Κανένα κράτος δεν θα ηγεμονεύει του διεθνούς συστήματος το 2030, αλλά Κίνα και Ινδία θα ξεπεράσουν σε οικονομική ισχύ τις ΗΠΑ και την ΕΕ, αντίστοιχα. Η δημογραφική υποχώρηση σε Ευρώπη, Ιαπωνία, Νότια Κορέα, Ταϊβάν και Ρωσία θα προκαλέσει μείωση της οικονομικής τους ισχύος ενώ η πορεία των αναπτυσσομένων οικονομιών θα έχει ίσως μεγαλύτερη σημασία για την πορεία της παγκόσμιας οικονομίας από αυτή των δυτικών κρατών. Η δημιουργία μιας κρατικής οντότητας με βάση την περιοχή του Κουρδιστάν, θα επηρεάσει την εδαφική ακεραιότητα της Τουρκίας, ενισχύοντας τον κίνδυνο διαμελισμού της. Σε αυτά τα συμπεράσματα καταλήγει μεταξύ άλλων η έκθεση «Στρατηγικές Τάσεις 2030» (Global Trends 2030) του Εθνικού Συμβουλίου Πληροφοριών (National Intelligence Council) των ΗΠΑ και η οποία αποτελεί βασικό εργαλείο στρατηγικής ανάλυσης και πρόβλεψης. Στις 166 σελίδες της έκθεσης περιλαμβάνονται πολλά ενδιαφέροντα στοιχεία για το πώς αντιλαμβάνονται οι στρατηγικοί εγκέφαλοι των Ηνωμένων Πολιτειών την πορεία των παγκοσμίων υποθέσεων, καθώς επίσης τον ρόλο της χώρας τους σε αυτόν.
Στο ζήτημα της διεθνούς ασφάλειας, το θετικό σενάριο συνίσταται σε μία στενότερη πολιτική συνεργασία μεταξύ της Ουάσιγκτον και του Πεκίνου. Ωστόσο, ουδείς μπορεί να αποκλείσει το γεγονός ότι το νέο δίπολο της διεθνούς ισχύος θα φθάσει σε αυτή τη συνεργασία αφού θα έχει προηγηθεί μία σοβαρή κρίση για την αποτροπή της οποίας θα πρέπει να βοηθήσουν και οι δύο. Το κακό σενάριο που περιγράφεται στην έκθεση είναι πιθανό πλήγμα στην πορεία της παγκοσμιοποίησης της οικονομίας, με ό,τι αυτό θα συνεπαγόταν για την παγκόσμια ευημερία. Το μέλλον του πλανήτη χαρακτηρίζεται ως «εύπλαστο» και υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που θα μπορούσαν να αλλάξουν τους όρους του παιχνιδιού (game changers) μέχρι το 2030. Αυτοί είναι τα προβλήματα διακυβέρνησης, οι παγκόσμιες οικονομικές κρίσεις, οι ενδοκρατικές και διακρατικές συγκρούσεις, η επίδραση των νέων τεχνολογιών, αλλά και το κατά πόσο οι Ηνωμένες Πολιτείες «μπορούν να εργαστούν με νέους εταίρους για να επανεφεύρουν το διεθνές σύστημα».
Μεγάλο μέρος της μελέτης αφιερώνεται στον ρόλο που θα διαδραματίσει μία νέα παγκόσμια μεσαία τάξη, που θα είναι ευημερούσα, με πολύ καλή εκπαίδευση, θα έχει πρόσβαση σε υψηλής ποιότητας υγειονομική περίθαλψη και άριστη γνώση της χρήσης των τεχνολογιών της επικοινωνίας, του Internet και των «έξυπνων τηλεφώνων» (smartphones). Όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, «η ανάπτυξη της παγκόσμιας μεσαίας τάξης συνιστά τεκτονική μετατόπιση» στο διεθνές σύστημα, χωρίς να παραγνωρίζεται όμως το γεγονός ότι η διαχείριση των εθνικών πόρων θα είναι βαρύνουσας σημασίας για τη διεθνή ασφάλεια. Παράλληλα προβλέπεται ότι τα 2/3 του παγκόσμιου πληθυσμού θα κατοικούν σε αστικά κέντρα. Η έλλειψη μίας ξεκάθαρης ηγεμονικής δύναμης που να διασφαλίζει σε μεγάλο βαθμό τη σταθερότητα του διεθνούς συστήματος σημαίνει ότι ο νέος πολυπολικός κόσμος θα πρέπει να έχει στέρεες συμμαχίες για να υπάρχει ισορροπία. Και σε αυτό το σημείο είναι που τοποθετείται η ανάγκη για μία «συνεννόηση» ΗΠΑ - Κίνας.
Τουλάχιστον 15 κράτη θα κινδυνεύουν με κατάρρευση περί το 2030, όπως το Αφγανιστάν και το Πακιστάν. Επιπλέον, τουλάχιστον 50 χώρες ενδέχεται να κινδυνέψουν από εμφυλίους ή περιφερειακούς πολέμους, σε περιοχές όπως η Μέση Ανατολή, η υποσαχάρια Αφρική και η Νότια Ασία, όπου μάλιστα (ιδιαίτερα για την πρώτη και την τρίτη περίπτωση) δεν μπορεί να αποκλειστεί η χρήση πυρηνικών όπλων. «Ένα πιο κατακερματισμένο διεθνές σύστημα αυξάνει τους κινδύνους» σύγκρουσης επισημαίνεται. «Επιπλέον, ο αυξανόμενος ανταγωνισμός για πόρους, η διάδοση θανατηφόρων τεχνολογιών και η διάχυση των περιφερειακών συγκρούσεων αυξάνουν την πιθανότητα διακρατικών συγκρούσεων» αναφέρει η έκθεση.
Δυσμενέστατες οι προβλέψεις για την πορεία της ισχύος του διδύμου που κυριάρχησε στον διεθνή καταμερισμό ισχύος μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αυτό των ΗΠΑ με την ενωμένη Ευρώπη. Η συνδυασμένη ισχύς των δύο, το 2030, θα ξεπεραστεί από αυτή της Ασίας, με την κινεζική οικονομία να είναι μεγαλύτερη από την αμερικανική. Οι γερασμένοι πληθυσμοί και η απουσία οικονομικού δυναμισμού ως αποτέλεσμα, θα οδηγήσει στην πτώση του επιπέδου διαβίωσης στα αναπτυγμένα έθνη. Οι δυο δεκαετίες που ακολουθούν, πιθανότατα δεν θα ανακόψουν την τάση σχετικής υποχώρησης των οικονομιών της Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Ρωσίας.
Ένα από τα σενάρια αφορά στην ίδρυση κουρδικού κράτους και το πως αυτό θα επηρεάσει τη σταθερότητα της Τουρκίας, κυρίως όμως την εδαφική ακεραιότητα… Και μιλάμε για τα χρόνια που έρχονται… Ταυτόχρονα βέβαια, η έκθεση «χρυσώνει το χάπι» για τους Τούρκους, λέγοντας ότι θα παίξουν αυξανόμενο ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις με αποτέλεσμα να αυξηθεί η επιρροή της χώρας, ενώ η οικονομία της μπορεί να βελτιωθεί ακόμα περισσότερο. Αυτό που δεν εξηγούν είναι μέχρι πιο σημείο μπορούν να φτάσουν οι ανακατατάξεις στη γειτονική μας χώρα εάν οι Κούρδοι κατορθώσουν να φτιάξουν το δικό τους κράτος, δεδομένου του ότι δεν είναι η μοναδική εθνότητα που ζει στο πλαίσιο της Τουρκίας. Επίσης, δεν αναφέρει ότι τέτοιες καταστάσεις συνήθως καταλήγουν σε αιματηρές συγκρούσεις αφού δεν υπάρχει κράτος ισχυρό, όπως υποστηρίζουν ότι είναι οι Τουρκία, το οποίο να επιτρέψει τον εδαφικό του ακρωτηριασμό χωρίς να αντιδράσει. Εάν αυτό συμβεί, τότε δεν είναι τόσο ισχυρό όσο φαίνεται. Εάν συμβεί και αρχίσει το αίμα να ρέει στην περιοχή σε πολύ μεγαλύτερη έκταση από ότι σήμερα, η έκθεση ίσως θα έπρεπε να θέσει το θέμα της αμερικανικής πολιτικής, αφού μέχρι σήμερα μας έχουν συνηθίσει σε «ευαισθησία» όταν κάποια κυβέρνηση / καθεστώς αντιμετωπίζει με τη στρατιωτική ισχύ αυτά τα ζητήματα… Προφανώς κάποιος θα μπορούσε να αντιτάξει ότι αυτά είναι σενάρια, μια δουλειά που κάνουν όλες οι μυστικές υπηρεσίες του κόσμου (οι σοβαρές, για να εξηγούμαστε…), με σκοπό να έχουν στη διάθεση των πολιτικών ηγεσιών επεξεργασμένα σενάρια δράσης. Κατά συνέπεια, είναι λογικό να συλλογιζόμαστε, ότι αυτά τα σενάρια δράσης αφορούν ένα άλλο επίπεδο, ένα τμήμα δηλαδή της μελέτης που παραμένει για ευνόητους λόγους διαβαθμισμένο. Όσον αφορά το πόσο λογικό είναι το σενάριο για την Τουρκία, αφενός δεν έχουμε παρά να παρατηρήσουμε τις εξελίξεις στην περιοχή και αφετέρου να καταγράψουμε την πρεμούρα του Ερντογάν και άλλων Τούρκων αξιωματούχων να θυμίζουν το πόσο σημαντικές για τον «πολιτισμικό πλούτο» μιας χώρας είναι οι μειονότητες… Χθες, ο Ερντογάν δεν παρέλειψε να στείλει μήνυμα στους Εβραίους της Τουρκίας με την ευκαιρία της γιορτής του «Χανουκά». Σήμερα ήρθε η απάντηση του Ισραηλινού πρωθυπουργού Νετανιάχου, ο οποίος σε συνέντευξη που έδωσε με την ίδια αφορμή, ανέφερε το πόσο σημαντικές και αμοιβαία επωφελείς ήταν οι διμερείς σχέσεις, αφού οι δυο χώρες αντιμετωπίζουν κοινές απειλές. Δηλαδή να σκεφτούμε ότι θα υπήρχε περιθώριο εξομάλυνσης των σχέσεων εάν οι Ισραηλινοί υπόσχονταν να τερματίσουν την υποστήριξή τους στους Κούρδους; Και γιατί κάτι μας λέει ότι το ρήγμα ανάμεσα στις Ηνωμένες Πολιτείες και το Ισραήλ είναι πολύ βαθύ, τουλάχιστον όσον αφορά σειρά προβλημάτων περιφερειακής–μεσανατολικής–ασφάλειας οπότε το πρόβλημα για τον Ερντογάν είναι ακόμα μεγαλύτερο;
Το ότι αυτό είναι ένα θέμα που άπτεται της ελληνικής εθνικής ασφάλειας και των συμφερόντων το έχουμε πει πολλές φορές. Το πρόβλημα είναι ότι πέραν του υπουργείου Εξωτερικών – με τα θετικά του και τα αρνητικά του… – δεν υπάρχει κάποιος άλλος οργανωμένος φορέας που να ασχολείται με αυτή τη δουλειά, δηλαδή την εκτίμηση των τάσεων, την εκπόνηση σεναρίων και τις δυνητικές πολιτικές αντιμετώπισης της κάθε κατάστασης. Προφανώς σε μειδίαμα θα καταλήξει υπόμνηση του θα αφορά το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, την ΕΥΠ, το ΚΥΣΕΑ κ.λπ.
http://www.defence-point.gr/
No comments :
Post a Comment