίνεται ότι Ρωσία και Κίνα έχουν κάνει σημαντικά βήματα προόδου στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Σύμφωνα με την αμερικανική υπηρεσία DIA (Defense Intelligence Agency), η ραγδαία ανάπτυξη της Ρωσίας, στον τομέα του Ηλεκτρονικού Πολέμου, χρονολογείται από το 2008 και τον πόλεμο στη Γεωργία. Το 2014 εντάχθηκε σε υπηρεσία το πλέον σύγχρονο σύστημα Krasukha.
Στην Ευρώπη, αξιόλογα συστήματα, έχουν να επιδείξουν η γαλλική Thales και η ιταλική Leonardo. Η Thales έχει να επιδείξει το τακτικό σύστημα Ηλεκτρονικού Πολέμου TRC-274 και συγκεκριμένα παρεμβολής επικοινωνιών. Στο στρατηγικό επίπεδο υπάρχει το σύστημα TRC-6500 (COMINT : Communication Intelligence) για τον εντοπισμό, την παρακολούθηση και την αναγνώριση επικοινωνιών. Σημαντικό πλεονέκτημα του συστήματος είναι η πολύ μεγάλη του εμβέλεια, η οποία, σύμφωνα με τη Thales είναι της τάξεως των 6.000 χιλιομέτρων. Τέλος, στο τακτικό επίπεδο υπάρχει το ολοκληρωμένο σύστημα TEWS (Tactical land Electronic Warfare System) για αποστολές COMINT, ηλεκτρονικής υποστήριξης και επίθεσης.
Ομοίως, η Leonardo έχει να επιδείξει μια γκάμα συστημάτων, τα οποία καλύπτουν, ολοκληρωμένη ή ανά περίπτωση, το σύνολο των διαστάσεων του Ηλεκτρονικού Πολέμου: Ολοκληρωμένα επιχειρησιακά και τακτικά συστήματα διοίκησης και ελέγχου, ολοκληρωμένα δίκτυα επικοινωνιών, συστήματα ηλεκτρονικών μέσων υποστήριξης και συστήματα ηλεκτρονικών επιθέσεων. Ικανά συστήματα Ηλεκτρονικού Πολέμου έχει να επιδείξει και το Ισραήλ, η Μεγάλη Βρετανία, η Γερμανία και φυσικά οι ΗΠΑ.
Όταν μιλάμε για πόλεμο, πλέον εννοούμε ότι η πολεμική δράση θα διαχυθεί σε όλες τις διαστάσεις, ιδιαίτερα στη διάσταση του Ηλεκτρονικού Πολέμου, λόγω της μεγάλης στρατηγικής του αξίας. Η αδυναμία κατανόησης των επιπτώσεων του Ηλεκτρονικού Πολέμου είναι βέβαιο ότι θα έχει σημαντικές επιπτώσεις και στη διεξαγωγή των στρατιωτικών επιχειρήσεων, συνεπώς και των αποτελεσμάτων τους. Για παράδειγμα, η αδυναμία του εχθρού να επικοινωνήσει διαταγές μεταξύ των κλιμακίων διοίκησης, εκ των πραγμάτων του απαγορεύει την εκτέλεση επιχειρήσεων. Ομοίως, αν ο εχθρός γνωρίζει τη θέση και τις διαταγές των φίλιων δυνάμεων τότε θα γνωρίζει που, πότε και με τι δυνάμεις θα προσβάλει τις φίλιες θέσεις, δηλαδή θα έχει τακτικό, επιχειρησιακό και στρατηγικό πλεονέκτημα.
Η ανωτερότητα στα όπλα και τις τακτικές πάντα παρήγαγαν πλεονέκτημα στον πόλεμο και η ανάπτυξη μέτρων και αντιμέτρων ήταν πάντα εντός της ανάπτυξης της αμυντικής τεχνολογίας. Η χρήση ηλεκτρονικών και ηλεκτρομαγνητικών μέσων στον πόλεμο δεν αποτελεί εξαίρεση. Έτσι αναπτύχθηκαν οι επικοινωνίες, πρώτα οι ενσύρματες και μετά οι ασύρματες, τα συστήματα πλοήγησης, τα συστήματα στόχευσης κ.ά. Όλες αυτές οι εξελίξεις έχουν καταστήσει το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα ζωτικής σημασίας πεδίο μάχης για κάθε στρατιωτική επιχείρηση. Η πρώτη ίσως καταγεγραμμένη επιχείρηση Ηλεκτρονικού Πολέμου έγινε το 1904 όταν οι Ρώσοι κατάφεραν να παρεμβάλουν τις επικοινωνίες των Ιαπώνων στο Πορτ Άρθουρ.
Στη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου (1914-1918) χρησιμοποιήθηκαν ανάλογες τακτικές τόσο από τους συμμάχους, όσο και από τους Γερμανούς. Σημαντική ήταν η πρόοδος που επιτεύχθηκε κατά την περίοδο του Μεσοπολέμου (1918-1939) και κορυφώθηκε στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου (1939-1945). Από τον τέλος του Πολέμου του Βιετνάμ και ιδιαίτερα από τον Πόλεμο του Κόλπου (1991) και μετά ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος έγινε κρίσιμη παράμετρος των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Στις επιχειρήσεις στο Ιράκ και το Αφγανιστάν ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος εστιάστηκε, κυρίως, στην αντιμετώπιση των αυτοσχέδιων εκρηκτικών μηχανισμών. Στη Συρία, Ρωσία και Τουρκία επένδυσαν σημαντικά στον Ηλεκτρονικό Πόλεμο, κυρίως δοκιμάζοντας την αποτελεσματικότητα νέων συστημάτων.
Η εξάρτηση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, χερσαίων, ναυτικών και αεροπορικών, από τον Ηλεκτρονικό Πόλεμο είναι δεδομένη. Δεδομένο είναι επίσης ότι όποια χώρα αγνοήσει αυτή την πραγματικότητα θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση στο πεδίο της μάχης με πιθανότερη εξέλιξη την ήττα. Αντίθετα η χώρα που διαθέτει σύγχρονο και ικανό δίκτυο Ηλεκτρονικού Πολέμου, έχει τα μέσα να επιτύχει υπεροχή στην ξηρά, την θάλασσα και τον αέρα. Ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος μειώνει τις απώλειες και το συνολικό κόστος του πολέμου, διότι επιτρέπει στον εκάστοτε διοικητή να γνωρίζει την τακτική κατάσταση και τις προθέσεις του εχθρού, άρα να κινητοποιεί τις αναγκαίες δυνάμεις και στον κατάλληλο τόπο και χρόνο για να επιτύχει νίκη. Κατά την άποψη μας ο Ηλεκτρονικός Πόλεμος είναι ένας τομέας που η Ελλάδα πρέπει να επενδύσει άμεσα.
Είναι γνωστό σε όλους πως στις πρόσφατες επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου στον Έβρο οι Τούρκοι λειτούργησαν πλήρως συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου με υποκλοπές ελληνικών επικοινωνιών και μαζικές παρεμβολές. Είναι ώρα να αφομιώσουμε τα παραπάνω διδάγματα και να προβούμε σε ανανέωση του υλικού επικοινωνιών και των ελληνικών δυνατοτήτων ηλεκτρονικού πολέμου. Και σε αυτό το σκέλος καταγράφηκαν πολλές ελληνικές αδυναμίες και κενά.
ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΜΕ ΤΑ 11.000.000 ΕΥΡΩ ΠΟΥ ΕΔΩΣΕ ΓΙΑ ΤΗΛΕΟΠΤΙΚΑ ΣΠΟΤ (ΓΙΑ ΤΟ ''ΚΑΛΟ'' ΜΑΣ ΠΑΝΤΑ),ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΙΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ CRYPTO ή ΟΤΙ ΕΧΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΕ ΚΡΥΠΤΟΓΡΑΦΗΣΗ.ΕΙΧΑ ΓΡΑΨΕΙ ΠΑΛΑΙΟΤΕΡΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟ ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ ΤΩΝ ΔΙΑΒΙΒΑΣΕΩΝ.
ReplyDelete-ΔΗΜΗΤΡΑ-
:ΔΗΜΗΤΡΑ
ReplyDelete"ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΕ ΝΑ ΚΑΝΕΙ ΜΙΑ ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ"
Μα αυτό είναι το πρόβλημα που δεν θέλουν να βλέπουμε,γιατί δεν ενδιαφέρονται για αναβάθμιση αλλά για ΥΠΟΒΑΘΜΙΣΗ!
Α.Α.