H γλώσσα μας εκπέμπει σήμα κινδύνου!

Σε προηγούμενο άρθρο μας μιλήσαμε για την σταδιακή «απλοποίηση» της γλώσσας, που οδηγεί στην πλήρη αλλοίωση και πιθανώς εξαφάνισή της. Η αρχή έγινε με την κατάργηση του πολυτονικού συστήματος για λόγους διευκόλυνσης των μαθητών. Σειρά είχε το γράμμα -ν-… Ακολούθησαν τα φωνήεντα και τα διπλά γράμματα! Πλέον, για όσους πιθανόν τους διαφεύγει, μεγάλος αριθμός λέξεων είτε έχει αποβάλει τα διπλά γράμματα που εμπεριείχε (καμμία: καμία, παλληκάρι: παλικάρι, κλπ), είτε έχει αντικαταστήσει τα φωνήεντα «ει, η, οι, κλπ» με το -ι- (ταξειδιώτης: ταξιδιώτης, εταιρεία: εταιρία, κλπ). Με αυτόν τον τρόπο χάνεται η λογική αλληλουχία της γλώσσας μας και αποκόπτεται το παρόν και το μέλλον της από το παρελθόν, καθώς δεν υπάρχει συνέχεια σε αυτήν. Τα παιδιά αγνοούν την προέλευση της ορθογραφίας των λέξεων με αποτέλεσμα να κάνουν λάθη και να βρίσκονται σε σύγχυση. Γιατί πολύ απλά οι διδάσκοντες είτε δεν μπορούν είτε δεν θέλουν να τους εξηγήσουν «γιατί κάτι γράφεται έτσι ή αλλιώς». Όσο οι λέξεις διατηρούσαν την παλιά-γνήσια ορθογραφία τους, μπορούσες να ανακαλύψεις μέσα σ’ αυτές την ιστορία τους… Όταν γράφεις τη λέξη «βοήθεια» μπορείς να διακρίνεις την ετυμολογία της: θέω (τρέχω) στην βοήν (φωνή, κραυγή) κάποιου. Αν σταματήσει η «βοήθεια» να γράφεται με η και ει, αυτόματα χάνει τις ρίζες της, αλλάζει ταυτότητα και κόβει κάθε είδους σύνδεση με το παρελθόν της.

Επιπλέον η γλώσσα μας χάνει και την μουσικότητά της, στοιχείο που έχει εξυμνηθεί παγκοσμίως! Όπως έχει υπογραμμίσει και η μουσικός Μαρία Στουπη στο βιβλίο της «Γιατί υμνώ την ελληνική γλώσσα», «όταν οι αρχαίοι Έλληνες μιλούσαν, προσωδούσαν, μιλούσαν δηλαδή με τραγουδιστό τρόπο (…) Από αυτήν την προσωδιακή προφορά οι Αλεξανδρινοί Φιλόλογοι τον 3ο αι. π.Χ. καθιέρωσαν τους τόνους και τα πνεύματα και έτσι η προφορά έγινε τονική. Άλλη η ηχητικη της βαρείας, άλλης της οξείας, άλλη της ψιλής… Δεν τα χρησιμοποιούμε σήμερα, τα έχουμε σαν στολίδια, πρέπει όμως έστω από σεβασμό να τα διατηρούμε όπως κάνουμε για όλα τα παλιά πράγματα της οικογενείας μας.» Συνεχίζει μάλιστα τονίζοντας: «Ιστορικοί γράφουν ότι οι Έλληνες εκείνης της εποχής έγραφαν όπως μιλούσαν και μιλούσαν όπως έγραφαν. Γι αυτό δενε ίχα πρόβλημα ορθογραφίας των διαφόρων διφθόγγων (ει, οι , αυ), που τόσο μας δυσκόλεψαν στην ορθογραφία, λόγω της μακράς εξελίξεως της γλωσσικής προφοράς μέσα στους αιώνες. Η (σημερινή) ελληνική ορθογραφία δημιουργήθηκε αποξενώνοντας την μουσική προφορά από την γλώσσα…»

Είναι αυτό που έλεγε ο Ελύτης:

«Ἐγὼ δὲν ξέρω νὰ ὑπάρχει παρὰ μία γλῶσσα,
ἡ ἐνιαία γλῶσσα, ἡ Ἑλληνική, ὅπως ἐξελίχθηκε ἀπὸ
τὴν Ἀρχαία ποὺ ἔφτασε νὰ εἶναι
τὸ μεγάλο καμάρι μας καὶ τὸ μεγάλο μας στήριγμα.

Ἐγὼ εἶμαι ὑπὲρ τοῦ παλαιοῦ συστήματος, ἐναντίον τοῦ μονοτονικοῦ καὶ ὑπὲρ τῆς διδασκαλίας τῶν Ἀρχαίων Ἑλληνικῶν. Εἶναι ἡ βάση γιὰ νὰ ξέρεις τὴν ἐτυμολογία τῶν λέξεων. Ἡ σημερινὴ κακοποίηση τῆς γλώσσας μὲ ἐνοχλεῖ καὶ αἰσθητικά. Θέλω νὰ δῶ γραμμένο τὸ «καφενεῖον» κι ἂς μὴν προφέρουμε τό «ν». Τώρα, ὅλες οἱ λέξεις ἔχουν μιὰ τρύπα».

Παλιά έκλινες την λέξη «θάλασσα» και μπορούσες να ακούσεις τον κυματισμό της με την άνοδο και την κάθοδο του τόνου κατά την κλίση της! (ἡ θἀλασσα, τῆς θαλάσσης, τῇ θαλάσσῃ, την θάλασσαν, ὦ θάλασσα). Σήμερα καταβάλλεται απροκάλυπτα για «αδιευκρίνητους» ή «διευκρινισμένους» λόγους κάθε δυνατή προσπάθεια, προκειμένου να εξαφανιστεί ή να κακοποιηθεί περαιτέρω η γλώσσα που «γέννησε» όλες τις γλώσσες της υφηλίου. Την «απόγυμνώνουν» από όλες τις όμορφες ιδιαιτερότητές της και κάνουν τα αδύνατα δυνατά για να σβηστεί από το μυαλό των νέων παιδιών. Εξ’ ου και η απλοποίησή- αλλοίωσή της και η είσοδος των greeklish στην καθημερινότητά μας… Απώτερος, ίσως, στόχος τους μία φωνητική γραφή (ό,τι ακούω γράφω) και η σταδιακή υιοθέτηση του λατινικού αλαφαβήτου, με ένα μόνο -ι- στην γραφή, ένα -ο-, όχι δίφθογγοι, όχι διπλά γράμματα, ούτε καν ξ, ψ αλλά κς, πς… Οδηγούμαστε σταδιακά επομένως στον πλήρη αφανισμό της…

 Ίσως το πρόβλημα αυτό, την συγκεκριμένη χρονικο-ιστορική συγκυρία, που οι εξελίξεις τρέχουν και παράλληλα πολλοί από εμάς έχουν να αντιμετωπίσουν ζητήματα επιβίωσης, να φαντάζει κάτι μακρινο και ανούσιο… Δεν είναι όμως έτσι…! Κληρονομήσαμε ένα «στολίδι» που κοσμεί όλη την οικουμένη και για το μεγαλείο του οποίου έχουν γραφεί τόμοι ολόκληροι, κυρίως φυσικά στο εξωτερικό. Δεν έχει λοιπόν κανείς απολύτως το δικαίωμα να το στερήσει από εμάς και τις επόμενες γενιές. Έχουμε επομένως ιερή υποχρέωση να το προστατέψουμε και να το κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας ακέραιο! Θα κλείσω με την άποψη του μεγάλου μας ποιητή, Γιώργου Σεφέρη! «Ὁ Θεὸς μᾶς χάρισε μιὰ γλῶσσα ζωντανή, εὔρωστη, πεισματάρα καὶ χαριτωμένη, ποὺ ἀντέχει ἀκόμη, μολονότι ἔχουμε ἐξαπολύσει ὅλα τὰ θεριὰ γιὰ νὰ τὴ φάνε. Ἔφαγαν ὅσο μπόρεσαν, ἀλλά ἀπομένει ἡ μαγιά, ἔτσι θὰ ἔλεγα, παραφράζοντας τὸν Μακρυγιάννη. Δὲν ξέρω πόσο θὰ βαστάξει ἀκόμη αὐτό. Ἐκείνο ποὺ ξέρω εἶναι ὅτι ἡ μαγιὰ λιγοστεύει καὶ δὲν μὲνει πιὰ καιρὸς γιὰ νὰ μένουμε ἀμέριμνοι. Δὲν εἶναι καινούργια τὰ σημεῖα ποὺ δεῖχνουν πώς, ἂν συνεχίσουμε τὸν ἲδιο δρόμο, ἂν ἀφεθούμε μοιρολατρικὰ στὴν δύναμη τῶν πραγμάτων, θὰ βρεθοῦμε στὸ τέλος μπροστὰ σε μιὰ γλῶσσα ἐξευτελισμένη, πολύσπερμη καὶ ἀσπόνδυλη».

Ελένη Γεωργακάκη, Φοιτήτρια Φιλολογίας για το ΠΥΓΜΗ.gr