Η αντιαεροπορική άμυνα της Ελλάδας ενισχύθηκε σε μεγάλο βαθμό με την υλοποίηση των δύο προηγούμενων Ενιαίων Μεσοπρόθεσμων Προγραμμάτων Ανάπτυξης και Εκσυγχρονισμού 1996-2000 και 2001-2005.
Εν συντομία το ελληνικό δίκτυο αντιαεροπορικής άμυνας περιλαμβάνει:
- 36 εκτοξευτές PAC III (Patriot Advanced Capability), οι οποίοι συγκροτούν έξι συστοιχίες,
- 12 εκτοξευτές S-300 PMU-1, οι οποίοι συγκροτούν μία μονάδα πυρός,
- 42 εκτοξευτές Hawk Phase III, οι οποίοι συγκροτούν επτά πυροβολαρχίες,
- 25 αυτοκινούμενα συστήματα Tor-M1,
- 31 αυτοκινούμενα συστήματα OSA-AK/-AKM συν επτά ακόμα OSA-AKM, τα οποία ήταν αντισταθμιστικά οφέλη που προέκυψαν από την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης για τα Tor-M1,
- 11 συστήματα Crotale-NG (New Generation),
- 12 συστήματα Skyguard I για την προστασία αεροδρομίων (συγκροτούν έξι σμήνη “Βέλος”),
- 54 αυτοκινούμενα συστήματα ASRAD-Hellas (Atlas Short Range Air Defence),
- 150 εκτοξευτές βλημάτων FIM-92 Stinger
- εκατοντάδες αντιαεροπορικά πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων.
Το Patriot είναι σύστημα μεγάλου βεληνεκούς. Η Ελλάδα χρησιμοποιεί τα βλήματα PAC II/GEM (Guided Enhanced Missile), το οποίο έχει διαστάσεις (μήκος x διάμετρος x βάρος) 5,2 μέτρα x 25 εκατοστά x 312 κιλά. Ενσωματώνει κινητήρα στερεού καυσίμου με ενσωματωμένο σύστημα ελέγχου του υψομέτρου για τον έλεγχο των πτητικών ελιγμών του βλήματος. Το βλήμα καθοδηγείται προς τον στόχο μέσω αδρανειακού συστήματος καθοδήγησης αλλά στην τερματική φάση χρησιμοποιεί ενεργό ραντάρ χιλιομετρικού κύματος (Active Millimeter Wave Radar = AMWR). Η πολεμική κεφαλή είναι τύπου θραυσμάτων υψηλής εκρηκτικότητας (High Explosive Fragments = ΗΕF) και έχει βάρος 90 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνει το βλήμα είναι τα πέντε mach. Τέλος, το μέγιστο βεληνεκές του PAC II/GEM είναι 150 km (σε μήκος) και > 24 km (καθ’ ύψος). Το σύστημα Patriot συγκροτείται, εκτός βεβαίως του βλήματος αναχαίτισης, από τον σταθμό εκτόξευσης Μ-901, τον σταθμό ελέγχου εμπλοκής AN/MSQ-104 και το ραντάρ διάταξης φάσης ΑN/MPQ-53.
Το S-300 PMU-1 είναι το “αντίπαλο δέος” του Patriot στο ρωσικό οπλοστάσιο. Τα δικά μας συστήματα δεν αγοράστηκαν από την Ελλάδα αλλά από την Κύπρο. Ωστόσο, κατόπιν πιέσεων και απειλών από την Τουρκία και τις ΗΠΑ, τα συστήματα εγκαταστάθηκαν κάπου στην Κρήτη. Το S-300 PMU-1 είναι αυτοκινούμενο σύστημα επί οχήματος 8 x 8. Πέραν των 12 εκτοξευτών η μονάδα πυρός συγκροτείται από το ραντάρ κατάγαυσης στόχου και καθοδήγησης 30N6E1, το σύστημα προσδιορισμού θέσης 1T12-2M και εγκαταστάσεις τεχνικής υποστήριξης 82TS6E. Το S-300 PMU-1 μπορεί να αναχαιτίσει ταυτόχρονα έξι στόχους με 12 βλήματα. Το μέγιστο βεληνεκές των συστημάτων είναι 150 km ενώ το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 27 km (για αεροδυναμικούς στόχους). Το μέγιστο βεληνεκές, στην περίπτωση αναχαίτισης βαλλιστικών βλημάτων, περιορίζεται στα 40 km ενώ το ύψος εμπλοκής στα 25 km.
Το Hawk Phase III είναι αντιαεροπορικό σύστημα μεσαίου βεληνεκούς. Επί του εκτοξευτή ΧΜ-192 φέρονται τα βλήματα MIM-23B. Το ΜΙΜ-23Β έχει βάρος 627,3 κιλά εκ των οποίων τα 54 είναι της εκρηκτικής γόμωσης. Το συνολικό μήκος του βλήματος ξεπερνά τα πέντε μέτρα ενώ επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα της τάξεων των 2,7 mach. Το μέγιστο βεληνεκές είναι τα 40 km για αεροδυναμικούς στόχους που πετάνε σε μεγάλο ύψος ή 20 km για αεροδυναμικούς στόχους που πετάνε σε χαμηλό ύψος. Το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 18,3 km. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος εκσυγχρονισμού Phase III τα Hawk έχουν την δυνατότητα εμπλοκής τακτικών βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς εφόσον όμως το Patriot παρέχει ίχνος τρισδιάστατου ραντάρ μεγάλου βεληνεκούς. Στο επίπεδο Phase III κάθε πυροβολαρχία Hawk θα αποτελείται από έξι εκτοξευτές ΧΜ-192 με τρία βλήματα έκαστος, ένα ραντάρ AN/MPQ-50 PAR (Pulse Acquisition Radar), ένα ραντάρ AN/MPQ-48 ICWAR (Continuous Wave Acquisition Radar), δύο ραντάρ AN/MPQ-61 HPI (High Power Illuminator) κα ένα Κέντρο Διανομής Πυρός (Fire Distribution Centre = FDC). Το πρόγραμμα αναβάθμισης των Hawk στο επίπεδο Phase ΙΙΙ ολοκληρώθηκε το 2008 περίπου, μετά από μεγάλη καθυστέρηση.
Κάθε μονάδα Tor-M1 διαθέτει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή. Το μέγιστο βεληνεκές των βλημάτων είναι 12 km (κατά μήκος) και 6 km (καθ’ ύψος). Το Tor-Μ1 είναι το διάδοχο σύστημα του OSA-AK/-AKM, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία από τον Ελληνικό Στρατό (ΕΣ). Θα πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι αρχικά είχαν παραληφθεί 31 συστήματα Tor-M1 αλλά τα έξι μεταβιβάστηκαν στην Κύπρο ως αντάλλαγμα για την μεταφορά των S-300 PMU-1 στην Ελλάδα. Από τα 25 που απέμειναν τα τέσσερα χρησιμοποιούνται για της εγγύς αντιαεροπορική προστασία των S-300 PMU-1.
Το OSA-AK/-AKM είναι τροχοφόρο σύστημα τοποθετημένο σε όχημα 6 x 6, σε αντίθεση με το Tor-M1, το οποίο φέρεται επί ερπυστριοφόρου οχήματος. Το OSA-AK/-AKM διαθέτει έξι βλήματα έτοιμα προς βολή με μέγιστο βεληνεκές 12 km και μέγιστο ύψος εμπλοκής 5 km.
Τα Crotale-NG παραγγέλθηκαν παράλληλα με τα Tor-M1 και χρησιμοποιούνται από το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ, δύο συστήματα) και την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ, εννέα συστήματα) για την προστασία κρίσιμων εγκαταστάσεων. Το βλήμα αναχαίτισης του Crotale-NG (το VT-1) έχει διαστάσεις (μήκος x διάμετρος x βάρος) 2,89 μέτρα x 15 εκατοστά x 84 κιλά. Φέρει κινητήρα στερεού καυσίμου και καθοδηγείτε προς τον στόχο μέσω αδρανειακού συστήματος. Η πολεμική κεφαλή είναι τύπου HEF και έχει βάρος 15 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνει το βλήμα είναι τα 2.700 km/h ενώ το μέγιστο βεληνεκές ανέρχεται στα 11 km (το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 6 km). Κάθε σύστημα Crotale-NG διαθέτει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή. Πέραν του οχήματος εκτόξευσης το Crotale-NG συνοδεύεται και από ραντάρ με ακτίνα δράσης 18,5 km.
Εκτός των Crotale-NG η ΠΑ χρησιμοποιεί, για την προστασία των αεροδρομίων της, 12 συστήματα Skyguard I, τα οποία συγκροτούν έξι σμήνη “Βέλος”. Κάθε σμήνος αποτελείται από αριθμό τετραπλών εκτοξευτών βλημάτων AIM-7M Sparrow (συνολικά 20 εκτοξευτές με απόθεμα 280 βλημάτων), αριθμό δίδυμων πυροβόλων GDF-003 των 2 x 35mm (συνολικά 24 πυροβόλα) και ένα ραντάρ έρευνας Super Giraffe. Το μέγιστο βεληνεκές των AIM-7M Sparrow είναι 10 km. Το βάρος μάχης των GDF-003 είναι 6,7 τόνοι και οι διαστάσεις του (μήκος x πλάτος x ύψος) 7,8 μέτρα x 2,26 μέτρα x 2,6 μέτρα. Ο μέγιστος ρυθμός βολής για κάθε κάνη είναι 550 βλήματα το λεπτό ενώ το δραστικό βεληνεκές είναι 4 km. Για το σύστημα Skyguard I έχει αποφασιστεί και εφαρμόζεται πρόγραμμα εκσυγχρονισμού συνολικού κόστους € 84,1 εκ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αναβάθμιση των ραντάρ Super Giraffe και την τροποποίηση των πυροβόλων GDF-003 ώστε να μπορούν να δεχτούν το βελτιωμένο πυρομαχικό AHEAD. Το πρόγραμμα υλοποιεί η Oerlikon Contraves του ομίλου Rheinmetall και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2006.
Από την άλλη πλευρά ο ΕΣ, εκτός των Tor-M1 και OSA-AK/-AKM χρησιμοποιεί και 54 συστήματα ASRAD-Hellas για την προστασία των δυνάμεων ελιγμού. Τα ASRAD-Hellas φέρονται επί ελαφρά θωρακισμένων οχημάτων 4 x 4 τύπου HMMWV (High-Mobility Multi-role Wheeled Vehicle) και χρησιμοποιούν τα βλήματα FIM-92C Stinger-RMP (Reprogrammable Microprocessor). Συνολικά η Ελλάδα έχει παραγγείλει 432 βλήματα Stinger για χρήση από τα ASRAD-Hellas. Κάθε σύστημα διαθέτει τέσσερα βλήματα έτοιμα προς βολή.
Επιπλέον, ο ΕΣ, χρησιμοποιεί και 150 φορητούς εκτοξευτές βλημάτων FIM-92 Stinger με 1.500 βλήματα απόθεμα. Το βλήμα ενσωματώνει κινητήρα στερεού καυσίμου και έχει διαστάσεις (μήκος x πλάτος x βάρος) 1,5 μέτρα x 13,96 εκατοστά x 5,68 κιλά. Το βάρος του συστήματος, δηλαδή του εκτοξευτή και του βλήματος, είναι 15,66 κιλά. Το μέγιστο βεληνεκές του FIM-92 Stinger είναι 5,5 km ενώ το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 3 km. Το βλήμα ενσωματώνει παθητικό υπέρυθρο ερευνητή και πολεμική κεφαλή τύπου HEF.
Στον τομέα των πυροβόλων η Ελλάδα διατηρεί σε υπηρεσία 794 Mk.20 Rh.202 των 2 x 20mm. Η ταχυβολία των Mk.20 Rh.202 είναι 2.000 βλήματα το λεπτό, το μέγιστο βεληνεκές 7 km ενώ το δραστικό βεληνεκές 1,8 km. Από τις 794 μονάδες οι 285 χρησιμοποιούνται από τον ΕΣ, οι 183 από το ΠΝ και οι 326 από την ΠΑ. Διατηρεί ακόμα 506 αναβαθμισμένα με νέο ηλεκτροπτικό σκοπευτικό πυροβόλα ZU-23-2 των 2 x 23mm με μέγιστο βεληνεκές 7 km και δραστικό βεληνεκές 1,8 km καθώς επίσης και 60 πυροβόλα ελληνικής κατασκευής Άρτεμης-30 των 2 x 30mm με ταχυβολία 800 βλήματα το λεπτό ανά κάνη, μέγιστο βεληνεκές 8,4 km και δραστικό βεληνεκές 3,3 km). Από τις 60 μονάδες οι 17 χρησιμοποιούνται από τον ΕΣ, οι πέντε από το ΠΝ και οι 38 από την ΠΑ. Τα 227 πυροβόλα L/60 των 40mm τελούν υπό απόσυρση.
Τουρκία
Η Τουρκία δεν διαθέτει κανένα σχετικά σύγχρονο αντιαεροπορικό σύστημα εκτός από το απαρχαιωμένο Nike-Hercules. Συνολικά σε υπηρεσία βρίσκονται 72 εκτοξευτές, οι οποίοι είναι οργανωμένοι σε οκτώ πυροβολαρχίες των εννέα εκτοξευτών έκαστος. Η επιχειρησιακή τους αξία είναι αμφίβολη. Πάντως η Τουρκία φαίνεται πως ενδιαφέρεται για την προμήθεια ενός αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς και έχει αρχίσει τις σχετικές διαδικασίες. Όπως στο ελληνικό πρόγραμμα έτσι και στο τουρκικό στον διαγωνισμό θα συμμετάσχουν το Patriot και το S-300. Δεν αποκλείεται βέβαια το ενδεχόμενο της τοποθέτησης πυροβολαρχίας ή πυροβολαρχιών κοντά στα παράλια της Μικρά Ασίας. Η απαίτηση της Τουρκίας για ένα σύστημα με αξιόπιστες αντιπυραυλικές ικανότητες παραπέμπουν στις εκδόσεις PAC III Configuration III και S-300 PMU-2 Favorite αντίστοιχα. Μέχρι σήμερα ωστόσο γίνονται διαπραγματεύσεις.
Σημαντική αναβάθμιση των αντιαεροπορικών ικανοτήτων της κατάφερε η Τουρκία με την απόκτηση 48 εκτοξευτών Improved Hawk από τις ΗΠΑ. Οι παραδόσεις ολοκληρώθηκαν το 2005 ενώ ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα αναβάθμισης στο επίπεδο Phase III. Τα τουρκικά Improved Hawk συγκροτούν οκτώ πυροβολαρχίες με έξι εκτοξευτές έκαστη. Εκτός από τους έξι τριπλούς εκτοξευτές κάθε πυροβολαρχία διαθέτει Κέντρο Διεύθυνσης Πυρός (Fire Direction Control = FDS) και ένα ραντάρ 3-D τύπου ΑΝ/MPQ-64 Sentinel.
Στον τομέα των αντιαεροπορικών συστημάτων SHORADS (Short Range Air Defence Systems) ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα αναβάθμισης 78 από τους 86 εκτοξευτές Rapier FSB1 στο επίπεδο Rapier B1X. Υπάρχουν 840 βλημάτα τύπου Rapier Mk.2B για τον εξοπλισμό των εκσυγχρονισμένων εκτοξευτών. Οι 78 εκσυγχρονισμένοι εκτοξευτές συνεργάζονται με 38 ραντάρ DN-181 Blindfire. Τα οκτώ μη αναβαθμισμένα συστήματα πιθανόν χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς λόγους. Το μέγιστο βεληνεκές του ραντάρ Blindfire είναι 16 km. Το μέγιστο βεληνεκές του βλήματος Rapier Mk.2B είναι > 8 km. Οι διαστάσεις του εκτοξευτή είναι (ολικό βάρος x ύψος x μήκος x πλάτος) 2,95 τόνοι x 2,6 μέτρα x 4,1 μέτρα x 2,2 μέτρα ενώ το βλήμα έχει βάρος 43 κιλά και μήκος 2,24 μέτρα. Κάθε εκτοξευτής φέρει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή.
Ο Τουρκικός Στρατός (Turk Kara Kuvvtleri = TKK) ολοκλήρωσε, εντός του 2006, την παραλαβή 148 συστημάτων V-SHORADS (Very Short Range Air Defence Systems), εκ των οποίων τα 78 θα είναι της έκδοσης Atilgan-KMS και τα 70 της έκδοσης Zipkin-KMS. Στην έκδοση Atilgan-KMS ένας οκταπλός εκτοξευτής βλημάτων FIM-92 Stinger είναι τοποθετημένος επί τροποποιημένου τεθωρακισμένου οχήματος M-113 ενώ στην έκδοση Zipkin-KMS ένας τετραπλός εκτοξευτής βλημάτων FIM-92 Stinger είναι τοποθετημένος επί τροχοφόρου οχήματος Land Rover (4 x 4).
Το πυραυλικό αντιαεροπορικό πυροβολικό της Τουρκίας συμπληρώνουν 1.200 φορητοί εκτοξευτές βλημάτων FIM-92B/C Stinger. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες το απόθεμα βλημάτων της γειτονικής χώρας είναι 5.000 περίπου.
Όπως η Ελλάδα έτσι και η Τουρκία διατηρεί σε υπηρεσία μεγάλο αριθμό αντιαεροπορικών πυροβόλων διαφόρων διαμετρημάτων. Ειδικότερα, η Τουρκία διατηρεί σε υπηρεσία 110 πυροβόλα M-42 (2 x 40mm), 312 L/70 και L/70T (40mm), εκ των οποίων τα 52 είναι αναβαθμισμένα με σκοπευτικό τύπου Officene Galileo P56, 262 L/70 (40mm), 600 L/60 και M-1A1 (40mm), 120 GDF-003 (2 x 35mm), 100 GDF-001 (2 x 35mm), 440 GAI D01 (2 x 20mm), 300 Mk.20 Rh-202 (2 x 20mm) και 900 M-55 (4 x 12,7mm).
Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται και το πρόγραμμα προμήθειας των συστημάτων εγκαίρου προειδοποίησης, διοίκησης και ελέγχου αεράμυνας Skywatcher. Το Skywatcher είναι ένα τακτικό σύστημα διοίκησης και ελέγχου, το οποίο συλλέγει πληροφορίες από διάφορους ηλεκτρονικούς αισθητήρες και συστήματα και συντονίζει τα αντιαεροπορικά συστήματα που ελέγχει.
Αξιολόγηση
Από το 1996 η χώρα μας δαπάνησε σημαντικά ποσά έτσι ώστε να δημιουργήσει μια αξιόπιστη αντιαεροπορική “ομπρέλα” σε όλα τα επίπεδα: στο μεγάλο βεληνεκές με την προμήθεια των Patriot και την απόκτηση των S-300 PMU-1, στο μικρό βεληνεκές με την προμήθεια των Tor-M1, των Crotale-NG και την ενίσχυση του αριθμού των OSA-AK αλλά και στο πολύ μικρό βεληνεκές με την προμήθεια των ASRAD-Hellas. Τους εξοπλιστικούς ρυθμούς της Ελλάδας, στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας, προσπαθεί τώρα να ακολουθήσει και η Τουρκία. Με μια πρώτη ματιά μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι έως και το μέσο βεληνεκές, δηλαδή τα 40 km, Ελλάδα και Τουρκία χρησιμοποιούν όμοια συστήματα ή συστήματα με παρόμοιες δυνατότητες. Υπάρχουν ωστόσο διαφορές, οι οποίες επηρεάζουν την ισορροπία δυνάμεων υπέρ της Ελλάδας.
Στο πολύ μικρό βεληνεκές, δηλαδή έως τα 6 km, Ελλάδα και Τουρκία χρησιμοποιούν τα βλήματα FIM-92 Stinger, φορητά ή αυτοκινούμενα, και πυροβόλα με παρόμοιες δυνατότητες. Άρα καμία χώρα δεν διαθέτει το πλεονέκτημα. Ποσοτικά υπερέχει η Τουρκία, η οποία όμως έχει να καλύψει πολύ περισσότερες μονάδες ελιγμού απ’ ότι έχει να καλύψει η Ελλάδα και έτσι το ποσοτικό πλεονέκτημα δεν έχει ιδιαίτερο αντίκρισμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αποτελεί ατού. Άλλωστε “η ποσότητα έχει την δική της ποιότητα” όπως έλεγε ο Λένιν.
Στο μικρό βεληνεκές, δηλαδή έως τα 18 km, η Ελλάδα έχει προβάδισμα καθώς ενώ υπάρχει ποσοτική ισορροπία η χώρα μας καλύπτει μεγαλύτερα βαληνεκή. Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει να παρατάξει 74 SHORADS (25 Tor-M1, 31 OSA-AK/-ΑΚΜ συν επτά υπό παράδοση OSA-AKM και 11 Crotale-NG) ενώ η Τουρκία έχει να παρατάξει 78 Rapier B1X. Δηλαδή η αναλογία είναι οριακή 1:1,05 υπέρ της Τουρκίας αλλά η Τουρκία έχει να προστατέψει περισσότερες εγκαταστάσεις ή “διαδρόμους”, από τους οποίους ενδέχεται να περάσουν τα βομβαρδιστικά της ΠΑ. Επιπλέον τα ελληνικά SHORADS καλύπτουν βεληνεκή από τα 11 km έως τα 12 km ενώ τα τουρκικά Rapier B1X καλύπτουν βεληνεκές λίγο μεγαλύτερο των 8 km.
Στο μέσο βεληνεκές, δηλαδή έως τα 40-45 km και οι δύο χώρες χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα με τις ίδιες επιδόσεις και σχεδόν στους ίδιους αριθμούς (1:1,14 υπέρ της Τουρκίας είναι η ποσοτική αναλογία). Εκεί που υπάρχει η μεγάλη διαφορά και ουσιαστικά δίνει στην Ελλάδα τακτικό αλλά και στρατηγικό πλεονέκτημα είναι η απουσία αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς από το οπλοστάσιο της Τουρκίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί να αρχίσει την διαδικασία αναχαίτισης των τουρκικών αεροσκαφών από τα 150 km ενώ η Τουρκία από τα 40 km καθώς επίσης ότι η Ελλάδα μπορεί να καλύψει περισσότερο εθνικό εναέριο χώρο απ’ ότι η Τουρκία. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ωστόσο ότι η Τουρκία διαθέτει στρατηγικό βάθος και τούτο εξισορροπεί εν μέρει την απουσία αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς.
Παραμένει ωστόσο, στρατηγικό μειονέκτημα για την Τουρκία, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής κα βιομηχανικής ζωής της Τουρκίας βρίσκεται συγκεντρωμένο στην περιοχή της Νικομήδειας (νότια της Κωνσταντινούπολης) και στα παράλια της Μικρά Ασίας με ότι αυτό συνεπάγεται. Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα έχει καταφέρει να επιτύχει αντιαεροπορικό δίκτυο κλιμακωτής δράσης, δηλαδή από τα 150 km, στα 40 km, στα 11-12 km και από εκεί στα 5,5 km καθώς επίσης και κινητή αεράμυνα με την προμήθεια δεκάδων αυτοκινούμενων συστημάτων κάτι που συμβάλει αποφασιστικά στην επιβίωση τους.
Είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει αποκτήσει ένα αξιόπιστα δίκτυο αντιαεροπορικής άμυνας. Στην θεωρία βέβαια και με βάση την σύγκριση των αριθμών και των επιχειρησιακών δεδομένων μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στην πράξη πολλά από τα “δεδομένα” αλλάζουν, τροποποιούνται, μεταβάλλονται και εν γένει διαμορφώνουν μια διαφορετική τακτική και στρατηγική κατάσταση. Αυτή την πραγματικότητα οφείλουμε πάντα να την αναγνωρίζουμε και να την λαμβάνουμε υπ’ όψη.
Aνακεφαλαιώνοντας για την ελληνική πλευρά προκύπτουν οι παρακάτω προβληματισμοί σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα:
http://defencenews.gr/amina/4612-analysi-antiaeroporiki-amyna-ellada-vs-tourkia
Εν συντομία το ελληνικό δίκτυο αντιαεροπορικής άμυνας περιλαμβάνει:
- 36 εκτοξευτές PAC III (Patriot Advanced Capability), οι οποίοι συγκροτούν έξι συστοιχίες,
- 12 εκτοξευτές S-300 PMU-1, οι οποίοι συγκροτούν μία μονάδα πυρός,
- 42 εκτοξευτές Hawk Phase III, οι οποίοι συγκροτούν επτά πυροβολαρχίες,
- 25 αυτοκινούμενα συστήματα Tor-M1,
- 31 αυτοκινούμενα συστήματα OSA-AK/-AKM συν επτά ακόμα OSA-AKM, τα οποία ήταν αντισταθμιστικά οφέλη που προέκυψαν από την επαναδιαπραγμάτευση της σύμβασης για τα Tor-M1,
- 11 συστήματα Crotale-NG (New Generation),
- 12 συστήματα Skyguard I για την προστασία αεροδρομίων (συγκροτούν έξι σμήνη “Βέλος”),
- 54 αυτοκινούμενα συστήματα ASRAD-Hellas (Atlas Short Range Air Defence),
- 150 εκτοξευτές βλημάτων FIM-92 Stinger
- εκατοντάδες αντιαεροπορικά πυροβόλα διαφόρων διαμετρημάτων.
Το Patriot είναι σύστημα μεγάλου βεληνεκούς. Η Ελλάδα χρησιμοποιεί τα βλήματα PAC II/GEM (Guided Enhanced Missile), το οποίο έχει διαστάσεις (μήκος x διάμετρος x βάρος) 5,2 μέτρα x 25 εκατοστά x 312 κιλά. Ενσωματώνει κινητήρα στερεού καυσίμου με ενσωματωμένο σύστημα ελέγχου του υψομέτρου για τον έλεγχο των πτητικών ελιγμών του βλήματος. Το βλήμα καθοδηγείται προς τον στόχο μέσω αδρανειακού συστήματος καθοδήγησης αλλά στην τερματική φάση χρησιμοποιεί ενεργό ραντάρ χιλιομετρικού κύματος (Active Millimeter Wave Radar = AMWR). Η πολεμική κεφαλή είναι τύπου θραυσμάτων υψηλής εκρηκτικότητας (High Explosive Fragments = ΗΕF) και έχει βάρος 90 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνει το βλήμα είναι τα πέντε mach. Τέλος, το μέγιστο βεληνεκές του PAC II/GEM είναι 150 km (σε μήκος) και > 24 km (καθ’ ύψος). Το σύστημα Patriot συγκροτείται, εκτός βεβαίως του βλήματος αναχαίτισης, από τον σταθμό εκτόξευσης Μ-901, τον σταθμό ελέγχου εμπλοκής AN/MSQ-104 και το ραντάρ διάταξης φάσης ΑN/MPQ-53.
Το S-300 PMU-1 είναι το “αντίπαλο δέος” του Patriot στο ρωσικό οπλοστάσιο. Τα δικά μας συστήματα δεν αγοράστηκαν από την Ελλάδα αλλά από την Κύπρο. Ωστόσο, κατόπιν πιέσεων και απειλών από την Τουρκία και τις ΗΠΑ, τα συστήματα εγκαταστάθηκαν κάπου στην Κρήτη. Το S-300 PMU-1 είναι αυτοκινούμενο σύστημα επί οχήματος 8 x 8. Πέραν των 12 εκτοξευτών η μονάδα πυρός συγκροτείται από το ραντάρ κατάγαυσης στόχου και καθοδήγησης 30N6E1, το σύστημα προσδιορισμού θέσης 1T12-2M και εγκαταστάσεις τεχνικής υποστήριξης 82TS6E. Το S-300 PMU-1 μπορεί να αναχαιτίσει ταυτόχρονα έξι στόχους με 12 βλήματα. Το μέγιστο βεληνεκές των συστημάτων είναι 150 km ενώ το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 27 km (για αεροδυναμικούς στόχους). Το μέγιστο βεληνεκές, στην περίπτωση αναχαίτισης βαλλιστικών βλημάτων, περιορίζεται στα 40 km ενώ το ύψος εμπλοκής στα 25 km.
Το Hawk Phase III είναι αντιαεροπορικό σύστημα μεσαίου βεληνεκούς. Επί του εκτοξευτή ΧΜ-192 φέρονται τα βλήματα MIM-23B. Το ΜΙΜ-23Β έχει βάρος 627,3 κιλά εκ των οποίων τα 54 είναι της εκρηκτικής γόμωσης. Το συνολικό μήκος του βλήματος ξεπερνά τα πέντε μέτρα ενώ επιτυγχάνει μέγιστη ταχύτητα της τάξεων των 2,7 mach. Το μέγιστο βεληνεκές είναι τα 40 km για αεροδυναμικούς στόχους που πετάνε σε μεγάλο ύψος ή 20 km για αεροδυναμικούς στόχους που πετάνε σε χαμηλό ύψος. Το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 18,3 km. Με την ολοκλήρωση του προγράμματος εκσυγχρονισμού Phase III τα Hawk έχουν την δυνατότητα εμπλοκής τακτικών βαλλιστικών πυραύλων μικρού βεληνεκούς εφόσον όμως το Patriot παρέχει ίχνος τρισδιάστατου ραντάρ μεγάλου βεληνεκούς. Στο επίπεδο Phase III κάθε πυροβολαρχία Hawk θα αποτελείται από έξι εκτοξευτές ΧΜ-192 με τρία βλήματα έκαστος, ένα ραντάρ AN/MPQ-50 PAR (Pulse Acquisition Radar), ένα ραντάρ AN/MPQ-48 ICWAR (Continuous Wave Acquisition Radar), δύο ραντάρ AN/MPQ-61 HPI (High Power Illuminator) κα ένα Κέντρο Διανομής Πυρός (Fire Distribution Centre = FDC). Το πρόγραμμα αναβάθμισης των Hawk στο επίπεδο Phase ΙΙΙ ολοκληρώθηκε το 2008 περίπου, μετά από μεγάλη καθυστέρηση.
Κάθε μονάδα Tor-M1 διαθέτει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή. Το μέγιστο βεληνεκές των βλημάτων είναι 12 km (κατά μήκος) και 6 km (καθ’ ύψος). Το Tor-Μ1 είναι το διάδοχο σύστημα του OSA-AK/-AKM, το οποίο βρίσκεται σε υπηρεσία από τον Ελληνικό Στρατό (ΕΣ). Θα πρέπει πάντως να σημειώσουμε ότι αρχικά είχαν παραληφθεί 31 συστήματα Tor-M1 αλλά τα έξι μεταβιβάστηκαν στην Κύπρο ως αντάλλαγμα για την μεταφορά των S-300 PMU-1 στην Ελλάδα. Από τα 25 που απέμειναν τα τέσσερα χρησιμοποιούνται για της εγγύς αντιαεροπορική προστασία των S-300 PMU-1.
Το OSA-AK/-AKM είναι τροχοφόρο σύστημα τοποθετημένο σε όχημα 6 x 6, σε αντίθεση με το Tor-M1, το οποίο φέρεται επί ερπυστριοφόρου οχήματος. Το OSA-AK/-AKM διαθέτει έξι βλήματα έτοιμα προς βολή με μέγιστο βεληνεκές 12 km και μέγιστο ύψος εμπλοκής 5 km.
Τα Crotale-NG παραγγέλθηκαν παράλληλα με τα Tor-M1 και χρησιμοποιούνται από το Πολεμικό Ναυτικό (ΠΝ, δύο συστήματα) και την Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ, εννέα συστήματα) για την προστασία κρίσιμων εγκαταστάσεων. Το βλήμα αναχαίτισης του Crotale-NG (το VT-1) έχει διαστάσεις (μήκος x διάμετρος x βάρος) 2,89 μέτρα x 15 εκατοστά x 84 κιλά. Φέρει κινητήρα στερεού καυσίμου και καθοδηγείτε προς τον στόχο μέσω αδρανειακού συστήματος. Η πολεμική κεφαλή είναι τύπου HEF και έχει βάρος 15 κιλά. Η μέγιστη ταχύτητα που επιτυγχάνει το βλήμα είναι τα 2.700 km/h ενώ το μέγιστο βεληνεκές ανέρχεται στα 11 km (το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 6 km). Κάθε σύστημα Crotale-NG διαθέτει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή. Πέραν του οχήματος εκτόξευσης το Crotale-NG συνοδεύεται και από ραντάρ με ακτίνα δράσης 18,5 km.
Εκτός των Crotale-NG η ΠΑ χρησιμοποιεί, για την προστασία των αεροδρομίων της, 12 συστήματα Skyguard I, τα οποία συγκροτούν έξι σμήνη “Βέλος”. Κάθε σμήνος αποτελείται από αριθμό τετραπλών εκτοξευτών βλημάτων AIM-7M Sparrow (συνολικά 20 εκτοξευτές με απόθεμα 280 βλημάτων), αριθμό δίδυμων πυροβόλων GDF-003 των 2 x 35mm (συνολικά 24 πυροβόλα) και ένα ραντάρ έρευνας Super Giraffe. Το μέγιστο βεληνεκές των AIM-7M Sparrow είναι 10 km. Το βάρος μάχης των GDF-003 είναι 6,7 τόνοι και οι διαστάσεις του (μήκος x πλάτος x ύψος) 7,8 μέτρα x 2,26 μέτρα x 2,6 μέτρα. Ο μέγιστος ρυθμός βολής για κάθε κάνη είναι 550 βλήματα το λεπτό ενώ το δραστικό βεληνεκές είναι 4 km. Για το σύστημα Skyguard I έχει αποφασιστεί και εφαρμόζεται πρόγραμμα εκσυγχρονισμού συνολικού κόστους € 84,1 εκ. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει την αναβάθμιση των ραντάρ Super Giraffe και την τροποποίηση των πυροβόλων GDF-003 ώστε να μπορούν να δεχτούν το βελτιωμένο πυρομαχικό AHEAD. Το πρόγραμμα υλοποιεί η Oerlikon Contraves του ομίλου Rheinmetall και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2006.
Από την άλλη πλευρά ο ΕΣ, εκτός των Tor-M1 και OSA-AK/-AKM χρησιμοποιεί και 54 συστήματα ASRAD-Hellas για την προστασία των δυνάμεων ελιγμού. Τα ASRAD-Hellas φέρονται επί ελαφρά θωρακισμένων οχημάτων 4 x 4 τύπου HMMWV (High-Mobility Multi-role Wheeled Vehicle) και χρησιμοποιούν τα βλήματα FIM-92C Stinger-RMP (Reprogrammable Microprocessor). Συνολικά η Ελλάδα έχει παραγγείλει 432 βλήματα Stinger για χρήση από τα ASRAD-Hellas. Κάθε σύστημα διαθέτει τέσσερα βλήματα έτοιμα προς βολή.
Επιπλέον, ο ΕΣ, χρησιμοποιεί και 150 φορητούς εκτοξευτές βλημάτων FIM-92 Stinger με 1.500 βλήματα απόθεμα. Το βλήμα ενσωματώνει κινητήρα στερεού καυσίμου και έχει διαστάσεις (μήκος x πλάτος x βάρος) 1,5 μέτρα x 13,96 εκατοστά x 5,68 κιλά. Το βάρος του συστήματος, δηλαδή του εκτοξευτή και του βλήματος, είναι 15,66 κιλά. Το μέγιστο βεληνεκές του FIM-92 Stinger είναι 5,5 km ενώ το μέγιστο ύψος εμπλοκής είναι 3 km. Το βλήμα ενσωματώνει παθητικό υπέρυθρο ερευνητή και πολεμική κεφαλή τύπου HEF.
Στον τομέα των πυροβόλων η Ελλάδα διατηρεί σε υπηρεσία 794 Mk.20 Rh.202 των 2 x 20mm. Η ταχυβολία των Mk.20 Rh.202 είναι 2.000 βλήματα το λεπτό, το μέγιστο βεληνεκές 7 km ενώ το δραστικό βεληνεκές 1,8 km. Από τις 794 μονάδες οι 285 χρησιμοποιούνται από τον ΕΣ, οι 183 από το ΠΝ και οι 326 από την ΠΑ. Διατηρεί ακόμα 506 αναβαθμισμένα με νέο ηλεκτροπτικό σκοπευτικό πυροβόλα ZU-23-2 των 2 x 23mm με μέγιστο βεληνεκές 7 km και δραστικό βεληνεκές 1,8 km καθώς επίσης και 60 πυροβόλα ελληνικής κατασκευής Άρτεμης-30 των 2 x 30mm με ταχυβολία 800 βλήματα το λεπτό ανά κάνη, μέγιστο βεληνεκές 8,4 km και δραστικό βεληνεκές 3,3 km). Από τις 60 μονάδες οι 17 χρησιμοποιούνται από τον ΕΣ, οι πέντε από το ΠΝ και οι 38 από την ΠΑ. Τα 227 πυροβόλα L/60 των 40mm τελούν υπό απόσυρση.
Τουρκία
Η Τουρκία δεν διαθέτει κανένα σχετικά σύγχρονο αντιαεροπορικό σύστημα εκτός από το απαρχαιωμένο Nike-Hercules. Συνολικά σε υπηρεσία βρίσκονται 72 εκτοξευτές, οι οποίοι είναι οργανωμένοι σε οκτώ πυροβολαρχίες των εννέα εκτοξευτών έκαστος. Η επιχειρησιακή τους αξία είναι αμφίβολη. Πάντως η Τουρκία φαίνεται πως ενδιαφέρεται για την προμήθεια ενός αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς και έχει αρχίσει τις σχετικές διαδικασίες. Όπως στο ελληνικό πρόγραμμα έτσι και στο τουρκικό στον διαγωνισμό θα συμμετάσχουν το Patriot και το S-300. Δεν αποκλείεται βέβαια το ενδεχόμενο της τοποθέτησης πυροβολαρχίας ή πυροβολαρχιών κοντά στα παράλια της Μικρά Ασίας. Η απαίτηση της Τουρκίας για ένα σύστημα με αξιόπιστες αντιπυραυλικές ικανότητες παραπέμπουν στις εκδόσεις PAC III Configuration III και S-300 PMU-2 Favorite αντίστοιχα. Μέχρι σήμερα ωστόσο γίνονται διαπραγματεύσεις.
Σημαντική αναβάθμιση των αντιαεροπορικών ικανοτήτων της κατάφερε η Τουρκία με την απόκτηση 48 εκτοξευτών Improved Hawk από τις ΗΠΑ. Οι παραδόσεις ολοκληρώθηκαν το 2005 ενώ ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα αναβάθμισης στο επίπεδο Phase III. Τα τουρκικά Improved Hawk συγκροτούν οκτώ πυροβολαρχίες με έξι εκτοξευτές έκαστη. Εκτός από τους έξι τριπλούς εκτοξευτές κάθε πυροβολαρχία διαθέτει Κέντρο Διεύθυνσης Πυρός (Fire Direction Control = FDS) και ένα ραντάρ 3-D τύπου ΑΝ/MPQ-64 Sentinel.
Στον τομέα των αντιαεροπορικών συστημάτων SHORADS (Short Range Air Defence Systems) ολοκληρώθηκε το πρόγραμμα αναβάθμισης 78 από τους 86 εκτοξευτές Rapier FSB1 στο επίπεδο Rapier B1X. Υπάρχουν 840 βλημάτα τύπου Rapier Mk.2B για τον εξοπλισμό των εκσυγχρονισμένων εκτοξευτών. Οι 78 εκσυγχρονισμένοι εκτοξευτές συνεργάζονται με 38 ραντάρ DN-181 Blindfire. Τα οκτώ μη αναβαθμισμένα συστήματα πιθανόν χρησιμοποιούνται για εκπαιδευτικούς λόγους. Το μέγιστο βεληνεκές του ραντάρ Blindfire είναι 16 km. Το μέγιστο βεληνεκές του βλήματος Rapier Mk.2B είναι > 8 km. Οι διαστάσεις του εκτοξευτή είναι (ολικό βάρος x ύψος x μήκος x πλάτος) 2,95 τόνοι x 2,6 μέτρα x 4,1 μέτρα x 2,2 μέτρα ενώ το βλήμα έχει βάρος 43 κιλά και μήκος 2,24 μέτρα. Κάθε εκτοξευτής φέρει οκτώ βλήματα έτοιμα προς βολή.
Ο Τουρκικός Στρατός (Turk Kara Kuvvtleri = TKK) ολοκλήρωσε, εντός του 2006, την παραλαβή 148 συστημάτων V-SHORADS (Very Short Range Air Defence Systems), εκ των οποίων τα 78 θα είναι της έκδοσης Atilgan-KMS και τα 70 της έκδοσης Zipkin-KMS. Στην έκδοση Atilgan-KMS ένας οκταπλός εκτοξευτής βλημάτων FIM-92 Stinger είναι τοποθετημένος επί τροποποιημένου τεθωρακισμένου οχήματος M-113 ενώ στην έκδοση Zipkin-KMS ένας τετραπλός εκτοξευτής βλημάτων FIM-92 Stinger είναι τοποθετημένος επί τροχοφόρου οχήματος Land Rover (4 x 4).
Το πυραυλικό αντιαεροπορικό πυροβολικό της Τουρκίας συμπληρώνουν 1.200 φορητοί εκτοξευτές βλημάτων FIM-92B/C Stinger. Σύμφωνα με τις διαθέσιμες πληροφορίες το απόθεμα βλημάτων της γειτονικής χώρας είναι 5.000 περίπου.
Όπως η Ελλάδα έτσι και η Τουρκία διατηρεί σε υπηρεσία μεγάλο αριθμό αντιαεροπορικών πυροβόλων διαφόρων διαμετρημάτων. Ειδικότερα, η Τουρκία διατηρεί σε υπηρεσία 110 πυροβόλα M-42 (2 x 40mm), 312 L/70 και L/70T (40mm), εκ των οποίων τα 52 είναι αναβαθμισμένα με σκοπευτικό τύπου Officene Galileo P56, 262 L/70 (40mm), 600 L/60 και M-1A1 (40mm), 120 GDF-003 (2 x 35mm), 100 GDF-001 (2 x 35mm), 440 GAI D01 (2 x 20mm), 300 Mk.20 Rh-202 (2 x 20mm) και 900 M-55 (4 x 12,7mm).
Τέλος, σε εξέλιξη βρίσκεται και το πρόγραμμα προμήθειας των συστημάτων εγκαίρου προειδοποίησης, διοίκησης και ελέγχου αεράμυνας Skywatcher. Το Skywatcher είναι ένα τακτικό σύστημα διοίκησης και ελέγχου, το οποίο συλλέγει πληροφορίες από διάφορους ηλεκτρονικούς αισθητήρες και συστήματα και συντονίζει τα αντιαεροπορικά συστήματα που ελέγχει.
Αξιολόγηση
Από το 1996 η χώρα μας δαπάνησε σημαντικά ποσά έτσι ώστε να δημιουργήσει μια αξιόπιστη αντιαεροπορική “ομπρέλα” σε όλα τα επίπεδα: στο μεγάλο βεληνεκές με την προμήθεια των Patriot και την απόκτηση των S-300 PMU-1, στο μικρό βεληνεκές με την προμήθεια των Tor-M1, των Crotale-NG και την ενίσχυση του αριθμού των OSA-AK αλλά και στο πολύ μικρό βεληνεκές με την προμήθεια των ASRAD-Hellas. Τους εξοπλιστικούς ρυθμούς της Ελλάδας, στον τομέα της αντιαεροπορικής άμυνας, προσπαθεί τώρα να ακολουθήσει και η Τουρκία. Με μια πρώτη ματιά μπορούμε να διαπιστώσουμε ότι έως και το μέσο βεληνεκές, δηλαδή τα 40 km, Ελλάδα και Τουρκία χρησιμοποιούν όμοια συστήματα ή συστήματα με παρόμοιες δυνατότητες. Υπάρχουν ωστόσο διαφορές, οι οποίες επηρεάζουν την ισορροπία δυνάμεων υπέρ της Ελλάδας.
Στο πολύ μικρό βεληνεκές, δηλαδή έως τα 6 km, Ελλάδα και Τουρκία χρησιμοποιούν τα βλήματα FIM-92 Stinger, φορητά ή αυτοκινούμενα, και πυροβόλα με παρόμοιες δυνατότητες. Άρα καμία χώρα δεν διαθέτει το πλεονέκτημα. Ποσοτικά υπερέχει η Τουρκία, η οποία όμως έχει να καλύψει πολύ περισσότερες μονάδες ελιγμού απ’ ότι έχει να καλύψει η Ελλάδα και έτσι το ποσοτικό πλεονέκτημα δεν έχει ιδιαίτερο αντίκρισμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν αποτελεί ατού. Άλλωστε “η ποσότητα έχει την δική της ποιότητα” όπως έλεγε ο Λένιν.
Στο μικρό βεληνεκές, δηλαδή έως τα 18 km, η Ελλάδα έχει προβάδισμα καθώς ενώ υπάρχει ποσοτική ισορροπία η χώρα μας καλύπτει μεγαλύτερα βαληνεκή. Ειδικότερα, η Ελλάδα έχει να παρατάξει 74 SHORADS (25 Tor-M1, 31 OSA-AK/-ΑΚΜ συν επτά υπό παράδοση OSA-AKM και 11 Crotale-NG) ενώ η Τουρκία έχει να παρατάξει 78 Rapier B1X. Δηλαδή η αναλογία είναι οριακή 1:1,05 υπέρ της Τουρκίας αλλά η Τουρκία έχει να προστατέψει περισσότερες εγκαταστάσεις ή “διαδρόμους”, από τους οποίους ενδέχεται να περάσουν τα βομβαρδιστικά της ΠΑ. Επιπλέον τα ελληνικά SHORADS καλύπτουν βεληνεκή από τα 11 km έως τα 12 km ενώ τα τουρκικά Rapier B1X καλύπτουν βεληνεκές λίγο μεγαλύτερο των 8 km.
Στο μέσο βεληνεκές, δηλαδή έως τα 40-45 km και οι δύο χώρες χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα με τις ίδιες επιδόσεις και σχεδόν στους ίδιους αριθμούς (1:1,14 υπέρ της Τουρκίας είναι η ποσοτική αναλογία). Εκεί που υπάρχει η μεγάλη διαφορά και ουσιαστικά δίνει στην Ελλάδα τακτικό αλλά και στρατηγικό πλεονέκτημα είναι η απουσία αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς από το οπλοστάσιο της Τουρκίας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η Ελλάδα μπορεί να αρχίσει την διαδικασία αναχαίτισης των τουρκικών αεροσκαφών από τα 150 km ενώ η Τουρκία από τα 40 km καθώς επίσης ότι η Ελλάδα μπορεί να καλύψει περισσότερο εθνικό εναέριο χώρο απ’ ότι η Τουρκία. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ωστόσο ότι η Τουρκία διαθέτει στρατηγικό βάθος και τούτο εξισορροπεί εν μέρει την απουσία αντιαεροπορικού συστήματος μεγάλου βεληνεκούς.
Παραμένει ωστόσο, στρατηγικό μειονέκτημα για την Τουρκία, το γεγονός ότι το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής κα βιομηχανικής ζωής της Τουρκίας βρίσκεται συγκεντρωμένο στην περιοχή της Νικομήδειας (νότια της Κωνσταντινούπολης) και στα παράλια της Μικρά Ασίας με ότι αυτό συνεπάγεται. Από την άλλη πλευρά η Ελλάδα έχει καταφέρει να επιτύχει αντιαεροπορικό δίκτυο κλιμακωτής δράσης, δηλαδή από τα 150 km, στα 40 km, στα 11-12 km και από εκεί στα 5,5 km καθώς επίσης και κινητή αεράμυνα με την προμήθεια δεκάδων αυτοκινούμενων συστημάτων κάτι που συμβάλει αποφασιστικά στην επιβίωση τους.
Είναι σαφές ότι η Ελλάδα έχει αποκτήσει ένα αξιόπιστα δίκτυο αντιαεροπορικής άμυνας. Στην θεωρία βέβαια και με βάση την σύγκριση των αριθμών και των επιχειρησιακών δεδομένων μπορούμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα. Αλλά δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι στην πράξη πολλά από τα “δεδομένα” αλλάζουν, τροποποιούνται, μεταβάλλονται και εν γένει διαμορφώνουν μια διαφορετική τακτική και στρατηγική κατάσταση. Αυτή την πραγματικότητα οφείλουμε πάντα να την αναγνωρίζουμε και να την λαμβάνουμε υπ’ όψη.
Aνακεφαλαιώνοντας για την ελληνική πλευρά προκύπτουν οι παρακάτω προβληματισμοί σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα:
- Μείζον ζήτημα για την ελληνική πλευρά είναι το θέμα της παροχής ενιαίας τακτικής εικόνας με ζεύξη LINK 16. Τη δεδομένη χρονική στιγμή μόνον τα PATRIOT, τα Κέντρα Ελέγχου Περιοχής, τα ΑΣΕΠΕ και τα προηγμένα F-16 του Αράξου διαθέτουν ανάλογες ικανότητες.
- Μελλοντικά, μέσα στα επόμενα 5 χρόνια λόγω χρονικού ορίου των βλημάτων προκύπτει ζήτημα απόσυρσης των πυροβολαρχιών HAWΚ. Πιθανότατα, τα HAWΚ δεν θα αντικατασταθούν ελέω οικονομικής κατάστασης.
- Αδιαμφισβήτητα εξίσου στα επόμενα 5 χρόνια ανακύπτει επίσης η αντικατάσταση των παρωχημένων OSA AK.
- Η μεγαλύτερη πρόκληση συνίσταται στον έγκαιρο εντοπισμό από ικανή απόσταση ιπτάμενων στόχων με χαμηλό ηλεκτρομαγνητικό ίχνος όπως είναι τα UAV ή τα Τουρκικά F-35 που αναμένεται από το 2018 με 2019 να δούμε πάνω από το Αιγαίο. Το ζήτημα αυτό χρήζει ενδελεχούς ανάλυσης που θα δούμε σε μελλοντικό μας άρθρο.
- Κυρίαρχη απειλή είναι τα τουρκικά βλήματα στρατηγικού χαρακτήρα μακρού πλήγματος SOM. Σε συνδιασμό με τα φονικά αεροχήματα HARPY, τα AGM-84 SLAM, τους AGM-88B HARM και τα ισραηλινά Popeye συνθέτουν ένα ιδιαίτερο περιβάλλον απειλών και ειδικά για τους σταθερούς στόχους πχ Κέντρα Ελέγχου Περιοχής.
- Εάν και όποτε προχωρήσει το πρόγραμμα της Τουρκικής Αεροπορίας για προμήθεια αντιαεροπορικών όπλων μεγάλου βεληνεκούς τότε η κατάσταση για τη Π.Α δυσχαιρένει ακόμα περισσότερο. Το πρόγραμμα T-LORAMIDS, το οποίο περιλαμβάνει την απόκτηση 12 πυροβολαρχιών αντιαεροπορικών συστημάτων μεγάλου ύψους και εμβέλειας.
- Δεν πρέπει να υποτιμάμε σε καμία περίπτωση τα τουρκικής σχεδίασης αντιαεροπορικά συστήματα όπως είναι το υπό ανάπτυξη αυτοκινούμενο αντιαεροπορικό σύστημα πυροβόλων Korkut με εμβέλεια 70 χλμ και ραντάρ έρευνας 3D τεχνολογίας AESA. Υπό ανάπτυξη είναι δύο νέα συστήματα αεράμυνας χαμηλού ύψους AİHSFS και μέσου ύψους OİHSFS και αναμφίβολα η ανάπτυξη ενός νέου πυραυλικού συστήματος μεγάλου ύψους και εμβέλειας αποτελεί μια σοβαρή μεσοπρόθεσμη πρόκληση.
- Οι τουρκικές ικανότητες Ηλεκτρονικού Πολέμου αναβαθμίζονται όλο και περισσότερο με προμήθειες εγχώριων συστημάτων πχ KORAL.
- Η αντιμετώπιση των τουρκικών δορυφορικών συστημάτων. η Τουρκία το 2015 θα διαθέτει τον υψηλής ανάλυσης δορυφόρο τηλεπισκόπησης Gokturk-1, το 2019 τον δορυφόρο παρατήρησης με σύστημα Radar Συνθετικού Ανοίγματος (SAR) Gokturk-3, ενώ το 2021 και 2025 θα εκτοξεύσει δύο ακόμη δορυφόρους τηλεπισκόπησης και SAR αντίστοιχα. Τέλος το 2026, η Τουρκία θα εκτοξεύσει 6-8 δορυφόρους χρονισμού και γεωγραφικής τοποθέτησης, δημιουργώντας ένα εθνικό περιφερειακό σύστημα GPS.
- Πρόγραμμα ανάπτυξης και κατασκευής βαλλιστικών πυραύλων έως 2.500 χλμ. Οι υπάρχουσες εμβέλειες των τουρκικών πυραυλικών συστημάτων Yildirim I, II καθώς και των διαφόρων ΠΕΠ (Πολλαπλών Εκτοξευτών Πυροβολικού) Kasirga, Toros, το σύνολο των οποίων βρίσκεται αναπτυγμένο στην ανατολική Θράκη και τη δυτική Μικρά Ασία. Γίνεται άμεσα αντιληπτό ότι τα νησιά του ανατολικού Αιγαίου, ολόκληρη η Θράκη και μέρος της Αττικής βρίσκονται εντός της φονικής εμβέλειας των τουρκικών όπλων.
http://defencenews.gr/amina/4612-analysi-antiaeroporiki-amyna-ellada-vs-tourkia
No comments :
Post a Comment