Προϋπολογισμός ΥΠΕΘΑ: Η καταθλιπτική πραγματικότητα

Η πρόσφατη κατάθεση στη Βουλή του κρατικού τακτικού προϋπολογισμού (Π/Υ) και του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) για το 2020 και των συνοδευτικών εγγράφων επιτρέπουν την εξαγωγή ενδιαφερόντων συμπερασμάτων σε ότι αφορά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας (ΥΠΕΘΑ). Δυστυχώς στο σύνολο τους τα στοιχεία και τα εξαγόμενα συμπεράσματα είναι ανησυχητικά και μάλιστα είναι απορίας άξιον που εδράζεται η περιρρέουσα αισιόδοξη ατμόσφαιρα περί ενίσχυσης της Εθνικής Άμυνας ώστε να καταστεί δυνατή η αποτελεσματική αντιμετώπιση της τουρκικής απειλής.

Με βάση τα έγγραφα που κατατέθηκαν ο τακτικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για το 2020 ανέρχεται σε 3.383.000.000 ευρώ και η κατανομή των πιστώσεων κατά μείζονα κατηγορία δαπάνης είναι στην Εικόνα 1. Η σύγκριση με τον προϋπολογισμό του 2019 στην κατανομή ανά μείζονα κατηγορία δαπάνης παρουσιάζεται στην Εικόνα 2. (ποσά σε ευρώ):

Η σύγκριση του τακτικού προϋπολογισμού του 2020 με προηγούμενα έτη (όπου έχουν ανακοινωθεί, αναφέρονται οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες) παρουσιάζεται κατωτέρω (ποσά σε ευρώ):

Προϋπολογισμός 2020: 3.383.000.000,00
Προϋπολογισμός 2019: 3.358.600.000,00
Προϋπολογισμός 2018: 3.180.500.000,00

Πραγματοποιηθείσες Δαπάνες 2018: 3.752.939.582,31
Πραγματοποιηθείσες Δαπάνες 2017: 3.325.039.875,52
Πραγματοποιηθείσες Δαπάνες 2016: 3.412.591.332,21


Αξίζει να επισημανθεί ότι το 2018 οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες σε σχέση με τον τακτικό προϋπολογισμό είναι αυξημένες κατά 18%. Όμως αυτή η σημαντική αύξηση δεν αφορά τις πληρωμές των εξοπλιστικών προγραμμάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας. Μάλιστα σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών/Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, το 2018 καταβλήθηκαν πληρωμές για τα εξοπλιστικά προγράμματα του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας ύψους 500.210.548,82 ευρώ έναντι καταγεγραμμένων πιστώσεων στον τακτικό προϋπολογισμό του 2018 ύψους 510.000.000 ευρώ, δηλαδή καταγράφηκε μείωση κατά 1,9%. Στον τακτικό προϋπολογισμό του ΥΠΕΘΑ προστίθεται και οι πιστώσεις που διατίθενται από το Προϋπολογισμό Δημοσίων Επενδύσεων – Εθνικό και Συγχρηματοδοτούμενο Σκέλος. Στην πρώτη περίπτωση ανέρχονται σε 4.000.000 ευρώ και στη δεύτερη σε 10.000.000 ευρώ (σύνολο 14.000.000 ευρώ).

Η σύγκριση σε σχέση με τα προηγούμενα έτη, παρουσιάζεται στην Εικόνα Νο. 3 (ποσά σε ευρώ):

Γίνεται εύκολα αντιληπτή η μείωση του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων σε ό,τι αφορά το ΥΠΕΘΑ για το έτος 2020 σε σχέση με το έτος 2019, κατά 46,6%! Επίσης ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει στο έτος 2018 όπου οι πραγματοποιηθείσες δαπάνες κατέγραψαν αύξηση σε σχέση με τον προϋπολογισμό κατά 148,5%.

Στη βάση των ανωτέρω ο συνολικός προϋπολογισμός (πραγματοποιηθείσες δαπάνες όπου έχουν ανακοινωθεί) του ΥΠΕΘΑ (Τακτικός Προϋπολογισμός – Π/Υ και Προϋπολογισμός Δημοσίων Επενδύσεων – ΠΔΕ) την πενταετία 2016-2020 παρουσιάζει την ακόλουθη εξέλιξη (Εικόνα 4, ποσά σε ευρώ):

Η κατανομή πιστώσεων του Τακτικού Προϋπολογισμού 2020 κατά ειδικό φορέα του ΥΠΕΘΑ παρουσιάζεται στην Εικόνα 5 (ποσά σε ευρώ). Για λόγους σύγκρισης περιλαμβάνονται και η κατανομή στους προϋπολογισμούς 2018 και 2019.

Από τα ανωτέρω στοιχεία του Υπουργείου Οικονομικών διαπιστώνεται ότι:

1. Το μεγαλύτερο ποσοστό του τακτικού Π/Υ αφορά τα κόστη προσωπικού (69% για τον Π/Υ 2020, 68,37% για το Π/Υ 2019 και 67% για τον Π/Υ 2018) που μάλιστα σημειώνουν συνεχή αυξητική τάση. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι με το συγκεκριμένο μέγεθος πιστώσεων η πρόσληψη προσωπικού (Επαγγελματίες Οπλίτες, Οπλίτες Βραχείας Ανακατάταξης) σε αριθμούς που μπορούν να επιφέρουν ουσιαστικό αποτέλεσμα στον εμπλουτισμό και την ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού είναι αμφίβολη.
2. Για τον αποκαλούμενο λειτουργικό (επιχειρήσεις, ασκήσεις, συντήρηση και υποστήριξη) διατίθεται ποσοστό 11,86% του τακτικού Π/Υ 2020 (έναντι 13,23% του τακτικού Π/Υ 2019 και 13,82% του τακτικού Π/Υ 2018).
3. Για τη χρηματοδότηση εξοπλιστικών προγραμμάτων διατίθεται ποσοστό 15,98% του τακτικού Π/Υ 2020 (έναντι 16,16% του τακτικού Π/Υ 2019 και 16,03% του τακτικού Π/Υ 2018). Κατά συνέπεια είναι απορίας άξιον πώς τα Γενικά Επιτελεία και το ΥΠΕΘΑ γενικότερα φαίνεται να σχεδιάζουν την υλοποίηση μεγαλεπήβολων εξοπλιστικών προγραμμάτων, καθώς οι διατιθέμενες πιστώσεις είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν επαρκούν ούτε για την οικονομική εξυπηρέτηση υφιστάμενων μειζόνων συμβάσεων (όπως π.χ. ο εκσυγχρονισμός των 84 μαχητικών F-16).
4. Στην τριετία 2018-2020 καταγράφεται μία πολύ μικρή αύξηση του τακτικού Π/Υ του ΥΠΕΘΑ που πέραν πάσης αμφιβολίας είναι παντελώς ανεπαρκής για την αποκατάσταση της βλάβης που δημιουργήθηκε την προηγούμενη δεκαετία αλλά και τη δημιουργία προϋποθέσεων για την επαύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων και γενικά της αποτρεπτικής ικανότητας της χώρας.
5. Η κατάσταση εξισορροπείται, σε κάποιο βαθμό, από τις πραγματοποιηθείσες δαπάνες του ΥΠΕΘΑ οι οποίες σε σχέση με τους αντίστοιχους τακτικούς Π/Υ καταγράφουν αύξηση (7,13% για το 2016, 5,59% για το 2017 και 18% για το 2018).

Εν κατακλείδι, ο τακτικός Π/Υ και ο ΠΔΕ του ΥΠΕΘΑ για το 2020 αντανακλά την πραγματική κατάσταση της χώρας η οποία μπορεί να «εξήλθε» των μνημονίων αλλά η οικονομία της δεν έχει ακόμη αποκτήσει πολύ ισχυρή δυναμική ανάπτυξης. Η διαπίστωση ότι χωρίς ισχυρή οικονομία, δεν υφίσταται ισχυρή Εθνική Άμυνα, αποτελεί αξίωμα και οι μεγαλεπήβολες διακηρύξεις δεν μπορούν να το υποκαταστήσουν.  Πλέον γίνεται απολύτως εμφανές ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να εξετάσει πολύ σοβαρά τη διάθεση ενός μέρους του υπερ-πλεονάσματος για 2019 προς όφελος των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων. Ακόμη και ένα μικρό (σε σχέση με τα δημοσιονομικά μεγέθη) ποσό της τάξης του 100 εκατ. ευρώ εφόσον καταναλωθεί σε στοχευμένες δράσεις θα έχει πολλαπλά ευεργετικά αποτελέσματα στην επαύξηση της επιχειρησιακής ετοιμότητας και αποτελεσματικότητας των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.

https://www.defence-point.gr/news/proypologismos-ypetha-gia-na-teleionoyme-to-doylema-idoy-i-katathliptiki-pragmatikotita

ΣΧΕΤΙΚΟ:  https://defencereview.gr/o-gallos-a-geetha-chtypise-to-kampanaki-t/