Η Σουηδία δεν είναι σοσιαλιστική... (πια)

Οι δημοκράτες σοσιαλιστές όπως ο μπολσεβίκος Μπέρνι Σάντερς και η “Κάρλα Μαρξ” Αλεξάντρια Οκάζιο-Κόρτες δεν μπορούν πλέον να αξιοποιούν τη Βενεζουέλα ως ένα σοσιαλιστικό μοντέλο που λειτουργεί ικανοποιητικά, καθώς απέτυχε παταγωδώς. Γι’ αυτό και πλέον προτιμούν να αναφέρονται στη Σουηδία, τη Δανία και τη Νορβηγία ως υποδείγματα σοσιαλισμού που υποτίθεται πως λειτουργεί. Υπάρχει όμως ένα μεγάλο πρόβλημα με τη χρήση αυτών των σκανδιναβικών χωρών ως παραδειγμάτων της σοσιαλιστικής ουτοπίας που θα πρέπει να αντιγράψει η Αμερική. Ιδίως σε ό,τι αφορά τη Σουηδία, όπως επισημαίνει ο Johan Norberg σε μια έκθεση πολιτικής του Cato Institute με τίτλο “Διδάγματα από τη Σουηδία για την Αμερική” (Sweden’s Lessons for America), η Σουηδία δεν είναι σοσιαλιστική.

Αν ο Σάντερς και η Οκάζιο-Κόρτες θέλουν όντως να μετατρέψουν την Αμερική σε Σουηδία, με τι θα έμοιαζε αυτό; Για τις ΗΠΑ, αυτό θα σήμαινε για παράδειγμα:

• Περισσότερο ελεύθερο εμπόριο
• Μια πιο απορρυθμισμένη αγορά προϊόντων
• Κατάργηση των Fannie Mae και Freddie Mac
• Κατάργηση των αδειών άσκησης επαγγελμάτων και των νόμων περί κατώτατου μισθού
• Κατάργηση των φόρων επί της ιδιοκτησίας, των δωρεών και της κληρονομιάς
• Ακόμη και μετά την πρόσφατη φοροελάφρυνση, η Αμερική θα έπρεπε να μειώσει περαιτέρω κατά τι τον εταιρικό της φόρο.
• Η Αμερική θα χρειαζόταν να μεταρρυθμίσει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης πηγαίνοντας από τα καθορισμένα ωφελήματα σε καθορισμένες εισφορές και να εισαγάγει ιδιωτικούς λογαριασμούς
• Οι ΗΠΑ θα έπρεπε να υιοθετήσουν ένα περιεκτικό σύστημα σχολικών κουπονιών ενώ τα ιδιωτικά σχολεία θα λάμβαναν την ίδια ανά μαθητή χρηματοδότηση με τα αντίστοιχα δημόσια.

Αν αυτός είναι σοσιαλισμός, τότε αρχίστε να με φωνάζετε σύντροφο.

Να ποια είναι η πραγματική ιστορία του σουηδικού μοντέλου και της απομάκρυνσης της Σουηδίας από τον σοσιαλισμό:

Τα laissez-faire οικονομικά μετέτρεψαν τη Σουηδία από μια φτωχή και στάσιμη χώρα σε μια από τις πλουσιότερες χώρες του πλανήτη. Στη συνέχεια, η Σουηδία όντως πειραματίστηκε με τον σοσιαλισμό πρόσκαιρα κατά τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Αυτό έκανε τη χώρα διάσημη, αλλά σχεδόν την κατέστρεψε. Και μαθαίνοντας από αυτή την καταστροφή, η αριστερά και η δεξιά, σε μια σχετική συναίνεση, απελευθέρωσαν την οικονομία της Σουηδίας περισσότερο απ’ ό,τι άλλες χώρες, μολονότι απέχει ακόμη πολύ από το κλασικά φιλελεύθερο παρελθόν της.

Αξίζει να θυμόμαστε την ιστορία της Σουηδίας, ιδιαίτερα καθώς, όπως καταδεικνύει μια πρόσφατη έρευνα γνώμης της Pew, το 42% των Αμερικανών εκφράζει μια θετική γνώμη για τον σοσιαλισμό. Το 15% μάλιστα των αυτοπροσδιοριζόμενων ως Ρεπουμπλικανών έχει θετική γνώμη για τον σοσιαλισμό. Αυτό είναι κάτι το εύκολο γι’ αυτούς καθώς ποτέ δεν τον έζησαν. Την ίδια ώρα, μια άλλη έρευνα γνώμης κατέδειξε ότι οι Σουηδοί που αυτοπροσδιορίζονται ως σοσιαλιστές δεν υπερβαίνουν το 9%. Έτσι, μπορεί να προκαλεί έκπληξη, όμως φαίνεται πως υπάρχουν λιγότεροι σοσιαλιστές στη Σουηδία απ’ ό,τι στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα.

Για περισσότερες πληροφορίες για την απομάκρυνση της Σουηδίας από τις σοσιαλιστικές πολιτικές που σχεδόν κατέστρεψαν την οικονομία της και την υιοθέτηση μιας περισσότερο φιλικής στην αγορά οικονομίας, δείτε τα δύο παρακάτω βίντεο του Γιόχαν Νόρμπεργκ - 

• ένα σύντομο (1,5 λεπτό) με τίτλο “Σουηδία: Σοσιαλισμός ή ελεύθερες αγορές;” 
• και ένα μεγαλύτερης διάρκειας, εξηντάλεπτο ντοκιμαντέρ με τίτλο “Σουηδία: Διδάγματα για την Αμερική;”.

Ο Mark J. Perry είναι ερευνητής στο American Enterprise Institute και καθηγητής οικονομικών στο University of Michigan. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στα αγγλικά στις 25 Φεβρουαρίου 2020 και παρουσιάζεται στα ελληνικά με την άδεια του American Enterprise Institute και τη συνεργασία του ΚΕΦίΜ-Μάρκος Δραγούμης.