19/01/2012

Αδαείς ειδήμονες

Το 202 π.Χ ο Αννίβας ηττήθηκε από τον Σκιπίωνα τον Αφρικανό στην μάχη της Ζάμας. Ήταν η πρώτη ήττα του Καρχηδόνιου στρατηγού από τους Ρωμαίους, μετά την οποία κατέφυγε στις ελληνιστικές αποικίες στην αυλή του βασιλέα Αντιόχου του Γ’ της δυναστείας των Σελευκιδών (εκτείνονταν από τα δυτικά παραλία της Μικράς Ασίας μέχρι την Ινδία).

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του περιηγείτο στις πόλεις θέλοντας να μάθει περισσότερα για το ελληνικό πνεύμα και τον πολιτισμό. Σύμφωνα λοιπόν με τον Κικέρωνα σε μία από τις περιηγήσεις στην Έφεσσο, του δόθηκε η ευκαιρία να παρακολουθήσει μία διάλεξη από έναν ρήτορα της εποχής ονόματι Φορμίωνα, η οποία αφορούσε σε στρατιωτικά θέματα (διοίκηση, πολεμικές τακτικές, κ.ά).

Ο ρήτορας ενώ διέθετε εξαιρετική ευφράδεια, ήταν παντελώς άσχετος με το θέμα της ομιλίας του. Παρ’ όλα αυτά το κοινό τον παρακολουθούσε με εξαιρετική προσοχή, εντυπωσιασμένο από τις “γνώσεις” του. Ο Αννίβας αντιληφθείς την αμάθεια του ρήτορα, αλλά αναγνωρίζοντας το θράσος του, τον χαρακτήρισε “ως τον πλέον τρελό από όσους είχε γνωρίσει μέχρι τότε”. Οι λόγοι για τους οποίους ο εν λόγω “ρήτορας” κέρδιζε τις εντυπώσεις ήταν η αμάθεια ή ημιμάθεια του ακροατηρίου ειδικά όταν τα λεγόμενά του διατυπώνονταν με την ευγλωττία που τον διέκρινε.

H κοινωνία σήμερα προσφέρει πεδίο δόξης λαμπρό για επίδοξους “Φορμίωνες” οι οποίοι μάλιστα τυγχάνουν ευρύτερης αποδοχής και αναγνώρισης και έχουν χαρακτηριστικά γνωρίσματα.
- Διαθέτουν ευφράδεια λόγου και υπερβολική αυτοπεποίθηση (είναι απαραίτητο διότι προσδίδει εγκυρότητα στα λεγόμενα τους) οι οποίοι δεν διστάζουν να ομιλήσουν για οιοδήποτε αντικείμενο τους ζητηθεί, ασχέτως αν δεν το γνωρίζουν και επιπλέον η ομιλία τους είναι τόσο πειστική που ορισμένες φορές τείνει να πείσει ακόμη και αυτούς οι οποίοι το κατέχουν.
- Έχουν ξεπεράσει κατά πολύ το χρόνο δημοσιότητας που τους αναλογεί, δηλαδή ζουν για να αυτοπροβάλλονται.
- Όταν “ρητορεύουν” δεν τους αρέσει να τους διακόπτουν και όταν είναι αναγκαίο να συμβεί (υποβολή ερώτησης, διευκρίνηση, κ.λ.π) συνεχίζουν από το σημείο που σταμάτησαν, χωρίς να δώσουν απάντηση σε ότι ερωτήθηκαν. Εύκολα διαπιστώνουμε ότι τα λεγόμενά τους αποτελούν γενικότητες (καθότι γνωρίζουν ότι η αναφορά σε εξειδικευμένους όρους αποτελεί παγίδα).
- Χρησιμοποιούν πομπώδεις εκφράσεις και δυσνόητες λέξεις για το επίπεδο του ακροατηρίου στο οποίο απευθύνονται (χάριν εντυπωσιασμού).
- Αποφεύγουν τις λακωνικές και σαφείς απαντήσεις (δημιουργούν δεσμεύσεις).
- Αν αισθανθούν ότι “δυσκολεύονται” από κάποιον γνώστη του θέματος φροντίζουν να αποπροσανατολίσουν τη συζήτηση (αλλαγή θέματος).

Στους προαναφερόμενους “ρήτορες” παρέχεται βήμα να αναπτύξουν απόψεις και θεωρίες επί παντός επιστητού, γνωρίζοντας ότι ουδείς θα επαληθεύσει τα λεγόμενά τους Δεν είναι δύσκολο να αναγνωρίσεις τον ειδικό από τον “επαΐοντα”, ο πρώτος είναι σεμνός και δεν προβάλλεται, όταν δεν έχει γνώση επί του αντικειμένου λέει “δεν γνωρίζω”, σπάνια ομιλεί και μόνο όταν υπάρχει λόγος, αποφεύγει τις δημόσιες σχέσεις διότι δεν έχει ανάγκη αναγνώρισης και το σημαντικότερο… δεν είναι ματαιόδοξος. Διότι δεν είναι σίγουρο ότι σε αντίστοιχη περίπτωση θα υπάρχει και κάποιος “Αννίβας” για να μας προφυλάξει.

Αν θέλεις να μάθεις για το νερό, μη ρωτάς τα ψάρια. (Marshall McLuhan)

No comments :

Post a Comment