Εισαγγελική γνωμοδότηση λύνει τα χέρια των διωκτικών αρχών να παίρνουν διά της βίας δείγμα DNA από πολίτες που είναι απλώς ύποπτοι για οποιαδήποτε αδικήματα του Ποινικού Κώδικα, ακόμη και για πλημμελήματα ήσσονος απαξίας. Ο αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αθ. Κονταξής, απαντώντας σε ερώτημα του υπουργείου Προστασίας του Πολίτη που του ζητεί να γνωμοδοτήσει ποια είναι η έννοια της υποχρεωτικής λήψης γενετικού υλικού που προβλέπει νομοθετική ρύθμιση του 2009, αποφαίνεται ότι «η ρήτρα της υποχρεωτικότητας περιλαμβάνει και τη διά της βίας εκτέλεση της απόφασης των διωκτικών αρχών». «Είναι σαφές», αναφέρει σε άλλο σημείο, «ότι η εκτέλεση της υποχρέωσης του διωκτικού οργάνου δεν εξαρτάται από τη θέληση του κατηγορουμένου, ο οποίος υποχρεούται να ανεχθεί τη λήψη του γενετικού υλικού και σε περίπτωση δυστροπίας, τη διά της αναγκαίας βίας λήψη αυτού».
Εθνικό αρχείο
Πρόκειται για τον 3783/2009, ο οποίος ψηφίστηκε επί υπουργίας Δένδια και είχε προκαλέσει σάλο, καθώς διεύρυνε επικίνδυνα τον κατάλογο των αδικημάτων για την εξιχνίαση των οποίων επιτρέπεται η λήψη γενετικού υλικού, αποδυνάμωσε τις θεσμικές εγγυήσεις, αφού πλέον η διενέργεια DNA δεν διατάσσεται με απόφαση δικαστικού συμβουλίου αλλά ανατίθεται στις διωκτικές αρχές, ενώ καθιέρωσε την τήρηση εθνικού αρχείου γενετικών αποτυπωμάτων, χωρίς κριτήρια και κανόνες. Προβλέπει πως μεταξύ άλλων ότι «όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ένα πρόσωπο έχει τελέσει κακούργημα ή πλημμέλημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 μηνών, οι διωκτικές αρχές λαμβάνουν υποχρεωτικά γενετικό υλικό προς τον σκοπό της διαπίστωσης της ταυτότητας του δράστη του εγκλήματος». Τότε, τόσο η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων όσο και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου είχαν αποφανθεί ότι οι ρυθμίσεις είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες στην ΕΣΔΑ.
«Ορια στις ελευθερίες»
Ο κ. Κονταξής αναφέρει ότι «οι ατομικές ελευθερίες δεν είναι ούτε μπορεί να είναι απεριόριστες. Οποιος ζητεί κάτι τέτοιο είναι εκτός πραγματικότητας. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις, π.χ. η απόσπαση απολογίας με βασανιστήρια, όπου δεν συγχωρείται επ’ ουδενί η προσβολή της ανθρώπινης αξίας, διότι τότε όντως υποβιβάζεται ο άνθρωπος σε απλό μέσο για την εξυπηρέτηση σκοπού». Στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου ο δράστης δεν συναινεί στη λήψη σημειώνει ότι «με τη συγκεκριμένη πράξη βίας η φερόμενη ως προκαλούμενη προσβολή μπορεί να είναι ασήμαντη, π.χ. λήψη μιας τρίχας από το σώμα, λήψη σιέλου κ.λπ. Εξάλλου ο εξαναγκασμός, η χρήση βίας δηλαδή, μπορεί να προσβάλλει την αξιοπρέπεια, αλλά εδώ μιλάμε όχι για τον οποιονδήποτε εξαναγκασμό, αλλά μόνο γι’ αυτόν που δεν είναι αναγκαίος για τη λήψη του γενετικού υλικού για άσκηση ενός συνταγματικά προστατευόμενου έννομου αγαθού και αποκλειστικά για νομικό σκοπό». Προσθέτει, τέλος, ότι «δεν μπορεί κάθε παράβαση, έστω ανεπαίσθητη, των διατάξεων που προστατεύουν τα ατομικά δικαιώματα να σημαίνει και ότι μπορεί να παραλύσει την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι σχεδόν όλες οι ανακριτικές πράξεις θίγουν δικαιώματα του πολίτη».
Εθνικό αρχείο
Πρόκειται για τον 3783/2009, ο οποίος ψηφίστηκε επί υπουργίας Δένδια και είχε προκαλέσει σάλο, καθώς διεύρυνε επικίνδυνα τον κατάλογο των αδικημάτων για την εξιχνίαση των οποίων επιτρέπεται η λήψη γενετικού υλικού, αποδυνάμωσε τις θεσμικές εγγυήσεις, αφού πλέον η διενέργεια DNA δεν διατάσσεται με απόφαση δικαστικού συμβουλίου αλλά ανατίθεται στις διωκτικές αρχές, ενώ καθιέρωσε την τήρηση εθνικού αρχείου γενετικών αποτυπωμάτων, χωρίς κριτήρια και κανόνες. Προβλέπει πως μεταξύ άλλων ότι «όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι ένα πρόσωπο έχει τελέσει κακούργημα ή πλημμέλημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 3 μηνών, οι διωκτικές αρχές λαμβάνουν υποχρεωτικά γενετικό υλικό προς τον σκοπό της διαπίστωσης της ταυτότητας του δράστη του εγκλήματος». Τότε, τόσο η Αρχή Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων όσο και η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου είχαν αποφανθεί ότι οι ρυθμίσεις είναι αντισυνταγματικές και αντίθετες στην ΕΣΔΑ.
«Ορια στις ελευθερίες»
Ο κ. Κονταξής αναφέρει ότι «οι ατομικές ελευθερίες δεν είναι ούτε μπορεί να είναι απεριόριστες. Οποιος ζητεί κάτι τέτοιο είναι εκτός πραγματικότητας. Βέβαια υπάρχουν περιπτώσεις, π.χ. η απόσπαση απολογίας με βασανιστήρια, όπου δεν συγχωρείται επ’ ουδενί η προσβολή της ανθρώπινης αξίας, διότι τότε όντως υποβιβάζεται ο άνθρωπος σε απλό μέσο για την εξυπηρέτηση σκοπού». Στη συγκεκριμένη περίπτωση όπου ο δράστης δεν συναινεί στη λήψη σημειώνει ότι «με τη συγκεκριμένη πράξη βίας η φερόμενη ως προκαλούμενη προσβολή μπορεί να είναι ασήμαντη, π.χ. λήψη μιας τρίχας από το σώμα, λήψη σιέλου κ.λπ. Εξάλλου ο εξαναγκασμός, η χρήση βίας δηλαδή, μπορεί να προσβάλλει την αξιοπρέπεια, αλλά εδώ μιλάμε όχι για τον οποιονδήποτε εξαναγκασμό, αλλά μόνο γι’ αυτόν που δεν είναι αναγκαίος για τη λήψη του γενετικού υλικού για άσκηση ενός συνταγματικά προστατευόμενου έννομου αγαθού και αποκλειστικά για νομικό σκοπό». Προσθέτει, τέλος, ότι «δεν μπορεί κάθε παράβαση, έστω ανεπαίσθητη, των διατάξεων που προστατεύουν τα ατομικά δικαιώματα να σημαίνει και ότι μπορεί να παραλύσει την απονομή της ποινικής δικαιοσύνης, εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι σχεδόν όλες οι ανακριτικές πράξεις θίγουν δικαιώματα του πολίτη».
No comments :
Post a Comment