Εξαιρετικά διαφωτιστικό για το καθεστώς και τη γεωστρατηγική σημασία των Βρετανικών Βάσεωμ είναι το ακόλουθο άρθρο του πρώην υπουργού Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας Αντιστράτηγου ε.α Φοίβου Κλόκκαρη:
Η στρατηγική σημασία των βρετανικών βάσεων (ΒΒ) οφείλεται στη γεωγραφική θέση της Κύπρου, η οποία βρίσκεται εγγύς της Μέσης Ανατολής σε περιοχή:
Η στρατηγική σημασία των βρετανικών βάσεων (ΒΒ) οφείλεται στη γεωγραφική θέση της Κύπρου, η οποία βρίσκεται εγγύς της Μέσης Ανατολής σε περιοχή:
α) Μεγάλης γεωστρατηγικής σημασίας, πλησίον των πηγών ενέργειας, του δρομολογίου διακίνησης του εμπορίου και του πετρελαίου από την Μέση και Άπω Ανατολή δια του Σουέζ προς τη Δύση, και των απολήξεων των αγωγών πετρελαίου στην ανατολική ακτή της Μεσογείου έναντι της Κύπρου (Τσειχάν, Χάϊφα),
β) Μεγάλης αστάθειας λόγω της αραβοϊσραηλινής διένεξης και των κινδύνων ανάπτυξης ασύμμετρων απειλών κατά της ασφάλειας της Δύσης (τρομοκρατία, όπλα μαζικής καταστροφής, λαθρεμπόριο όπλων, λαθρομετανάστευση, οργανωμένο έγκλημα κλπ). Η ύπαρξη υποδομής στο έδαφος της Κύπρου για αεροναυτικές διευκολύνσεις, επιτήρηση του θαλάσσιου και εναέριου χώρου και παρακολούθηση των επικοινωνιών αυξάνει τη στρατηγική σημασία των ΒΒ.
Προνόμια των Β.Β: Είναι γνωστό ότι η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960, που διέπει το καθεστώς των ΒΒ, επιβλήθηκε στην Κύπρο κάτω από συνθήκες καταναγκασμού (υπό την απειλή χρήσης βίας) και δεν ήταν προϊόν της βούλησης του Κυπριακού λαού. Το γεγονός αυτό ερμηνεύει και τα υπερβολικά προνόμια, δικαιώματα και διευκολύνσεις που απολαμβάνουν οι ΒΒ σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΚΔ. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι Βρετανοί χρησιμοποιούν ολόκληρη τη Κύπρο ως βάση τους.
α. Περιοχές Διακατοχής (sites): Πέραν των περιοχών Ακρωτηρίου και Δεκέλειας που αποτελούν τις ΒΒ και καλύπτουν έκταση 98τ.μιλίων (3% του εδάφους της Κύπρου) οι Βρετανοί έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιούν χωρίς περιορισμούς και να ασκούν πλήρη έλεγχο σε περιοχές διακατοχής (sites) που είναι διάσπαρτες σε ολόκληρη τη Κύπρο και υπερβαίνουν τις 40 σε αριθμό, όπως αυτές περιγράφονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης (στο λιμάνι Λεμεσού, στην Αμμόχωστο, στο Τρόοδος, στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας κλπ). Σήμερα ο αριθμός αυτός μειώθηκε με επιστροφή στην ΚΔ του μεγαλύτερου μέρους των εν λόγω περιοχών.
β. Πεδία Βολών–Ασκήσεων: Πέραν των σημείων διακατοχής οι Βρετανοί έχουν το δικαίωμα για την εκπαίδευση των στρατευμάτων τους να χρησιμοποιούν άνω των 10 πεδίων βολής και ασκήσεων σε ολόκληρη την Κύπρο (ξηρά, θάλασσα, αέρα) όπως καθορίζονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης. Σήμερα ο αριθμός αυτός διαφοροποιήθηκε (π.χ. το πεδίο βολής του Ακάμα δεν χρησιμοποιείται, καταργήθηκε το πεδίο βολής Κόσιης κλπ).
γ. Λοιπές δεσμεύσεις της ΚΔ: Τα δικαιώματα που παρέχει η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης στους Βρετανούς σε σχέση με την ΚΔ, είναι τόσα πολλά που προσβάλλουν την έννοια της ανεξαρτησίας και Κυριαρχίας της ΚΔ ως Κράτους μέλους του ΟΗΕ αφού παραβιάζουν αναγκαστικούς κανόνες διεθνούς δικαίου. Σημειώνουμε μερικά όπως περιγράφονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης:
• Να διακινούνται ελεύθερα τα στρατεύματα τους δια του οδικού δικτύου
της ΚΔ μεταξύ των ΒΒ, των Sites, των πεδίων βολής/ασκήσεων, των λιμανιών και αεροδρομίων.
• Να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση τα πλοία τους στα λιμάνια, αποβάθρες
και λοιπές σχετικές εγκαταστάσεις της ΚΔ και να λαμβάνουν τους αναγκαίους ανεφοδιασμούς.
• Να ίπτανται τα πολεμικά αεροσκάφη τους στο εναέριο χώρο της ΚΔ χωρίς
περιορισμούς.
• Να εγκαθιστούν και λειτουργούν ελεύθερα στο έδαφος της ΚΔ,
συστήματα επικοινωνίας και ηλεκτρονικά συστήματα.
Ο υπουργός άμυνας της Βρετανίας Denis Healey (1964-1970) στο βιβλίο του «The time of my life» χαρακτήρισε τις ΒΒ ως «..an extraordinary anomaly..»
Αναβάθμιση του Ρόλου των Β.Β
Προνόμια των Β.Β: Είναι γνωστό ότι η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας του 1960, που διέπει το καθεστώς των ΒΒ, επιβλήθηκε στην Κύπρο κάτω από συνθήκες καταναγκασμού (υπό την απειλή χρήσης βίας) και δεν ήταν προϊόν της βούλησης του Κυπριακού λαού. Το γεγονός αυτό ερμηνεύει και τα υπερβολικά προνόμια, δικαιώματα και διευκολύνσεις που απολαμβάνουν οι ΒΒ σε βάρος των κυριαρχικών δικαιωμάτων της ΚΔ. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι οι Βρετανοί χρησιμοποιούν ολόκληρη τη Κύπρο ως βάση τους.
α. Περιοχές Διακατοχής (sites): Πέραν των περιοχών Ακρωτηρίου και Δεκέλειας που αποτελούν τις ΒΒ και καλύπτουν έκταση 98τ.μιλίων (3% του εδάφους της Κύπρου) οι Βρετανοί έχουν δικαίωμα να χρησιμοποιούν χωρίς περιορισμούς και να ασκούν πλήρη έλεγχο σε περιοχές διακατοχής (sites) που είναι διάσπαρτες σε ολόκληρη τη Κύπρο και υπερβαίνουν τις 40 σε αριθμό, όπως αυτές περιγράφονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης (στο λιμάνι Λεμεσού, στην Αμμόχωστο, στο Τρόοδος, στο Αεροδρόμιο Λευκωσίας κλπ). Σήμερα ο αριθμός αυτός μειώθηκε με επιστροφή στην ΚΔ του μεγαλύτερου μέρους των εν λόγω περιοχών.
β. Πεδία Βολών–Ασκήσεων: Πέραν των σημείων διακατοχής οι Βρετανοί έχουν το δικαίωμα για την εκπαίδευση των στρατευμάτων τους να χρησιμοποιούν άνω των 10 πεδίων βολής και ασκήσεων σε ολόκληρη την Κύπρο (ξηρά, θάλασσα, αέρα) όπως καθορίζονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης. Σήμερα ο αριθμός αυτός διαφοροποιήθηκε (π.χ. το πεδίο βολής του Ακάμα δεν χρησιμοποιείται, καταργήθηκε το πεδίο βολής Κόσιης κλπ).
γ. Λοιπές δεσμεύσεις της ΚΔ: Τα δικαιώματα που παρέχει η Συνθήκη Εγκαθίδρυσης στους Βρετανούς σε σχέση με την ΚΔ, είναι τόσα πολλά που προσβάλλουν την έννοια της ανεξαρτησίας και Κυριαρχίας της ΚΔ ως Κράτους μέλους του ΟΗΕ αφού παραβιάζουν αναγκαστικούς κανόνες διεθνούς δικαίου. Σημειώνουμε μερικά όπως περιγράφονται στο Annex B (Part II) της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης:
• Να διακινούνται ελεύθερα τα στρατεύματα τους δια του οδικού δικτύου
της ΚΔ μεταξύ των ΒΒ, των Sites, των πεδίων βολής/ασκήσεων, των λιμανιών και αεροδρομίων.
• Να έχουν απρόσκοπτη πρόσβαση τα πλοία τους στα λιμάνια, αποβάθρες
και λοιπές σχετικές εγκαταστάσεις της ΚΔ και να λαμβάνουν τους αναγκαίους ανεφοδιασμούς.
• Να ίπτανται τα πολεμικά αεροσκάφη τους στο εναέριο χώρο της ΚΔ χωρίς
περιορισμούς.
• Να εγκαθιστούν και λειτουργούν ελεύθερα στο έδαφος της ΚΔ,
συστήματα επικοινωνίας και ηλεκτρονικά συστήματα.
Ο υπουργός άμυνας της Βρετανίας Denis Healey (1964-1970) στο βιβλίο του «The time of my life» χαρακτήρισε τις ΒΒ ως «..an extraordinary anomaly..»
Αναβάθμιση του Ρόλου των Β.Β
α. Νέο Περιβάλλον Ασφάλειας: Τα διεθνή γεγονότα των τελευταίων χρόνων, οι επιλογές στη διακίνηση των ενεργειακών πόρων (πλέγμα αγωγών πετρελαίου, φυσικού αερίου) οι ευρείας κλίμακος τρομοκρατικές ενέργειες και η ρευστότητα της κατάστασης στη Μέση Ανατολή και Κεντρική Ασία (Αραβοϊσραηλινή διένεξη, κρίση στο Λίβανο, συγκρούσεις στο Ιράκ και Αφγανιστάν με συμμετοχή στρατευμάτων των ΗΠΑ και Βρετανίας, Ιράν κλπ) αναβάθμισαν το ρόλο των ΒΒ. Καταδείχθηκε η στρατηγική σημασία που έχει η Κύπρος για την Βρετανία προς υποστήριξη στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Μ. Ανατολή και Κεντρική Ασία και την αντιμετώπιση θεμάτων ασφάλειας και ενέργειας που αφορούν την Ευρώπη και τη Δύση γενικά. Οι ΒΒ αποτελούν μία από τις τρεις κορυφές του τριγώνου των χωρών που δεσπόζουν αεροναυτικά στην Ανατολική Μεσόγειο (ΒΒ, Ισραήλ, Τουρκία) υπό τη στρατηγική Εποπτεία των ΗΠΑ.
β. Διεθνείς Στρατηγικές Προτεραιότητες Βρετανίας – Στρατηγική Συνεργασία με Τουρκία
• Το Foreign and Commonwealth Office (FCO) της Βρετανίας το 2003 έθεσε για
την επόμενη 10ετία εννέα (9) στρατηγικούς στόχους (nine strategic international priorities for UK) μεταξύ των οποίων ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής και στην ασφάλεια των ενεργειακών πόρων
• Στη συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας Βρετανίας – Τουρκίας που υπογράφηκε στις 23 Οκτωβρίου 2007 στο Λονδίνο (Turkey/UK Strategic Partenership 2007/2008), μεταξύ άλλων καθορίζονται ως στόχοι των δύο χωρών η: προώθηση της σταθερότητας και ειρήνης στη Μ. Ανατολή και η ανάπτυξη συνθηκών ασφάλειας στις πηγές και τους δρόμους διακίνησης της ενέργειας περιλαμβανομένης της προσπάθειας για «..building on the success of the BP-led consortium’s BTC pipeline..». Αναμφισβήτητα οι ΒΒ λόγω της γεωγραφικής θέσεως τους αποτελούν τον βατήρα για την υλοποίηση των εν λόγω στόχων της Βρετανίας.
γ. Ευρωπαϊκή Ασφάλεια: Η Ευρωπαϊκή στρατηγικής ασφαλείας (European Security Strategy) που υιοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2003 προσδιορίζει στους στρατηγικούς στόχους της (II Strategic Objectives): τη δημιουργία στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης και τη Μεσόγειο ενός δακτυλίου ασφαλείας από χώρες με σταθερά και ευνομούμενα καθεστώτα (Building Security in our Neighbourhood) και την αντιμετώπιση των νέων ασύμμετρων απειλών κατά της ασφάλειας της Ευρώπης, στους χώρους γένεσης τους (..Distant threats may be as much a concern as those that are near at hand… The first line of defense will be often abroad). Είναι προφανές ότι οι ΒΒ εμπλέκονται άμεσα στην επίτευξη αυτών των στόχων ως προωθημένο προπύργιο της Ευρώπης προς την εστία των δυναμικών απειλών που πηγάζουν από τη περιοχή της Μ. Ανατολής και Κεντρικής Ασίας. Το γεγονός ότι οι ΒΒ δεν αποτελούν έδαφος της ΕΕ, δίδει την ευχέρεια στη Βρετανία να τις χρησιμοποιεί κατά τη βούληση της με γνώμονα τα εθνικά της συμφέροντα.
δ. ΝΑΤΟ: Για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας το ΝΑΤΟ εδώ και έξι χρόνια έθεσε σε εφαρμογή την ναυτική επιχείρηση περιπολιών στη Μεσόγειο «Active Endeavor» στην οποία οι ΒΒ παρέχουν την υποστήριξη τους.
Συμπέρασμα: Η Βρετανία δίδει μεγάλη βαρύτητα στις Β.Β. Η στρατηγική σημασία τους αναβαθμίσθηκε τα τελευταία χρόνια. Για τους Βρετανούς αποτελούν «a Mediterranean Stronghold» που εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα και πρωτίστως εκείνα που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ενέργεια. Η δήλωση του πρωθυπουργού και υπουργού εξωτερικών της Βρετανίας τη δεκαετία του 1950, Anthony Eden φαίνεται ότι έχει διαχρονική ισχύ για τους Βρετανούς «..No Cyprus, no certain facilities to protect our supply of oil. No oil, unemployment and hunger in Britain. It is as simple as that…».
β. Διεθνείς Στρατηγικές Προτεραιότητες Βρετανίας – Στρατηγική Συνεργασία με Τουρκία
• Το Foreign and Commonwealth Office (FCO) της Βρετανίας το 2003 έθεσε για
την επόμενη 10ετία εννέα (9) στρατηγικούς στόχους (nine strategic international priorities for UK) μεταξύ των οποίων ιδιαίτερη βαρύτητα δίδεται στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής και στην ασφάλεια των ενεργειακών πόρων
• Στη συμφωνία στρατηγικής συνεργασίας Βρετανίας – Τουρκίας που υπογράφηκε στις 23 Οκτωβρίου 2007 στο Λονδίνο (Turkey/UK Strategic Partenership 2007/2008), μεταξύ άλλων καθορίζονται ως στόχοι των δύο χωρών η: προώθηση της σταθερότητας και ειρήνης στη Μ. Ανατολή και η ανάπτυξη συνθηκών ασφάλειας στις πηγές και τους δρόμους διακίνησης της ενέργειας περιλαμβανομένης της προσπάθειας για «..building on the success of the BP-led consortium’s BTC pipeline..». Αναμφισβήτητα οι ΒΒ λόγω της γεωγραφικής θέσεως τους αποτελούν τον βατήρα για την υλοποίηση των εν λόγω στόχων της Βρετανίας.
γ. Ευρωπαϊκή Ασφάλεια: Η Ευρωπαϊκή στρατηγικής ασφαλείας (European Security Strategy) που υιοθετήθηκε τον Δεκέμβριο του 2003 προσδιορίζει στους στρατηγικούς στόχους της (II Strategic Objectives): τη δημιουργία στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης και τη Μεσόγειο ενός δακτυλίου ασφαλείας από χώρες με σταθερά και ευνομούμενα καθεστώτα (Building Security in our Neighbourhood) και την αντιμετώπιση των νέων ασύμμετρων απειλών κατά της ασφάλειας της Ευρώπης, στους χώρους γένεσης τους (..Distant threats may be as much a concern as those that are near at hand… The first line of defense will be often abroad). Είναι προφανές ότι οι ΒΒ εμπλέκονται άμεσα στην επίτευξη αυτών των στόχων ως προωθημένο προπύργιο της Ευρώπης προς την εστία των δυναμικών απειλών που πηγάζουν από τη περιοχή της Μ. Ανατολής και Κεντρικής Ασίας. Το γεγονός ότι οι ΒΒ δεν αποτελούν έδαφος της ΕΕ, δίδει την ευχέρεια στη Βρετανία να τις χρησιμοποιεί κατά τη βούληση της με γνώμονα τα εθνικά της συμφέροντα.
δ. ΝΑΤΟ: Για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας το ΝΑΤΟ εδώ και έξι χρόνια έθεσε σε εφαρμογή την ναυτική επιχείρηση περιπολιών στη Μεσόγειο «Active Endeavor» στην οποία οι ΒΒ παρέχουν την υποστήριξη τους.
Συμπέρασμα: Η Βρετανία δίδει μεγάλη βαρύτητα στις Β.Β. Η στρατηγική σημασία τους αναβαθμίσθηκε τα τελευταία χρόνια. Για τους Βρετανούς αποτελούν «a Mediterranean Stronghold» που εξυπηρετεί τα εθνικά τους συμφέροντα και πρωτίστως εκείνα που σχετίζονται με την ασφάλεια και την ενέργεια. Η δήλωση του πρωθυπουργού και υπουργού εξωτερικών της Βρετανίας τη δεκαετία του 1950, Anthony Eden φαίνεται ότι έχει διαχρονική ισχύ για τους Βρετανούς «..No Cyprus, no certain facilities to protect our supply of oil. No oil, unemployment and hunger in Britain. It is as simple as that…».
No comments :
Post a Comment