Η επικρατούσα επιστημονική άποψη για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι ότι αυτή στηρίζεται σε τρεις πυλώνες: Κοινωνία, Οικονομία και Περιβάλλον. Αυτή η άποψη αποτελεί και την επίσημη θέση του ΟΗΕ. Ωστόσο, όταν πρόκειται για την περίπτωση των ορυκτών πόρων και ειδικότερα των κρίσιμων ορυκτών τα οποία είναι χρήσιμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα, στους ημιαγωγούς (semiconductors) και στα σύγχρονα οπλικά συστήματα, το έως σήμερα μοντέλο του ΟΗΕ με τους τρεις παραπάνω πυλώνες δεν κρίνεται αποτελεσματικό. Είναι αναποτελεσματικό!
Στο παρελθόν, ειδικά για την περίπτωση των ορυκτών πόρων προτάθηκαν δύο επιπλέον πυλώνες για τη βιώσιμη αξιοποίησή τους: η τεχνολογία και η γεωπολιτική. Η άποψη αυτή παρουσιάσθηκε πρώτη φορά παγκοσμίως το 2014 στο 1ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Σπάνιων Γαιών που πραγματοποιήθηκε στη Μήλο. Η συγκεκριμένη άποψη ήταν πρωτότυπη μέχρι το 2014 (state-of-the-art) και είχε προέλθει από την Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα από τον υπογράφοντα (όπως και η πρόταση για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού κρίσιμων ορυκτών [1]). Έκτοτε, και σε άλλα παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια ορυκτών πόρων που ακολούθησαν αλλά και σε ακαδημαϊκές εργασίες, ο όρος της «γεωπολιτικής» υιοθετήθηκε όλο και περισσότερο ως πυλώνας βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων.
Αποκορύφωμα αυτής της νέας αντίληψης αποτελεί ίσως η υιοθέτηση της «γεωπολιτικής» ως επιπλέον πυλώνα της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων από το Αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας (DoE). Πρόσφατα το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας δημιούργησε ειδικό Τμήμα Βιώσιμης Αξιοποίησης Ορυκτών Πόρων [2]. Στην επίσημη ιστοσελίδα του νέου αυτού Τμήματος Βιώσιμης Αξιοποίησης Ορυκτών Πόρων του DoE, η γεωπολιτική αναφέρεται ως βασικός πυλώνας για την αξιοποίησή τους, [3]. Οι ορυκτοί πόροι είναι άμεσα συνυφασμένοι με τη γεωπολιτική. Η γεωπολιτική είναι η τέχνη του (ρεαλιστικού) εφικτού.
Βάσει των επιστημονικών δεδομένων που τέθηκαν λοιπόν για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο της Μήλου το 2014 από τον υπογράφοντα, κάθε πυλώνας της Βιώσιμης Ανάπτυξης έχει το δικό του βάρος. Επίσης, κάθε επιμέρους στοιχείο του κάθε πυλώνα μετριέται μέσω κριτηρίων τα οποία και αυτά με τη σειρά τους διαθέτουν το δικό τους ξεχωριστό βάρος. Η μέτρηση αυτή πραγματοποιείται με τη βοήθεια ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία αποτελεί μέρος της Πολυκριτήριας Ανάλυσης Αποφάσεων. Βάσει της πολυκριτήριας ανάλυσης οι αποφασίζοντες (decision makers) εκτιμούν το βάρος των επιμέρους κριτηρίων (συνήθως υποβοηθούμενοι από κάποιο Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων – Decision Support System). Στην περίπτωση του μοντέλου των πέντε πυλώνων της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων, οι αποφασίζοντες μπορούν να πάρουν τη μορφή των αποκαλούμενων «εμπλεκόμενων μερών» (stakeholders) όπως αυτοί αποκαλούνται στη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Ας έλθουμε στην περίπτωση του αγωγού East Med. Κατά καιρούς εμφανίζονται στο διαδίκτυο αρκετές αναλύσεις οι οποίες υποστηρίζουν ότι το έργο είναι ανέφικτο λόγω οικονομικών ή τεχνικών δυσκολιών. Το λάθος που κάνουν όλες αυτές οι αναλύσεις είναι ότι ξεχνούν τον 5ο και πιο σημαντικό πυλώνα της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων: τον γεωπολιτικό πυλώνα. Για να παραφρασθεί ο τίτλος της γνωστής αναφοράς του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο κέρδισε τις εκλογές: It’s the fifth element stupid… Στην περίπτωση του East Med, ο “πέμπτος πυλώνας” φαίνεται πως ίσως έχει το μεγαλύτερο βάρος από όλους τους υπόλοιπους. “Κοντός ψαλμός”…
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. https://www.capital.gr/me-apopsi/3480395/dimiourgia-europaikou-sunetairismou-spanion-gaion-me-elliniko-aroma
2. https://www.energy.gov/articles/department-energy-launches-minerals-sustainability-division-enable-ongoing-transformation
3. https://www.energy.gov/fe/division-minerals-sustainability
Στο παρελθόν, ειδικά για την περίπτωση των ορυκτών πόρων προτάθηκαν δύο επιπλέον πυλώνες για τη βιώσιμη αξιοποίησή τους: η τεχνολογία και η γεωπολιτική. Η άποψη αυτή παρουσιάσθηκε πρώτη φορά παγκοσμίως το 2014 στο 1ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Σπάνιων Γαιών που πραγματοποιήθηκε στη Μήλο. Η συγκεκριμένη άποψη ήταν πρωτότυπη μέχρι το 2014 (state-of-the-art) και είχε προέλθει από την Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα από τον υπογράφοντα (όπως και η πρόταση για τη δημιουργία του Ευρωπαϊκού συνεταιρισμού κρίσιμων ορυκτών [1]). Έκτοτε, και σε άλλα παγκόσμια επιστημονικά συνέδρια ορυκτών πόρων που ακολούθησαν αλλά και σε ακαδημαϊκές εργασίες, ο όρος της «γεωπολιτικής» υιοθετήθηκε όλο και περισσότερο ως πυλώνας βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων.
Αποκορύφωμα αυτής της νέας αντίληψης αποτελεί ίσως η υιοθέτηση της «γεωπολιτικής» ως επιπλέον πυλώνα της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων από το Αμερικανικό Υπουργείο Ενέργειας (DoE). Πρόσφατα το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας δημιούργησε ειδικό Τμήμα Βιώσιμης Αξιοποίησης Ορυκτών Πόρων [2]. Στην επίσημη ιστοσελίδα του νέου αυτού Τμήματος Βιώσιμης Αξιοποίησης Ορυκτών Πόρων του DoE, η γεωπολιτική αναφέρεται ως βασικός πυλώνας για την αξιοποίησή τους, [3]. Οι ορυκτοί πόροι είναι άμεσα συνυφασμένοι με τη γεωπολιτική. Η γεωπολιτική είναι η τέχνη του (ρεαλιστικού) εφικτού.
Βάσει των επιστημονικών δεδομένων που τέθηκαν λοιπόν για πρώτη φορά στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο της Μήλου το 2014 από τον υπογράφοντα, κάθε πυλώνας της Βιώσιμης Ανάπτυξης έχει το δικό του βάρος. Επίσης, κάθε επιμέρους στοιχείο του κάθε πυλώνα μετριέται μέσω κριτηρίων τα οποία και αυτά με τη σειρά τους διαθέτουν το δικό τους ξεχωριστό βάρος. Η μέτρηση αυτή πραγματοποιείται με τη βοήθεια ποιοτικών και ποσοτικών δεικτών. Η συγκεκριμένη μεθοδολογία αποτελεί μέρος της Πολυκριτήριας Ανάλυσης Αποφάσεων. Βάσει της πολυκριτήριας ανάλυσης οι αποφασίζοντες (decision makers) εκτιμούν το βάρος των επιμέρους κριτηρίων (συνήθως υποβοηθούμενοι από κάποιο Σύστημα Υποστήριξης Αποφάσεων – Decision Support System). Στην περίπτωση του μοντέλου των πέντε πυλώνων της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων, οι αποφασίζοντες μπορούν να πάρουν τη μορφή των αποκαλούμενων «εμπλεκόμενων μερών» (stakeholders) όπως αυτοί αποκαλούνται στη Βιώσιμη Ανάπτυξη.
Ας έλθουμε στην περίπτωση του αγωγού East Med. Κατά καιρούς εμφανίζονται στο διαδίκτυο αρκετές αναλύσεις οι οποίες υποστηρίζουν ότι το έργο είναι ανέφικτο λόγω οικονομικών ή τεχνικών δυσκολιών. Το λάθος που κάνουν όλες αυτές οι αναλύσεις είναι ότι ξεχνούν τον 5ο και πιο σημαντικό πυλώνα της βιώσιμης αξιοποίησης των ορυκτών πόρων: τον γεωπολιτικό πυλώνα. Για να παραφρασθεί ο τίτλος της γνωστής αναφοράς του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, εξηγώντας τον τρόπο με τον οποίο κέρδισε τις εκλογές: It’s the fifth element stupid… Στην περίπτωση του East Med, ο “πέμπτος πυλώνας” φαίνεται πως ίσως έχει το μεγαλύτερο βάρος από όλους τους υπόλοιπους. “Κοντός ψαλμός”…
ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ
1. https://www.capital.gr/me-apopsi/3480395/dimiourgia-europaikou-sunetairismou-spanion-gaion-me-elliniko-aroma
2. https://www.energy.gov/articles/department-energy-launches-minerals-sustainability-division-enable-ongoing-transformation
3. https://www.energy.gov/fe/division-minerals-sustainability
No comments :
Post a Comment