Σχέδιο Άτσεσον: Η πρόταση ΗΠΑ για ένωση Ελλάδας–Κύπρου.

Διατυπώθηκε το 1964 από τον Αμερικανό πρώην ΥΠΕΞ Ντην Άτσεσον, στον τότε πρωθυπουργό Γεώργιο Παπανδρέου και είχε την σθεναρή υποστήριξη του Αμερικανού προέδρου Λίντον Τζόνσον.
"Την πρόταση την οποία υποστηρίζει έντονα ο Αμερικανός Πρόεδρος, επεξεργάστηκε ειδικός σύμβουλός του, πρώην Αμερικανός Υπουργός Εξωτερικών. Το βασικό σχέδιο είναι...
- Η πλήρης ένωση της Ελλάδας με την Κύπρο με μόνη παραχώρηση στην Τουρκία μιας βάσης στο ανατολικό άκρο της Κύπρου, στη χερσόνησο της Καρπασίας. Η περιοχή θα εξακολουθήσει να είναι έδαφος της κοινής πλέον Ελληνοκυπριακής Δημοκρατίας, αλλά θα ενοικιαστεί για 50 χρόνια στους Τούρκους, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η Κύπρος δεν θα χρησιμοποιηθεί ως βάση για επίθεση εναντίον τους. 
- Το σχέδιο περιλαμβάνει απόδοση στους Έλληνες της Κωνσταντινούπολης των περιουσιών τους που είναι δεσμευμένες μετά τα γεγονότα του 1955, επαναπατρισμό όσων θέλουν να επιστρέψουν, αποζημιώσεις σε όσους δεν θελήσουν και επαναφορά του ειδικού καθεστώτος των νήσων Ίμβρου και Τενέδου. 
- Για να διασφαλισθούν τα δικαιώματα της τουρκοκυπριακής μειονότητας η Κύπρος χωρίζεται σε 7 επαρχίες και δύο από αυτές, εκ περιτροπής, θα διοικούν Τουρκοκύπριοι, διορισμένοι από την Ελληνική Κυβέρνηση. 
Η πρόταση υποβλήθηκε στον Έλληνα Πρωθυπουργό από τον Αμερικανό Πρόεδρο καθώς οι ΗΠΑ πιστεύουν ότι η συμμετοχή της Κύπρου στο ΝΑΤΟ μέσω της ένωσής της με την Ελλάδα είναι παράγοντας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο."
Η πρόταση Άτσεσον απορρίφθηκε και από τον Μακάριο και από τον Παπανδρέου ως πρόταση …μειοδοσίας γιατί στόχος ήταν η πλήρης ένωση και η παραχώρηση της βάσης της Καρπασίας τον ...αμαύρωνε! Αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 50 χρόνια από το σχέδιο Άτσεσον και φυσικά, θα έληγε η περίοδος ενοικίασης της βάσης της Καρπασίας, η οποία θα ξαναγινόταν ελληνικό έδαφος. Αν την είχαμε δεχθεί δεν θα είχε γίνει το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, δεν θα είχε γίνει η τουρκική εισβολή και η ιστορία του Ελληνισμού θα ήταν γραμμένη διαφορετικά.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι μια αλυσίδα χαμένων ευκαιριών.
Τότε η Σοβιετική Ένωση προσέγγιζε την Κύπρο. Ο Μακάριος (του οποίου τον τυχοδιωκτικό ρόλο κάποια στιγμή η ιστορία θα επαναξιολογήσει) ενέδιδε στο φλερτ. Οι ΗΠΑ φυσικά ανησυχούσαν. Είμαστε λίγο μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας και δεν ήθελαν μια νέα Κούβα στην Ανατολική Μεσόγειο. Θα έπαιζαν ανοιχτά το χαρτί της Τουρκίας, διότι την θεωρούσαν πιο σημαντική στρατηγικά από την Ελλάδα αλλά ο Τζόνσον ετοιμαζόταν για εκλογές και δεν ήθελε να χάσει τις ψήφους της ελληνικής ομογένειας. Το πόση πρεμούρα είχε να κλείσει το θέμα αποδεικνύεται από το ότι έστειλε δύο φορές με απόσταση μιας μέρας το προεδρικό αεροσκάφος στην Τουρκία και στην Ελλάδα για να μεταφέρει στην Ουάσιγκτον τον Τούρκο Πρωθυπουργό Ισμέτ Ινονού και τον Γ. Παπανδρέου, με τις ακολουθίες τους, ώστε να συναντηθούν και να συζητήσουν επ’ ευθείας τις λεπτομέρειες του σχεδίου π.χ. την ακριβή οριοθέτηση της βάσης. Η συνάντηση ουδέποτε έγινε διότι την αρνήθηκε ο Γ. Παπανδρέου! Ο Παπανδρέου και Μακάριος την άφησαν να χαθεί για μερικά «ηρωικά» πρωτοσέλιδα εσωτερικής κατανάλωσης, καθώς η διαρροή του σχεδίου στον Τύπο στις 15 Αυγούστου 1964 προκάλεσε την …έντονη αγανάκτηση του ελληνικού λαού, υποδαυλισμένη όπως πάντα από τους δημοσιογράφους!

Η μελέτη των απόρρητων αρχείων της εποχής είναι αποκαλυπτική.
Ο Μακάριος λέει ότι την πρόταση δεν την είχε καν διαβάσει πριν την απορρίψει! Ο Φινλανδός μεσολαβητής του ΟΗΕ Τουομιόγια δήλωσε ευθέως «ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος εματαίωσε την ένωσιν της Κύπρου με την Ελλάδα».
Όμως ο Μακάριος είχε ήδη προηγουμένως αποδεχθεί...

α) τις συμφωνίες Ζυρίχης και Λονδίνου, οι οποίες απέκλειαν την ένωση, 

β) την εγκατάσταση τουρκικής στρατιωτικής δύναμης στο νησί, 

γ) το καθεστώς συνδιοίκησης με Τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο και,
δ) επιπλέον, είχε παραχωρήσει δύο στρατιωτικές βάσεις και στρατιωτικές διευκολύνσεις σε διάφορα σημεία της Κύπρου στη Μ. Βρετανία! 

Αλλά το σχέδιο Άτσεσον τον υποβίβαζε από εθνάρχη σε νομάρχη. Και το απέρριψε. Ο τότε Βρετανός πρωθυπουργός σερ Ντάγκλας Χιουμ αποκαλεί τον Μακάριο «βρωμιάρη του γλυκού νερού» και ο αμερικανός πρεσβευτής στη Λευκωσία Ουίλκινς τον περιγράφει ως «εγκληματικά απερίσκεπτο» (criminally foolhardy).
Οι Αμερικανοί, μετά την εμπειρία τους με τον Παπανδρέου τον “στολίζουν" ως έναν «φλύαρο γέρο, με λόγια του αέρα, χωρίς δύναμη να πάρει μια απόφαση ή να προσφέρει μια λύση». Προφητικός ο Τζόνσον αποχαιρέτησε από τον Λευκό Οίκο τον Γ. Παπανδρέου και τον Αντρέα που τον συνόδευε, λέγοντας: «Τις προηγούμενες μέρες μόλις και μετά βίας εμπόδισα τους Τούρκους από το να εισβάλλουν στην Κύπρο. Ξέρετε, κ. Παπανδρέου είναι καλύτερα να συνομιλείς πριν, παρά μετά από μια εισβολή.» Ο Γ. Παπανδρέου επιστρέφοντας από την Ουάσιγκτον αφού έβγαλε έναν δεκάρικο για την περήφανη στάση της Ελλάδας εκμυστηρεύτηκε στους συνεργάτες του ότι... «αυτά, οι μεγάλοι δεν τα συγχωρούν. Ηδη άρχισε η αντίστροφη μέτρηση της ανατροπής μου. Τελειώσαμε.» Σε ένα χρόνο ήρθαν τα Ιουλιανά.

Ήταν 10 χρόνια πριν το 1974. Η ιστορία διδάσκει αν θες να διδαχθείς.

ΣΧΟΛΙΟ "ΙΣΧΥΣ": ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΝΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΜΕΝΟ ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ Κου Θάνου Τζήμερου (πρόεδρου του κόμματος "Δημιουργία Ξανά") ΑΠΟ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΤΟ http://www.capital.gr/News.asp?id=2089474