Ενέργεια: "...ούτε επιστροφή (στο λιγνίτη) θα έχουμε, ούτε οι τιμές θα μειωθούν"

Δημοσίευμα της Καθημερινής στις 13/7/2022, που προφανώς βασίζεται σε πληροφορίες του ΥΠΕΝ, έχει τίτλο «Λιγνίτης: Επιστροφή στο “εθνικό” καύσιμο για να μειωθούν οι τιμές ρεύματος» και υπότιτλο «Τετραπλασιάζεται η λιγνιτική παραγωγή, στο φουλ η λειτουργία 7 μονάδων της ΔΕΗ». Όμως η πραγματικότητα είναι διαφορετική, ούτε επιστροφή έχουμε, ούτε οι τιμές θα μειωθούν. Για τον πολύ απλό λόγο πως για όσο διάστημα η διαμόρφωση της τιμής του ηλεκτρισμού περνά απ’ το Χρηματιστήριο Ενέργειας και για όσο διάστημα συμμετέχει έστω και μισή μονάδα φυσικού αερίου στην κάλυψη των ημερήσιων αναγκών, η Μέση Τιμή Ημέρας θα προκύπτει απ’ το πανάκριβο φυσικό αέριο.

Στη Γαλλία η κυβέρνηση σπεύδει να κρατικοποιήσει πλήρως τη δεσπόζουσα στην Ευρωπαϊκή αγορά EDF, ενώ και στη Γερμανία η κυβέρνηση έτρεξε να κρατικοποιήσει τη Uniper. Στην Ελλάδα η κυβέρνηση προτίμησε να ξοδέψει μέχρι τώρα πάνω από πέντε (5) δις ευρώ δημοσίου χρήματος για τη δήθεν ελάφρυνση των καταναλωτών, στην πραγματικότητα για την προστασία των παρόχων! Πρόκειται για τυπικές περιπτώσεις που όσο οι εταιρείες είχαν κέρδη, αυτά έπρεπε να πηγαίνουν σε ιδιώτες, αλλά, όταν έχουν προβλήματα, αυτά πρέπει να φορτώνονται στο κοινωνικό σύνολο. Η κρίση απέδειξε περίτρανα πως τα βασικά αγαθά πρέπει να παραμένουν υπό αυστηρό δημόσιο έλεγχο.

Είναι πολύ σημαντικό πως βρέθηκαν για να δοθούν 5 δις ευρώ μέσα σε μόλις εννιά μήνες, και θα δοθούν κι άλλα πολλά, όταν ποτέ δεν βρίσκονται λεφτά για την ενίσχυση του ΕΣΥ, για την αναβάθμιση της παιδείας, ακόμα και για την ολοκλήρωση κάποτε εκείνου του πολύπαθου Μετρό της Θεσσαλονίκης ή την ανακατασκευή των μεγάλων γεφυρών του Αξιού και του Αλιάκμονα, που πλέον κινδυνεύουν να κόψουν την Ελλάδα στη μέση. Για να αντιλαμβανόμαστε ποια η σημασία των 5 δις ευρώ, με τα λεφτά αυτά θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει τρεις νέες υπερσύγχρονες λιγνιτικές μονάδες, σαν την υπό ολοκλήρωση Πτολεμαΐδα 5 και να τους βάλουμε και σύστημα CCS, για τη συλλογή και αξιοποίηση του CO2. Θα είχαμε εκσυγχρονίσει πλήρως τη λιγνιτική ηλεκτροπαραγωγή χωρίς εκπομπές «αερίων του θερμοκηπίου», δεν θα καταστρέφαμε τη μεγαλύτερη Ελληνική μεταλλευτική βιομηχανία, θα δίναμε δουλειές σε Έλληνες και δεν θα είχαμε εξαγωγή συναλλάγματος, για να εισάγουμε λιγνιτικό ρεύμα από Σκόπια, Βουλγαρία, Τουρκία. Και, βεβαίως, δεν θα είχαμε πλήρη εξάρτηση απ’ το φυσικό αέριο.

Πλέον όλοι όσοι παίρνουν στα χέρια τους λογαριασμό ηλεκτρικού ρεύματος βρίσκονται στα πρόθυρα εγκεφαλικού, καθώς οι κυβερνήσεις από το 2010 και μετά έκαναν ό,τι περνούσε απ’ το χέρι τους για να αντικαταστήσουν το λιγνίτη με το 100% εισαγόμενο φυσικό αέριο. Όλες οι κυβερνήσεις, όλων των κομμάτων που συμμετείχαν, καθώς όλα τα κόμματα συνδέονται μεταξύ τους με το κίβδηλο πολιτικό κατασκεύασμα της δήθεν «κλιματικής κρίσης». Μιας «κρίσης» που δεν υπάρχει ούτε καν ως αναφορά στον πρόσφατα ψηφισμένο «κλιματικό νόμο». Η μη ομολογούμενη πραγματικότητα, καθώς μπορεί σύντομα να έχουμε πρόωρες εκλογές, είναι πως αύξηση συμμετοχής του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής, αν και όταν γίνει, θα γίνει για τουλάχιστον τρεις διαφορετικούς λόγους:

• Ο πρώτος είναι για ν’ αυξηθεί η κερδοφορία της ΔΕΗ λόγω χρήσης λιγνίτη κι έμμεσα να μειωθούν τα ποσά που εκταμιεύει κάθε μήνα η κυβέρνηση προς τους παρόχους. Λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν και τα περιθώρια του δημοσίου χρήματος στενεύουν, πολύ περισσότερο που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από 1/7/2022 έχει σταματήσει τις αγορές νέων κρατικών ομολόγων και τα επιτόκια στις αγορές έχουν ήδη πάρει την ανηφόρα. Βεβαίως, μείωση των πληρωμών στους παρόχους θα σημαίνει ακόμα πιο ακριβό ρεύμα στους καταναλωτές, ακόμα μεγαλύτερη επίδραση στην άνοδο του πληθωρισμού. Η ρήτρα αναπροσαρμογής δεν καταργήθηκε, απλά άλλαξε όνομα!
• Ο δεύτερος είναι η ανάγκη κάλυψης ελλειμμάτων ηλεκτροπαραγωγής που δημιουργεί παντού ανά την ΕΕ αφενός η εκτόξευση της τιμής κι ο περιορισμός επάρκειας του φυσικού αερίου, αφετέρου η πλήρης αποτυχία των αιολικών να δώσουν αξιόπιστη συνεισφορά. Είναι χαρακτηριστικό πως ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει αυξημένη συμμετοχή του λιγνίτη μέχρι την Παρασκευή 8/7 (21% ή 29.054GWh), ωστόσο απ’ το Σάββατο 9/7 η συμμετοχή του λιγνίτη μειώθηκε δραστικά και αντίστοιχα αυξήθηκε πάλι η συμμετοχή του φυσικού αερίου, φθάνοντας την Τετάρτη 13/7 στο 65% (88.454GWh). Ο ιστότοπος του ΑΔΜΗΕ δείχνει επίσης πως κάνουμε εξαγωγές ρεύματος, που στις 5/7 έφθασαν τις 34.422GWh. Πρόκειται για καθόλου αμελητέα ποσότητα, καθώς εκείνη την ημέρα ο λιγνίτης, με συμμετοχή 16%, έδινε μόλις 27.233GWh!
• Ο τρίτος είναι πως, όπως και πέρυσι το καλοκαίρι, αύξηση της λιγνιτικής παραγωγής θα δούμε όταν εμφανιστεί καύσωνας, καθώς τότε αφενός αυξάνεται η ζήτηση ηλεκτρισμού για λειτουργία των κλιματιστικών, αφετέρου σε συνθήκες καύσωνα τα αιολικά συνηθίζουν να εξαφανίζονται και ο λιγνίτης πρέπει να καλύψει το έλλειμμα παραγωγής. Τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας για την Πέμπτη 14/7 δείχνουν πως η συμμετοχή του λιγνίτη στο μείγμα ηλεκτροπαραγωγής θα είναι στο 9,09%, με διαθέσιμα 690MW, που αντιστοιχούν σε μόλις τρεις λιγνιτικές μονάδες σε λειτουργία: πού είδε η Καθημερινή «στο φουλ λειτουργία επτά μονάδων»; Οι υπόλοιπες θα κάαααθονται, προκειμένου να καίμε πανάκριβο και εισαγόμενο φυσικό αέριο.

[Ανάμεσα στις μονάδες που θα κάθονται θα είναι ο ΑΗΣ Μελίτης, η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα της χώρας, καθώς το ΥΠΕΝ βρήκε στις 11/7 την κατάλληλη στιγμή για να κηρύξει έκπτωτη την ιδιωτική εταιρεία, που εκμεταλλευόταν το λιγνιτωρυχείο επί 86 χρόνια [1]. Η αιτιολογία είναι «παραβίαση όρων της μίσθωσης», κάτι ωστόσο που στο ΥΠΕΝ το θυμήθηκαν μετά από περισσότερα από 10 χρόνια[2]! Ο ΑΗΣ Μελίτης ξεκίνησε εμπορική λειτουργία το 2003 και τουλάχιστον απ’ το 2008 έχει «ειδικά προβλήματα τροφοδοσίας», προκειμένου να μη δουλεύει, καθώς, αν δεν δουλεύει η πλέον σύγχρονη λιγνιτική μονάδα, θα πρέπει να καίμε φυσικό αέριο. Ή να εισάγουμε ρεύμα απ’ τις λιγνιτικές μονάδες των Σκοπιανών, που βρίσκονται ακριβώς απέναντι απ’ τον ΑΗΣ Μελίτης! ]

Σημειωτέον πως λόγω της δραματικής αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου εδώ κι ένα χρόνο, αύξηση που ξεκίνησε πολλούς μήνες πριν τη Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, πλέον σε όλη την ΕΕ παρατηρείται επιστροφή στην ηλεκτροπαραγωγή με λιγνίτη και λιθάνθρακα. Ωστόσο η παραγωγή αυτή επιβαρύνεται με την τιμή του δικαιώματος εκπομπής «αερίων του θερμοκηπίου», τιμή την οποία αύξησε τεχνητά η ΕΕ τα τελευταία χρόνια, αποσύροντας από την αγορά ποσότητες δικαιωμάτων. Παρά τις έκτακτες συνθήκες από την εκτόξευση της τιμής του φυσικού αερίου, η ΕΕ δεν εννοεί να διακόψει τη χειραγώγηση της τιμής του δικαιώματος, επαναφέροντας στην αγορά ποσότητες που είχε αποσύρει. Χειραγωγούμενη από την ΕΕ, η τιμή του δικαιώματος παραμένει πάνω απ’ τα 80€/τόνο, διασφαλίζοντας πανάκριβο ρεύμα στους καταναλωτές. Δεν είναι στραβός ο γιαλός, η ενεργειακή πολιτική της ΕΕ, την οποία υλοποιεί με υπερβάλλοντα ζήλο η κυβέρνηση, είναι στραβή. Και ή θα διορθωθεί πριν το χειμώνα, ή η ΕΕ κινδυνεύει να ζήσει το χειμώνα σκηνές απ’ τις πρόσφατες εξελίξεις στη Σρι Λάνκα, εκεί που οι πολίτες, εξαγριωμένοι από τις δήθεν «πράσινες» πολιτικές, έκαψαν την πρωθυπουργική κατοικία. Σημειωτέον πως ο Πρόεδρος διέφυγε με στρατιωτικό αεροπλάνο στις Μαλδίβες, αυτές που σύμφωνα με το «πράσινο» αφήγημα έπρεπε ήδη να βρίσκονται μισό μέτρο κάτω απ’ τη στάθμη της θάλασσας!

Δρ. Χρήστος Κολοβός [Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Μηχανικός ΕΜΠ, τέως Διευθυντής Κλάδου Μεταλλευτικών Μελετών & Έργων ΔΕΗ ΑΕ/Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας]

[1] https://diavgeia.gov.gr/doc/6Κ3Ζ4653Π8-ΜΔΨ?inline=true
[2] https://tdm.tee.gr/wp-content/uploads/2011/06/theseis-tee-tdm-gia-provlimata-trofodosias-ais-melitis-_may_2011.pdf