Χρήση uav (drones) και η ασφάλεια πτήσεων

Στην Ελλάδα έχει ήδη τεθεί προς διαβούλευση νομοσχέδιο που ολοκληρώθηκε την 8η Ιουνίου 2016 και οι αρμόδιοι φορείς έχουν ήδη καταθέσει τις απόψεις τους. Με τον τίτλο «Κανονισμός πτήσεων Συστημάτων μη Επανδρωμένων Αεροσκαφών (Unmanned Aircraft Systems-UAS)» στο νόμο θα πρέπει να προβλεφθούν κανόνες και περιορισμοί, λαμβάνοντας υπόψη δύο παράγοντες. Αφενός την εμπορική χρήση των drones που συνδέεται με το ιδιαίτερο τουριστικό πεδίο της Ελλάδας, αφετέρου με την αυστηρότητα των ορίων που οφείλει να σχετίζεται η πτητική ασφάλεια. Εκτιμάται ότι η προσοχή του νομοθέτη πρέπει να εστιαστεί και στις πτήσεις χαμηλού ύψους, όπως των ελικοπτέρων και υδροπλάνων στον Ελλαδικό χώρο μελλοντικά. Στο νομοσχέδιο αυτό αρχικά αναφέρονται τρεις κύριες κατηγορίες UAS:
- Η «ανοικτή» κατηγορία UAS (Open Category) με υποκατηγορίες
CAT A0 (Bάρος μικρότερο από 1 kg)
CAT A1 (Βάρος μεγαλύτερο από 1 kg και μικρότερο από 4 kg)
CAT A2 (Βάρος μεγαλύτερο από 4 kg και μικρότερο από 25 kg)
- Η «ειδική» κατηγορία UAS (Specific Category)
- Η «πιστοποιημένη» κατηγορία UAS (Certified Category)

Τα UAS θα πρέπει να διαθέτουν ενεργή δυνατότητα χρήσης γεω-περίφραξης, δηλαδή αυτόματο περιορισμό εισόδου σε ζώνες απαγόρευσης πτήσης (Νο Flying Zones-NFZ). Επιπρόσθετα ο operator οφείλει να αναφέρει στην αρμόδια Ελληνική Αεροπορική Αρχή (ΥΠΑ), τυχόν δυσλειτουργίες και ελαττώματα της συσκευής που ήδη έχουν προκαλέσει ή δύνανται να προκαλέσουν σοβαρό τραυματισμό. Η δήλωση κατοχής και χρήσης του Drone στη αρμόδια αρχή (για CAT A1-A2), θα είναι υποχρεωτική όπως υποχρεωτική θα είναι και η απόκτηση από τον χειριστή (operator) ειδικής άδειας/πτυχίου πιστοποιημένου από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας. Ο καινούργιος κανονισμός θα διαχωρίζει επίσης τη χρήση των UAS για περιπτώσεις επαγγελματικής χρήσης. Στους operators/ ιδιοκτήτες, θα προβλέπεται καταχώρηση του εμπορικού drone σε λίστα με ειδικό μητρώο, που θα τηρείται και θα ενημερώνεται από την ΥΠΑ. Στην ίδια αυτή κατηγορία θα προβλέπεται έκδοση συγκεκριμένου πιστοποιητικού, για την παροχή τέτοιου είδους υπηρεσιών. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι τις σχετικές άδειες για την χρήση UAS, θα τις χορηγεί η ΥΠΑ κατόπιν θεωρητικών και πρακτικών εξετάσεων. Περαιτέρω, οι σχολές που θα παρέχουν πρακτική και θεωρητική εκπαίδευση, οφείλουν να είναι πιστοποιημένες και να ελέγχονται από την ΥΠΑ. Προς το παρόν, δεν υφίσταται “Operator Licence” αναγνωρισμένη επίσημα στην χώρα μας και δεν διαφαίνεται να δωθούν τέτοιου τύπου άδειες από την ΥΠΑ, εάν η αρμόδια Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας-EASA δεν ορίσει σχετικούς κανονισμούς.

Tα πρόσφατα στοιχεία που συγκέντρωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ασφάλειας Πτήσεων (EASA) στην ετήσια έκθεσή της για το 2016, δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικά. Σε αυτήν την έκθεση παρατηρείται μία αύξηση πάνω από τετρακόσια τοις εκατό στα περιστατικά με drones, τα οποία επέδρασαν στην αεροπορική ασφάλεια. Η χρήση των drones, με ακαθόριστο ακόμη το νομοθετικό πλαίσιο, βρήκε ένα απρόσμενο αφύλακτο πεδίο. Τα γνωστά φαινόμενα προσγείωσης drones στον Λευκό Οίκο, η πτώση ενός drone σχεδόν δίπλα στην καγκελάριο της Γερμανίας το 2014, αλλά και η παρολίγον πρόσκρουση drone με Airbus A320 στα 700 ft λίγο μετά την απογείωση του από το αεροδρόμιο Heathrow του Λονδίνου, ήταν η αρχή. Η αεροπορική κοινότητα πραγματικά πάγωσε όταν προβλήθηκε στο δημοφιλές κανάλι Youtube, το βίντεο νεαρού που είχε κατασκευάσει ένα drone το οποίο έφερε οπλοπολυβόλο. Με αυτό “θέρισε” μια οικογένεια (ευτυχώς ανθρώπινες κούκλες), την ώρα που κάθονταν γύρω από το τραπέζι του σπιτιού της. Γίνεται εύκολα κατανοητό ότι στην πραγματικότητα δεν κινδυνεύουμε τόσο από τα ίδια τα drones ως μηχανήματα, αλλά με την παράλογη ανθρώπινη χρήση τους. Εάν λάβει κανείς υπόψη ότι από τα 10 δισεκατομμύρια πτηνά που πετούν στις Ην. Πολιτείες, το 2014 προκλήθηκαν 13.414 περιστατικά, η αναλογία των 31 περιστατικών με drones για το 2015 είναι φαινομενικά χαμηλή.Στην πραγματικότητα όμως, η Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας των Ην. Πολιτειών (FAA), λαμβάνει πάνω από 100 καταγγελίες τον μήνα για παράνομες πτήσεις UAS κοντά σε αεροδρόμια. Τα αποτελέσματα σχετικής έρευνας, σύμφωνα με το Bard College, σε σύνολο 921 περιστατικών, δείχνουν ότι σε 28 περιστατικά οι πιλότοι των αεροσκαφών αναγκάστηκαν να λάβουν δραστικά μέτρα αποφυγής σύγκρουσης.

Κινδυνεύουμε λοιπόν περισσότερο από την ανεύθυνη χρήση, όπως άλλωστε συμβαίνει και με αρκετά τεχνολογικά επιτεύγματα της εποχής μας. Προσεγγίζοντας λοιπόν το θέμα της ασφάλειας στην drone-εποχή, εκτιμάται ότι πρέπει να καταβληθεί μία διπλή προσπάθεια. Αφενός στην εκπαίδευση και την έγκαιρη δημιουργία νοοτροπίας προς τους πολίτες, μέσα από την πιστοποιημένη εκπαίδευση και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και ενημέρωσης. Ήδη οι ιστοσελίδες της FAA και της EASA, παρέχουν μικρά βίντεο για υπεύθυνη χρήση των drones. Από την άλλη, η ενσωμάτωση λογισμικού (software) στα drones, με το οποίο θα δηλώνει την θέση του στον χώρο, αλλά και η αυτόματη απαγόρευση εισόδου σε περιοχές πτήσεων αεροσκαφών ή ευαίσθητων χώρων, είναι μία πρώτη βασική προσέγγιση στο θέμα της τήρησης ασφάλειας, με βάση την πρόληψη.

Με βάση τα παραπάνω, συμπεραίνει κανείς ότι η εποχή των drones μόλις άρχισε για την ανθρωπότητα. Όμως τα Μη Επανδρωμένα Εναέρια Συστήματα, δεν καθορίζουν απόλυτα τον δρόμο του μέλλοντος. Περισσότερο ολοκληρώνουν την εικόνα που ήδη έχουμε για την “πτήση”, ως ένα σύνθετο, λειτουργικό φαινόμενο ακόμα και χωρίς πιλότο. Ως εκ τούτου, αυτή η στροφή που ζούμε με την ανάπτυξη των UAS, περισσότερο φαντάζει ως μία επανεξέταση του πτητικού παρελθόντος μας, στηριζόμενη σε όσα έχουμε μάθει από τον χειρισμό των αεροσκαφών, παρά είναι μία πρωτόγνωρη “βουτιά” στο μέλλον της αεροπορίας. Από εδώ και στο εξής, είναι στο χέρι των αρχών και των απανταχού “aviators”, να δρομολογήσουν την κατασκευή ενός αξιόπιστου, εφαρμόσιμου πλαισίου που θα προστατεύει την ιδιωτική ζωή των πολιτών, και συγχρόνως θα εγγυάται την αεροπορική ασφάλεια. Η στρατιωτική χρήση των UAS εκτιμάται ότι θα είναι αναπόφευκτη, σχεδόν μονόδρομος. Όμως στο χέρι της ανθρωπότητας είναι o ρόλος και ο τρόπος που θα παραχωρηθούν οι όποιοι βαθμοί ελευθερίας, χωρίς να αντικαταστήσουν την ανθρώπινη λογική και δράση, σύμφωνα με την γνωστή πρόταση του Moonzajer: “H βιαιότητα και η αδικία, μας έκανε να σηκώσουμε τα χέρια μας στον ουρανό, ικετεύοντας για βοήθεια. Ο Θεός δεν ανταποκρίθηκε, όμως ήρθαν τα drones για να μας σώσουν τελικά..”

Τραχαλάκης Μανούσος.
[Ο Διερευνητής Αεροναυτικών Ατυχημάτων, , είναι Αξιωματικός του Πολεμικού Ναυτικού, Ιπτάμενος Εκπαιδευτής “Α”. Έχει λάβει πιστοποιημένη μεταπτυχιακή εκπαίδευση από το πανεπιστήμιο Cranfield του Ην.Βασιλείου, στο πεδίο Safety and Accident Investigation, σύμφωνα με τα πρότυπα που ορίζει ο ICAO. Είναι απόφοιτος του U.S Navy, Aviation Safety School, όπως επίσης και του U.K Royal Navy, Flight Safety Course. Είναι μέλος της Διεθνούς Kοινότητας Διερευνητών Αεροπορικών Ατυχημάτων (ISASI) και του Διεθνούς Ιδρύματος Ασφάλειας Πτήσεων (FSF).]

ΤΟ ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ TOY, ΕΔΩ: http://www.onalert.gr/stories/drones-einai-h-nea-morfh-apeilhs-ti-etoimazetai-gia-thn-ellada/51462