Μικρότερο και πιο πλατύ είναι το κρανίο των Κρητικών του 20ου αιώνα σε σχέση με τους Μινωίτες.

Αριστερά: ΑΧ-Κρανίο 3 Μινωικής περιόδου που ανήκει σε νεαρή γυναίκα. Πηγή Μ. Μιχαλοδημητράκης. Δεξιά: Κρανίο από την Κρητική συλλογή του Πανεπιστημίου Κρήτης (20ος αιώνας) που ανήκει σε μεσήλικη γυναίκα. Πηγή Ε. Κρανιώτη

Στο συμπέρασμα αυτό καταλήγει η επιστημονική έρευνα που διενεργήθηκε από τη λέκτορα Ιατροδικαστικής Ανθρωπολογίας του πανεπιστημίου Εδιμβούργου Έλενα Κρανιώτη. Η μελέτη είχε ως στόχο τη σύγκριση των κρανιομετρικών χαρακτηριστικών μεταξύ δυο πληθυσμών που έζησαν στην ίδια γεωγραφική περιοχή, εν προκειμένω στην Κρήτη, με απόσταση τεσσάρων χιλιάδων ετών. Η Κρήτη επιλέχθηκε επειδή, ως απομακρυσμένη περιοχή, είχε λιγότερες πληθυσμιακές ανταλλαγές σε σχέση με την ηπειρωτική Ελλάδα. Για τις ανάγκες της μελέτης μετρήθηκαν 19 σημεία του προσωπικού και σπλαχνικού κρανίου, σε 112 κρανία Μινωιτών και συγκρίθηκαν με 200 κρανία νεότερων Κρητικών. Τα κρανία των σύγχρονων Κρητικών προέρχονται από τη συλλογή που δημιουργήθηκε από τη Δρ. Ελένα Κρανιώτη κατά τη διάρκεια της διδακτορικής της διατριβής η οποία σκοπό είχε την καταγραφή για πρώτη φορά των μετρικών χαρακτηριστικών των σκελετών των Κρητικών του 20ου αιώνα. Ποιες είναι λοιπόν οι διαφορές που εντοπίζονται ανάμεσα στους Μινωίτες και στους σύγχρονους Κρητικούς ;

Τα αποτελέσματα των μετρήσεων έδειξαν ότι υπάρχουν αλλαγές τόσο στο μέγεθος όσο και στο σχήμα του κρανίου μεταξύ του Μινωικού πληθυσμού και των μοντέρνων Κρητικών. Ακόμα και αν εξαιρέσει κανείς το φύλο, όταν κοιτάξει τους δύο πληθυσμούς μπορεί με βεβαιότητα της τάξης του 90% να αποφανθεί αν αυτό ανήκει σε Μινωίτη ή σε σύγχρονο Κρητικό. Συγκεκριμένα το κεφάλι των Κρητικών του σήμερα είναι πιο μικρό και πιο πλατύ. Όπως εξηγεί στο MadeinCreta η κ. Κρανιώτη το μήκος του κρανίου των σύγχρονων Κρητικών είναι μικρότερο κατά μέσο όρο από αυτό των Μινωιτών ενώ το πλάτος του κρανίου, στο ύψος του μετώπου και των βρεγματικών οστών, είναι μεγαλύτερο στους σύγχρονους Κρητικούς, και μικρότερο στους Μινωίτες. Το φαινόμενο αυτό λέγεται βραχυκεφαλοποίηση και σύμφωνα με την ίδια μπορεί να είναι το αποτέλεσμα γενετικής επίδρασης που επήλθε από τη Μινωική Εποχή μέχρι σήμερα ή να είναι αποτέλεσμα φυσικής μικρο-εξέλιξης του πληθυσμού τα τελευταία 4000 χρόνια. Συμπέρασμα που έρχεται σε αντίθεση με παλαιότερες μελέτες οι οποίες υποστηρίζουν πως τα κρανιομετρικά χαρακτηριστικά των Ελλήνων έμειναν αναλλοίωτα τα τελευταία 4000 χρόνια.

Πως διενεργήθηκε η έρευνα
Όπως σημείωσε στο MadeinCreta η κ. Κρανιώτη (φωτο) για να διενεργηθεί αυτή η έρευνα έπρεπε να δημιουργηθεί μια βάση δεδομένων για τα κρανιομετρικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων Κρητικών. Η ίδια λοιπόν, όπως προαναφέρθηκε, στο πλαίσιο του διδακτορικού της και αποκλειστικά για τις ανάγκες της ιατροδικαστικής, δημιούργησε την πρώτη βάση δεδομένων όπου καταγράφονται τα μετρικά χαρακτηριστικά των κρανίων και των μακρών οστών των Κρητικών, ενώ κατάφερε επίσης να δημιουργήσει μια μέθοδο εκτίμησης φύλου από τις διαστάσεις του κρανίου και των μακρών οστών. Σε περίπτωση που βρεθεί ένα αποσκελετωμένο πτώμα και δεν μπορεί να γίνει ταυτοποίηση είτε από αποτυπώματα είτε άλλο γενετικό υλικό υπάρχει πλέον η δυνατότητα, με ποσοστό επιτυχίας της τάξης του 88-95%, οι ιατροδικαστές να ξέρουν αν πρόκειται για άνδρα ή γυναίκα κρητικής καταγωγής. Για να προβεί σε αυτά τα συμπεράσματα μελέτησε 200 σκελετούς που ανήκουν σε Κρητικούς που γεννήθηκαν από το 1900 και μετά, και απεβίωσαν κατά τη διάρκεια το 20ου αιώνα. Τα οστά, που θα οδηγούνταν στο χωνευτήριο, κατόπιν εισαγγελικής εντολής δόθηκαν από τα νεκροταφεία, του Αγ. Κωνσταντίνου και των Πατελών, και μεταφέρθηκαν στο εργαστήριο της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Ηρακλείου για να μελετηθούν. Αυτή η συλλογή φιλοξενείται εκεί προσωρινά μέχρι να βρεθεί μόνιμος χώρος να στεγάσει αυτό το σημαντικό ανθρωπολογικό υλικό που είναι χρήσιμο και για περαιτέρω μελέτες.

H σύγκριση των νεότερων Κρητικών έγινε με υλικό από τη Μινωική Εποχή που είχε εντοπιστεί από ανασκαφές και συγκεκριμένα :
- Νεκροταφείο Φουρνί Αρχανών (1965-1990).

Το υλικό που συντηρήθηκε ανατάχθηκε και μελετήθηκε στο χρονικό διάστημα Μάρτιος 1965 Ιούλιος 1986, προήλθε από τις ανασκαφές των ετών 1965, 1967 και 1976.
-Ανασκαφή Προφήτη Ηλία (Κνωσό)
-Ανασκαφή Επισκοπή Πεδιάδος
-Ανασκαφή Μαυροσπηλίου
-Ανασκαφή Σφουγγαρά
-Ανασκαφή Αρχανών
-Ανασκαφή Παλαιοκάστρου (Ρουσσόλακκος). Ο μετρήσεις αυτού του υλικού είναι του Duckworth(1909). Tέλος μελετήθηκε μικρό δείγμα (10 κρανία) από την ανασκαφή των Τριάντα της Ρόδου (Αρχαία Ιαλυσός).

Οι μετρήσεις των μινωικών κρανίων προέρχονται από δημοσιευμένο υλικό της διατριβής του Σ. Μανώλη (1991).

Της Κορίνας Καφετζοπούλου
http://www.madeincreta.gr/el/article/

ΣΧΟΛΙΟ "ΙΣΧΥΣ": ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΜΑΣ ΥΠΟΔΕΙΧΘΕΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΚΑΙ ΦΙΛΟ ΣΟΥΚΑΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΟ. ΣΥΝΟΔΕΥΟΤΑΝ ΚΑΙ ΜΕ ΕΝΑ ΣΧΟΛΙΟ ΤΟ ΟΠΟΙΟ ΑΝΕΦΕΡΕ... "Μυρίζει προβοκάτσια".

ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΕΑΝ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΒΟΚΑΤΣΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΜΑΛΛΟΝ ΑΠΙΘΑΝΟ. Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΗΣ Κας ΚΡΑΝΙΩΤΗ ΑΠΛΩΣ ΑΠΟΔΕΙΚΝΥΕΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΟΛΟΙ. ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΣΧΕΣΗ (ή ΕΧΟΥΝ ΜΙΚΡΗ ΣΧΕΣΗ) ΜΕ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΜΙΝΩΙΤΕΣ. ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΚΥΡΙΩΣ ΦΕΡΤΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΥΠΟΛΟΙΠΗ ΕΛΛΑΔΑ (ΘΡΑΚΗ ΚΑΙ Μ.ΑΣΙΑ ΚΥΡΙΩΣ). ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ Η ΝΗΣΟΣ ΑΠΟΙΚΗΣΘΕΙ ΑΠΟ ΑΧΑΙΟΥΣ ΚΑΙ ΑΠΟ ΔΩΡΙΕΙΣ ΤΗΣ ΛΟΙΠΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ. ΚΑΝΕΝΑ ΜΥΣΤΗΡΙΟ ΣΕ ΑΥΤΟ.

ΤΟ ΜΙΝΩΙΚΟ ΚΡΑΝΙΟ ΕΙΝΑΙ ΤΥΠΟΥ "ΔΟΛΙΧΟΚΕΦΑΛΙΚΟΥ" ΕΝΩ ΤΑ ΣΥΓΧΡΟΝΑ ΚΡΑΝΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΥΠΟΥ "ΔΥΝΑΡΙΚΟΥ". ΤΕΤΟΙΟΥ ΤΥΠΟΥ ΚΡΑΝΙΑ ΕΙΧΑΝ ΟΙ ΔΩΡΙΚΟΙ ΠΛΗΘΥΣΜΟΙ ΚΥΡΙΩΣ, ΚΑΙ ΣΗΜΕΡΑ ΟΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ. ΟΣΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΤΟ ΔΕΙΓΜΑ ΕΙΝΑΙ ΜΑΛΛΟΝ ΜΙΚΡΟ ΓΙΑ ΝΑ ΕΞΑΧΘΟΥΝ ΟΛΙΚΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ. ΣΕ ΚΑΘΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΚΙ ΑΣΧΕΤΩΣ ΤΗΣ ΟΠΟΙΑΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΟΣ (ΠΟΥ ΔΕΝ ΘΕΩΡΟΥΜΕ ΟΤΙ ΥΠΗΡΞΕ) ΑΞΙΖΟΥΝ ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΣΤΗΝ Κα ΚΡΑΝΙΩΤΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΟΠΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΠΟΥ ΚΑΤΕΒΑΛΕ. ΣΕ ΟΤΙ ΑΦΟΡΑ ΕΜΑΣ ΟΛΑ ΤΑ ΠΑΡΑΠΑΝΩ ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΑΚΟΜΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΗ ΟΤΙ ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΙ ΚΡΗΤΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΙΔΙΟ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΣΟ ΚΑΙ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ ΤΗΣ ΥΠΟΛΟΙΠΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ.