Σε ευχαριστούμε Ευρώπη…

Αισθήματα ενθουσιασμού πλημμυρίζουν τον ελληνισμό για την απόφαση της Ευρώπης να «στηρίξει» με αποφασιστικό τρόπο την Ελλάδα και την Κύπρο απέναντι στην τουρκική επιθετικότητα. Ήταν μία απόφαση που «ενίσχυσε» την πίστη του ελληνισμού στην κοινή ευρωπαϊκή μας ταυτότητα και στις αρχές που αντιπροσωπεύουν τα ευρωπαϊκά ιδεώδη. Στην επόμενη συγκέντρωση του «Μένουμε Ευρώπη» θα είμαστε και πάλι εκεί! Περισσότεροι και με μεγαλύτερο ενθουσιασμό!

• Έχει η Ευρώπη κοινά εξωτερικά σύνορα; Μάλλον όχι. 
• Έχει κοινή εξωτερική πολιτική. Αστεία πράγματα! Θα πει κάποιος ότι δεν έχει προλάβει! Αλίμονο! 
• Αν το πρόβλημα δεν το είχε η Ελλάδα με την Τουρκία του Ερντογάν, αλλά ένα βόρειο κράτος με την Ρωσία του Πούτιν, για παράδειγμα, θα βρισκόμασταν ήδη στο χείλος του τρίτου παγκοσμίου πολέμου.

Η Ευρώπη έχει άλλη μια ευκαιρία να αποδείξει ότι έχει λόγο ύπαρξης. Δεν το κάνει. Όχι ακόμη. Ίσως να περιμένει τα τουρκικά γεωτρύπανα να πιάσουν δουλειά έξω από το Καστελόριζο.

Τι χρειαζόμαστε, όμως, μια Ευρώπη που δεν μπορεί να περιφρουρήσει τα ζωτικά της συμφέροντα; Η Ευρώπη, λένε, δεν έχει αποφασίσει σχετικά. Δεν έχει δημιουργήσει μηχανισμούς ούτε για κοινή άμυνα ούτε για κοινή εξωτερική πολιτική. Και για μία κοινή πολιτική στα τραπεζικά δε είχε αποφασίσει, μέχρι που μας προέκυψε η κρίση στην Αμερική. Έτσι είναι αυτά τα πράγματα. Οι κρίσεις δοκιμάζουν κάθε φορά την θέληση των ανθρώπων και οδηγούν τις κοινωνίες προς την μία ή προς την άλλη κατεύθυνση. Ένα βήμα μπροστά ή πολλά βήματα πίσω. Βασικό θέμα σε όλα τα forum ήταν επί σειρά ετών η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από το ρωσικό φυσικό αέριο. Και τώρα που παρουσιάζεται μία πρώτης τάξεως ευκαιρία για έναν εναλλακτικό δρόμο στα ενεργειακά, η Ευρώπη επιλέγει να βάλει το κεφάλι της στην άμμο και να προσποιηθεί ότι δεν συμβαίνει δα και κάτι σημαντικό…

Μην πει κανείς ότι η Ευρώπη δεν έχει τρόπο άσκησης πίεσης στην Τουρκία. Εμπορικές σχέσεις με την Τουρκία έχει, διπλωματικούς δεσμούς έχει. Θα μπορούσε να κάνει περισσότερα από το να ενθαρρύνει -εμμέσως πλην σαφώς- τον Ερντογάν να συνεχίσει τον ολισθηρό δρόμο που έχει επιλέξει. Αν η Ευρώπη δεν είναι έτοιμη να ματώσει για το κοινό της μέλλον, ποιος λόγος υπάρχει να ματώσουμε εμείς; Ευρώπη, κατά την άποψή μας, δεν μπορεί να είναι μόνο το Μάαστριχ, το ευρώ και η γραφειοκρατία των Βρυξελλών. Είναι πολλά περισσότερα πράγματα. Πάλι κατά την άποψή μας.

Ίσως οι Γερμανοί ή οι Πορτογάλοι να έχουν μία άλλη άποψη. Καταλαβαίνουμε ότι το Βερολίνο και το Άμστερνταμ είναι μακριά από την Άγκυρα και την Αθήνα. Ή τουλάχιστον έτσι πιστεύουν! Μία Τουρκία που θα αμφισβητήσει στην πράξη το διεθνές δίκαιο με την ανοχή –αν όχι με τη σύμφωνη γνώμη– της Ευρώπης, είναι μία πραγματική τορπίλη για το όραμα μιας Ενωμένης Ευρώπης, προστάτιδας του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού.

Δεν ζητάμε από τα μεγάλα μας αδέλφια να έρθουν να «καθαρίσουν» στον καυγά με τον θρασύτατο γειτονόπουλο. Αλλά θέλουμε να ξέρουμε τι είδους Ένωση είναι αυτή στην οποία συμμετέχουμε.

• Είναι μία Ένωση που έχει σκοπό να περιφρουρήσει τα συμφέροντα όλων των μελών της ή μόνο της ευημερία των πιο εκλεκτών μελών της; 
• Είναι μία Ένωση που έχει στόχο να μετεξελιχτεί σε κάτι πιο ουσιαστικό από μία λέσχη του ευρώ; 
• Εμάς μας αφορά τελικά, ή όχι; 

Υπάρχει και μία άλλη ανάγνωση. Κι αυτή υποστηρίζει ότι οι Ευρωπαίοι είχαν ξεκαθαρίσει με κάθε τρόπο στον Κωνσταντίνο Καραμανλή ότι ήθελαν την Ελλάδα στην τότε τελωνειακή ένωση, αρκεί να μην ασχολιόντουσαν με τα ελληνοτουρκικά. Από τότε, όμως, έχει περάσει πολύς καιρός και έχουν αλλάξει πολλά πράγματα. Δεν είναι ίδιος ο κόσμος μας με εκείνον που ήταν πριν 50 χρόνια. Κι επιπλέον, τότε ήταν απλά μία τελωνειακή ένωση. Σήμερα είναι κάτι περισσότερο, μία Ένωση με κοινό νόμισμα. Το ερώτημα είναι αν θα εξελιχτεί σε κάτι περισσότερο απ’ αυτό. Αυτό είναι το κρίσιμο ερώτημα των ημερών.

Ο ελληνισμός νιώθει την απειλή στο σβέρκο του. Είναι από εκείνες τις στιγμές που μετριούνται οι φίλοι. Και σφυρηλατούνται οι σχέσεις μεταξύ των λαών. Κάποιος μπορεί να πει ότι το 2015 καταναλώθηκε πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο με τις ανοησίες Βαρουφάκη. Κι εδώ θα πρέπει να ομολογήσουμε ότι έτσι έχουν τα πράγματα. Ότι η στρατηγική του Γιάνη να πέσουμε με το πατίνι πάνω στην νταλίκα και να την απειλήσουμε με ανατροπή είχε συνέπειες. Τις βιώνουμε σήμερα. Οι άνθρωποι στην Ευρώπη ακούνε Ελλάδα και σκέπτονται ότι και πάλι θα έχουν να αντιμετωπίσουν σκοτούρες. Μπορεί να είναι άδικο, αλλά είναι ταυτόχρονα και ανθρώπινο. Ναι μεν δεν αποτελεί άλλοθι για την στάση της Ευρώπης, αλλά από την άλλη είναι κι αυτή μία πραγματικότητα. Την αντιλαμβανόμαστε;

Οι Αμερικάνοι είναι για άλλη μία φορά πιο κοντά μας κι ας βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα πιο μακριά μας σε σχέση με τους Ευρωπαίους. Μέχρι σήμερα! Διότι στην διεθνή πολιτική σκακιέρα αυτά αλλάζουν μέσα σε μία νύκτα. Ρωτήστε σχετικά τους Κούρδους! Έχουν κακή πείρα. Μέχρι στιγμής, όμως, οι Αμερικανοί είναι πιο ζεστοί. Έστω και στα λόγια. Μπορεί να αλλάξει η Ευρώπη στάση στις επόμενες ημέρες; Το ελπίζουμε. Για να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς, δεν μπορούμε να φανταστούμε κάτι διαφορετικό. Δεν θέλουμε την Ευρώπη ως ασπίδα προστασίας των δικών μας δικαιωμάτων απέναντι στην Τουρκία. Την θέλουμε όμως θεματοφύλακα του διεθνούς δικαίου.

Θανάσης Μαυρίδης

ΣΧΕΤΙΚΟ:  Η αλληλεγγύη στην Ευρώπη δεν μπορεί να παραμένει θεωρητική έννοια