- To αμερικανικό Υπουργείο των Εξωτερικών παραδέχθηκε ότι έχουν κλαπεί περί τους 15.000 πυραύλους για φορητά α/α όπλα (MANPADS), όπως το εικονιζόμενο Igla από στρατιωτικές αποθήκες στη Λιβύη.
- Η πρόσφατη κατάληψη του λιμένος της Ντέρνα στην ανατολική Λιβύη (5-10-2014) από ομάδες οπλοφόρων, οι οποίες δηλώνουν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), έφερε στην επιφάνεια ένα σοβαρό ερώτημα που σχετίζεται με την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην Μεσόγειο. Για πρώτη φορά μετά τον 19ο αιώνα αναδύεται η απειλή της πειρατείας.
- Εξαιτίας της γεωγραφικής εγγύτητας της Κυρηναϊκής με τον ελληνικό νησιωτικό χώρο, θα ήταν έγκαιρο και χρήσιμο να εξετασθούν και να αξιολογηθούν οι πιθανότητες πρόκλησης βλαβών στα εθνικά συμφέροντα, από μια ενδεχόμενη πραγματοποίηση μεμονωμένων ή μη επιθέσεων δια θαλάσσης από σκάφη, τα οποία θα επιχειρούν από βάσεις του ΙΚ στην Λιβύη.
Ξαναζωντανεύει ο θρύλος των πειρατών της Μπαρμπαριάς; Επέρχεται το τέλος της ειρήνης και της ασφάλειας στον τομέα της ναυσιπλοΐας εντός της Μεσογείου; Αυτά τα ερωτήματα δημιουργήθηκαν αρχικώς σε διεθνείς και ελληνικούς ναυτιλιακούς κύκλους, όταν τα διεθνή ΜΜΕ γνωστοποίησαν μια πολύ μεγάλη τοπική επιτυχία του ΙΚ, τον έλεγχο του στρατηγικής σημασίας λιμένος της Ντέρνα. Για πρώτη φορά δυνάμεις του Χαλιφάτου (σ.σ. Η αποδοχή της εξουσίας του ΙΚ σε άλλες περιοχές, π.χ. Λιβύη, Νιγηρία, με τις οποίες δεν υπάρχει γεωγραφική συνέχεια, πραγματοποιείται με απλή διαδικασία), ύψωσαν την σημαία τους –όχι σε κάποια μακρινή αφρικανική ή ασιατική ακτή– εντός του γεωπολιτικώς ευαίσθητου χώρου της κεντρικής Μεσογείου. Η ευκολία με την οποία οι τζιχαντιστές βρήκαν «διέξοδο προς τη θερμή θάλασσα», οφείλεται εν πολλοίς στο γεγονός ότι η Ντέρνα αποτελούσε παραδοσιακό πυρήνα των σκληροπυρηνικών μουσουλμάνων της Λιβύης [1]. Οι εξελίξεις στο Ιράκ και στη Συρία αποκάλυψαν –σε επίπεδο πληροφοριών– μεταξύ άλλων ότι η συγκεκριμένη πόλη συνείσφερε με εκατοντάδες μαχητές στον αγώνα του ΙΚ. Περισσότεροι από 800 μαχητές από την Ντέρνα στρατεύθηκαν υπό την σημαία των τζιχαντιστών [2], γεγονός που κατέταξε και ανέδειξε την περιοχή ως το πλέον σημαντικό κέντρο στρατολόγησης ισλαμιστών και το μεγαλύτερο (σε επίπεδο ποσόστωσης) στον σουνιτικό αραβικό κόσμο [3]. Λόγω της επικείμενης αποσταθεροποιητικής δραστηριότητας του ΙΚ με βάση την Ντέρνα, οι ΗΠΑ σε συνεργασία με την Ιταλία ξεκίνησαν από τον περασμένο Δεκέμβριο τακτικές πτήσεις UAV [4] τύπου MQ-1Β Predator επιτήρησης και αναγνώρισης (σ.σ. Σύμφωνα με πληροφορίες μετέχει και αριθμός UCAV MQ-9 Reaper), με σκοπό την παροχή πληροφοριών και έγκαιρης προειδοποίησης.
Η κατοχή της Ντέρνα και των λιμενικών εγκαταστάσεων είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Οι λιβυκές αρχές που ελέγχουν ακόμη μεγάλο μέρος του ανατολικού τμήματος της χώρας, εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές στις 12 Νοεμβρίου. Η εντολή εκτέλεσης χερσαίων επιχειρήσεων ανακατάληψης της πόλης μπορεί μεν να εγκρίθηκαν πέρυσι τον Δεκέμβριο, ωστόσο η ανάληψη ουσιαστικής δράσης καθυστέρησε αρκετά [5]. Τον Φεβρουάριο του 2015 μετά από την απαγωγή και τον αποκεφαλισμό 21 Αιγυπτίων Κοπτών από δυνάμεις του ΙΚ της Λιβύης, η Αιγυπτιακή Αεροπορία προσέβαλε στόχους στην Ντέρνα προκαλώντας τον θάνατο δεκάδων τζιχαντιστών. Στις 25 Μαρτίου αραβόφωνα ΜΜΕ ανέφεραν ότι ξεκίνησε ευρεία επιχείρηση με σκοπό την ανακατάληψη της Ντέρνα. Μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια αξιόλογη πρόοδος. Το ΙΚ στο μεταξύ διάστημα έθεσε υπό τον έλεγχό του ένα μεγάλο τμήμα του παραλιακού αυτοκινητόδρομου μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης, με τελευταίο έπαθλο την παράκτια πόλη Νοφαλίγια (8/9-02-2015). Δυτικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι επειδή το ΙΚ διαθέτει πυρήνες περισσότερο ή λιγότερο ισχυρούς και σε άλλες πόλεις της χώρας, θα πρέπει να αναμένεται η κατάληψη και άλλων παράκτιων περιοχών, γεγονός που θα μεγεθύνει τις δυνατότητες χρήσης πλωτών μέσων κατά της ναυσιπλοΐας.
Απειλή από την θάλασσα - Είναι υλοποιήσιμη;
Αναφορές διαφόρων ευρωπαϊκών και μη πηγών ασφαλείας συνεκτιμούν ότι το ΙΚ δεν διαθέτει κάποιο πολεμικό σκάφος του Λιβυκού Ναυτικού (μεγάλη ναυτική μονάδα, ΤΠΚ ή υποβρύχιο), το οποίο να μπορεί να θέσει άμεσα σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Ακόμη και αν το κατόρθωνε τα μαχητικά του ΝΑΤΟ σε συνεργασία με το Αμερικανικό Ναυτικό θα εξουδετέρωναν πολύ γρήγορα, όποιο πολεμικό εμφανιζόταν με τη σημαία του χαλιφάτου ή με την υποψία ότι μπορεί να έχει τεθεί υπό τον έλεγχό του. Όμως η μη ύπαρξη Ισλαμικού Ναυτικού (ΙΝ) δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται καμία απειλή. Οι οπαδοί του ΙΚ μπορούν να συγκροτήσουν στολίσκους ελαφρών βενζινοκίνητων σκαφών, μετατρέποντας κάθε λογής πλοιάρια σε πειρατικές πλατφόρμες εφόδου, με τα οποία θα απειλήσουν κάθε στόχο ευκαιρίας που πλέει βορείως του Κόλπου της Σύρτης, εξορμώντας από την ακτογραμμή της Κυρηναϊκής. Από το Σουέζ προς την Μάλτα και το Γιβραλτάρ, από την Κύπρο, το Ισραήλ, τα ελληνικά λιμάνια, από και προς τα γεωστρατηγικά σημεία εισόδου και εξόδου στην Μεσόγειο, διέρχονται χιλιάδες πλοία κάθε μεγέθους, τύπου και είδους (π.χ. κρουαζιερόπλοια, LNG, φορτηγά, μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, δεξαμενόπλοια, αλιευτικά κ.α.) [6], τα οποία πλέουν απροστάτευτα, χωρίς συνοδεία, καθιστώντας τα ελκυστικούς στόχους. Οι τζιχαντιστές της θάλασσας δεν θα έχουν απολύτως καμία σχέση με τους Σομαλούς πειρατές, καθώς θα είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι, με κίνητρο τον θρησκευτικό φανατισμό.
Εξετάζοντας τα δυνητικά σενάρια πειρατικών επιθέσεων διαπιστώνουμε ότι δεν απαιτείται κάποιος πολυδάπανος εξοπλισμός. Απλώς χρειάζονται τυφέκια εφόδου, οπλοπολυβόλα, εκτοξευτές RPG, ελαφρά α/τ όπλα και φορητοί α/α εκτοξευτές τύπου Stinger, Grail ή Strela. Ο υποναύαρχος ε.α. του Βασιλικού Ναυτικού Christopher J. Parry με ειδίκευση στους τομείς ανάλυσης γεωπολιτικού ρίσκου και μελλοντικών μορφών πολέμου, επεσήμανε σε συνεντεύξεις τον Φεβρουάριο ότι οι πειρατές του ΙΚ δεν θα έχουν καμία σχέση με εκείνους της Σομαλίας, καθώς θα είναι καλύτερα εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι. Θα μπορούν να φέρουν φορητούς α/α εκτοξευτές, καθιστώντας ιδιαίτερα επικίνδυνη την προσέγγιση ελικοπτέρων. Η πρόσβαση των τζιχαντιστών σε άνδρες όπλα και εφόδια θα είναι απεριόριστη, προειδοποίησε ο Parry, καθώς θα υποστηρίζονται από τις μάζες του πληθυσμού και τα οπλοστάσια που ελέγχουν σε Λιβύη, Συρία και Ιράκ. Εμείς θα προσθέσουμε ότι στην περίπτωση των α/α όπλων εδάφους-αέρος θα έχουμε την ναυτική έκδοση επί πλοιαρίου (σ.σ. μια εντελώς πρόχειρη navalized έκδοση) και την μετατροπή από εδάφους-αέρος σε επιφανείας αέρος, των γνωστών εποχούμενων συστημάτων μικρής εμβέλειας. Η ένταξη στην ζώνη πειρατείας τέτοιων συστημάτων θα σημάνει την αναβάθμιση της απειλής, καθώς οι τζιχαντιστές της θάλασσας θα μπορούν να καταρρίψουν τα οργανικά ελικόπτερα των πολεμικών πλοίων, αλλά και τα εντός εμβέλειας UAV που θα περιπολούν. Επίσης η χρήση ασυρμάτων, κινητών, αλλά και πολλών πληροφοριοδοτών θα επιτρέψει τον καλύτερο συντονισμό, την συνεργασία μεταξύ των πειρατικών ομάδων, μειώνοντας τον χρόνο εκδήλωσης μιας επίθεσης, ή αποφυγής εχθρικής αντίδρασης. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι η ένδεια που μαστίζει τον τοπικό πληθυσμό σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη κατάρρευση της νομιμότητας, είναι εξαιρετικά πιθανό να οδηγήσει πολλούς στη συνεργασία με το ΙΚ – στις πειρατικές επιθέσεις – ή ακόμη και να δημιουργήσει μιμητές αυτών των ενεργειών, οι οποίοι δεν θα διέπονται κατ’ ανάγκη από θρησκευτικό ή άλλο κίνητρο, αλλά από απόγνωση και δυστυχία.
Οι πειρατές του ΙΚ (σ.σ. τους αποδίδουμε «νωρίς» τον τίτλο για τις ανάγκες του άρθρου-ανάλυσης) αρχικά θα είναι σε θέση να εκτελέσουν τριών ειδών επιχειρησιακές αποστολές:
α) Εκτέλεση επιθέσεων κατά πλοίων για την κατάληψη και στη συνέχεια ρυμούλκησή τους σε ελεγχόμενη περιοχή του ΙΚ, με τελικό σκοπό την καταβολή λύτρων για το φορτίο, το σκάφος και ειδικά για το πλήρωμα,
β) Εκτέλεση επιθέσεων αυτοκτονίας κατά πλοίων ειδικού ρόλου π.χ. LNG, μεταφοράς κοντέινερ, ή δεξαμενόπλοια με σκοπό την πρόκληση μεγάλων περιβαλλοντολογικών καταστροφών και
γ) Εκτέλεση ένοπλης επίθεσης σε κρουαζιερόπλοια, θαλαμηγούς, ιστιοπλοϊκά, με σκοπό την δολοφονία αδιακρίτως ατόμων, ή επισημασμένων στόχων.
Οι «ναυτικοί του ΙΚ» εκτός των σκληρών κτυπημάτων θα χρησιμοποιούσαν και άλλους τρόπους μεγέθυνσης των προβλημάτων και προώθησης των σκοπών του χαλιφάτου. Παράνομες δραστηριότητες όπως το λαθρεμπόριο (διαφόρων ειδών και όπλων), η σωματεμπορία ανθρώπων και κυρίως ο έλεγχος του κυκλώματος διακίνησης λαθρομεταναστών, θα προηγηθούν και θα μπορούσαν κάλλιστα να συνεχισθούν παράλληλα με άλλες δράσεις. Σε ένα ακραίο σενάριο δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί ο σχεδιασμός μεταφοράς μελών του ΙΚ σε ικανούς αριθμούς, με πολύ πιθανό προορισμό τα ελληνικά νησιά και πρωτευόντως την Γαύδο και την Κρήτη. Αν προσθέσουμε την αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας σε 16 νησιά κλπ εύκολα αντιλαμβανόμαστε πως η συνεργασία μεταξύ ΙΚ και τουρκικής εξωτερικής πολιτικής μπορεί αν αποβεί ιδιαιτέρως αγαστή και επωφελής [7]. Αν δεν υπάρξει αναχαίτιση και λήψη προληπτικών μέτρων και το φαινόμενο λάβει διαστάσεις, οι ισλαμιστές θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις διείσδυσης με πολύ πιο φιλόδοξους στόχους, όπως λιμάνια και αγκυροβόλια, πολιτικών και στρατιωτικών στόχων. Η ένταση και η συχνότητα επιθέσεων θα μπορεί να κλιμακώνεται ανάλογα με τους τακτικούς και στρατηγικούς στόχους του χαλιφάτου. Συνεπώς βρισκόμαστε ενώπιον της ανάδειξης μιας άκρως επικίνδυνης ναυτικής απειλής, της οποίας ακόμη και ένα απλό πλήγμα θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρότατες επιπλοκές, επηρεάζοντας τις κοινωνίες και τα κράτη της κεντροανατολικής Μεσογείου (Μάλτα, Ιταλία, Ελλάδα) αλλά και της βορείου Αφρικής (Αίγυπτος, Αλγερία, Τυνησία).
Επιπτώσεις – Ένα ουσιαστικό πρόβλημα ζητά λύση
Η επίθεση σε ένα πλοίο π.χ. κοντέινερ ή σε κάποιου άλλου τύπου, θα επιφέρει ραγδαία αύξηση των ναύλων και της ασφάλισης προκαλώντας κρίση και αναταραχή στη ναυτιλιακή αγορά. Το γεγονός και μόνον ότι η γραμμή δρομολογίων από και προς το Γιβραλτάρ και το Σουέζ θα τεθεί άμεσα σε κίνδυνο, θα θέσει σε κίνηση τους μηχανισμούς μιας πολυεπίπεδης κρίσης (οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής) πλήττοντας ανάλογα όλες τις χώρες της ΕΕ. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνουμε ότι στον «αγαθό και αγγελικό» κόσμο που ζούμε, θα υπάρξουν αρκετοί κερδοσκόποι που θα θελήσουν να επωφεληθούν, ή/και ακόμη να υποθάλψουν και να διευκολύνουν την εκδήλωση των πειρατικών επιθέσεων. Υπάρχουν πρόσωπα αλλά και οργανωμένα συμφέροντα που για τους δικούς τους λόγους και σκοπούς (επαγγελματικούς, εθνικούς) ή ευρύτερους γεωπολιτικούς, θα επιθυμούσαν την εκδήλωση τέτοιων αποσταθεροποιητικών δράσεων. Η Τουρκία για παράδειγμα, η οποία έχει πολλάκις κατηγορηθεί ότι διατηρεί προνομιακές και όχι μόνον σχέσεις με το ΙΚ, δεν θα έβλεπε αρνητικά την εμφάνιση των τζιχαντιστών της θάλασσας, με την προϋπόθεση ότι δεν θα απειλείτο η τουριστική ζώνη στα παράλια του Αιγαίου. Υπό αυτό το πρίσμα η απειλή ενός κτυπήματος εντός του «τουριστικού κέντρου του Αιγαίου» συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες (σ.σ. χωρίς να αποκλείεται), καθώς θα έπληττε αμοιβαία τα συμφέροντα Ελλάδας και Τουρκίας [8]. Η Άγκυρα ωστόσο αναζητώντας ευκαιρίας ανάδειξής της ως περιφερειακής ναυτικής δύναμης, θα άρπαζε την ευκαιρία προκειμένου να αποστείλει πολεμικά σε μια θαλάσσια έκταση στο «μαλακό υπογάστριο» της ελληνικής ΑΟΖ, ακριβώς σε μια περιοχή όπου έχουν ορισθεί οικόπεδα προς εκμετάλλευση και αναμένεται η περάτωση των συζητήσεων με την Λιβύη. Η εμφάνιση των τζιχαντιστών της θάλασσας θα μπορούσε με έμμεσο τρόπο να καθυστερήσει τη διεξαγωγή ερευνών στα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης ή ακόμη και να προσθέσει επιπλέον προβλήματα (στο οικονομικό πεδίο) για όσες κοινοπραξίες ή εταιρείες στόχευαν να επενδύσουν. Μια τέτοια εξέλιξη θα εξυπηρετούσε σαφέστατα τα τουρκικά συμφέροντα…
Χάρτης των περιοχών που ελέγχει το Ισλαμικό Κράτος. Κάτω αριστερά εικονίζεται η Ντέρνα στην Κυρηναϊκή (κόκκινο χρώμα).
Η αντιμετώπιση των πειρατών προσκρούει σε ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα, όπως απέδειξε η εμπειρία στην Σομαλία. Παρά την εμπλοκή ισχυρών ναυτικών δυνάμεων από διάφορες χώρες, ελάχιστα περιστατικά καταγράφηκαν στα οποία χρησιμοποιήθηκαν στοχευμένα πυρά κατά των πειρατών, όχι όμως από σκάφη χωρών του ΝΑΤΟ. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η νομική πλευρά του ζητήματος αντιμετώπισης παρανόμων πράξεων στη θάλασσα θα δοκιμαστούν σοβαρά καθώς το φαινόμενο των τζιχαντιστών αποτελεί μια καινούρια δυσάρεστη πραγματικότητα. Εάν ξεκινήσουν πειρατικές επιδρομές από την Λιβύη, οι διωκτικές αρχές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα έχουν απέναντί τους όχι τους επυλίδες ή τυχοδιώκτες ανατολικο-αφρικανούς, αλλά έμπειρα φανατισμένα στελέχη του χαλιφάτου. Συνεπώς η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει άμεσα τι σκοπεύει να πράξει και υπό ποιες συνθήκες θα δοθεί άδεια χρήσης φονικών πυρών με στόχο τους τζιχαντιστές. Ιδιαίτερα η ΕΕ οφείλει το ταχύτερο δυνατό να λάβει σειρά μέτρων, εξετάζοντας ακόμη και σε επίπεδο αποτροπής, προκειμένου να μην αιφνιδιαστεί δυσάρεστα από τις εξελίξεις. Η γενίκευση χρήσης ένοπλων φρουρών στα σκάφη όπως και η τοποθέτηση μη φονικών όπλων εντάσσονται στα προληπτικά μέτρα.
Η ελληνική παράμετρος, ΠΝ και ΛΣ
Η ελληνική κυβέρνηση και ειδικά τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας, δεν πρέπει να αγνοούν ότι η Κυρηναϊκή βρίσκεται ακριβώς νοτίως της Κρήτης. Γεωγραφικά είναι εγγύτερα της Γαύδου και πολύ μακρύτερα από την Σικελία, την Παντελερία ή την Λαμπεδούσα. Συνεπώς οι αποστάσεις οδηγούν στην εμπλοκή μας –σε περίπτωση συμβάντος– σε μια περιοχή όπου αναζητούμε τρόπο να συμφωνήσουμε και να οριοθετήσουμε ΑΟΖ με την Λιβύη, εάν θέλουμε να εννοούμε (σ.σ. όταν το διατυπώνουμε λεκτικά) πως στοχεύουμε αποφασιστικά να προστατεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα στις θαλάσσιες ζώνες που μας αφορούν. Η γεωστρατηγική θέση της Κρήτης και της Γαύδου παρέχουν έδαφος για την οργάνωση και την προετοιμασία για όλα τα ενδεχόμενα. Το ΠΝ δεν διατηρεί μεγάλες μονάδες νοτίως της Κρήτης και είναι ιδιαίτερα δυσμενές για την ελληνική πλευρά ότι το ΛΣ δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για να αναλάβει αντιπειρατικές επιχειρήσεις. Είναι βέβαιο ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα αντιδράσουν άμεσα μετά από κάποιο κτύπημα αποστέλλοντας αεροναυτικές δυνάμεις στην περιοχή. Αυτός όμως δεν είναι λόγος για να «κρυφτούμε» πίσω από το Αμερικανικό ή το Ιταλικό Ναυτικό. Όταν μάλιστα είναι αναμενόμενη η ισχυρή παρουσία του Τουρκικού Ναυτικού κοντά σε θαλάσσιες ζώνες νοτίως της Γαύδου (σ.σ. το καθεστώς της οποίας πρόσφατα αμφισβήτησε η Αγκυρα) θα ήταν σοβαρό σφάλμα και κίνδυνος για τα εθνικά ζωτικά συμφέροντα να αποδεχθούμε –επικαλούμενοι την κρίση– την ανάληψη υποδεέστερου ρόλου ή ακόμη χειρότερα θέση παρατηρητή. Το ΠΝ και το ΛΣ οφείλουν άμεσα να συγκροτήσουν ομάδα εργασίας με σκοπό την μελέτη της κατάστασης και την κατάστρωση σχεδίων για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε μορφής απειλής. Η συμβολή αεροσκαφών της ΠΑ, η ετοιμότητα επιλέκτων μονάδων του στρατεύματος, όπως η αξιοποίηση επιθετικών ελικοπτέρων, θα πρέπει να εξετασθεί και να προβλεφθεί η επιχειρησιακή τους αξιοποίηση στο όλο πλαίσιο, το οποίο για αρτιότερη απόδοση καλό θα ήταν να μην αποκλείει το ενδεχόμενο ανάληψης προληπτικής δράσης, σε συνεργασία πάντα με το ΝΑΤΟ και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Επίλογος
Σε μερικές εβδομάδες ξεκινά η τουριστική περίοδος για όλη τη νότια Ευρώπη, από τις ακτές της Ισπανίας μέχρι και τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Ο «καιρός γαρ εγγύς» προκειμένου να διαπιστωθεί αν θα υπάρξει εκδήλωση πειρατικής δράσης και σε ποιο επίπεδο κλιμάκωσης μπορεί να φθάσει. Στο σημείο αυτό θεωρώ σκόπιμο να υπενθυμίσω μια ιστορική λεπτομέρεια. Από το 20 π.Χ έως το 296 μ.Χ η Κυρηναϊκή μαζί με την Κρήτη αποτέλεσαν τμήμα της Επαρχίας Κρήτης και Κυρηναϊκής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με έδρα την Γόρτυνα. Είναι μια πρόταση από την ιστορία η οποία συνδέει την Κρήτη με την βορειοαφρικανική ακτή. Επί αυτής της βάσης η Αθήνα θα μπορούσε...
- Να διεκδικήσει τη δημιουργία κέντρου για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών στη Ντέρνα. - Να ζητήσει από τις ΗΠΑ την αποστολή UAV και UCAV στο Καστέλι ή και στη Σούδα.
- Να αρχίσει να αποσπά επί το μονιμότερο ναυτικές μονάδες στην Κρήτη (σ.σ. ο γράφων από χρόνια αρθρογραφεί υπέρ της αλλαγής της σχεδίασης του ΠΝ σε διοικητικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχοντας ως νέο επίκεντρο το Ναύσταθμο Κρήτης).
- Να συζητήσει με την Αίγυπτο και να μελετήσει μαζί με επιτελείς από τις δύο χώρες το θέμα.
- Να ενημερώσει και να συνεργασθεί με τις ενώσεις Ελλήνων Εφοπλιστών, τουριστικών σκαφών που έχουν έδρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
- Το άκρως σημαντικό ΚΕΝΑΠ (μαζί με το ΠΟΣΚΕΣΘΑΜ), μπορεί να γίνει ακόμη πιο χρήσιμο και να ηγηθεί αν απαιτηθεί του αντιπειρατικού αγώνα, αρκεί να ληφθούν έγκαιρα πρωτοβουλίες.
- Η Ναυτική Σχολή Πολέμου (ΣΔΙΕΠΝ) επίσης μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην παραγωγή σκέψης και επιχειρησιακής διανόησης. Άρα το βάρος πέφτει στους ώμους ΓΕΕΘΑ και ΓΕΝ σε συνεργασία με το Λ.Σ.
Οι τζιχαντιστές έχουν από καιρό εντάξει την Ελλάδα στις υπό κατάκτηση περιοχές και όσο κι αν αυτό προκαλεί γέλιο, καλό θα είναι να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο ή προβοκάτσια από κάποιον «φίλο και σύμμαχο». Η Ντέρνα βρίσκεται μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τα ερείπια της αρχαίας Κυρήνης. Έχοντας στο μυαλό μας τις εικόνες καταστροφής των αρχαίων μνημείων και μουσείων στο Ιράκ,
- είμαστε διατεθειμένοι να ανεχτούμε την επανάληψη τέτοιων σκηνών στην Κυρήνη, προσφιλή τουριστικό προορισμό τις καλές εποχές;
- Που τελειώνει και που αρχίζει η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;
- Πρέπει να σκεφθούμε τη λήψη μέτρων και τι είδους θα είναι αυτά, όταν μάλιστα διαπιστώσαμε τι σημαίνει χαλιφάτο;
Μερικές ερωτήσεις που θα έπρεπε να μας απασχολούν αλλά βλέπετε δεν υφίσταται ακόμη Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας για να σκεφθεί και να προτείνει… Δύο επιφανείς προσωπικότητες της χώρας μας θα βρίσκονται σε στρατηγικούς θώκους (ο Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος [9] και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος) της ΕΕ και εφόσον επαληθευτούν τα σενάρια περί τζιχαντιστών της θάλασσας θα κληθούν να αναλάβουν δράση. Σε κάθε περίπτωση η πραγματικότητα δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται ήδη μπροστά στο κατώφλι της Ευρώπης και της Ελλάδας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το 2007 οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εντόπισαν μεταξύ των ανδρών της ισλαμιστικής πολιτοφυλακής, η οποία μάχονταν τις δυνάμεις των ΗΠΑ, την ύπαρξη δεκάδων ανδρών λιβυκής υπηκοότητας, εκ των οποίων οι μισοί περίπου (52) προέρχονταν από την Ντέρνα.
[2] Σημειώνεται επίσης ότι ένας σημαντικός αριθμός ατόμων από την ίδια πόλη είχε ενταχθεί στις δυνάμεις της Αλ Κάιντα.
[3] Δημοσίευμα της Wall Street Journal αποκάλυψε ότι τον περασμένο Δεκέμβριο τα γραφεία στρατολόγησης μαχητών για το ΙΚ στην Τουρκία, άρχισαν να προτρέπουν τους Λίβυους τζιχαντιστές να προετοιμάζονται για δράση εντός της χώρας τους, αντί να ενισχύουν το ΙΚ στο Ιράκ και την Συρία, με στόχο την προσάρτηση της Λιβύης στο χαλιφάτο.
[4] Οι ΗΠΑ πραγματοποιούσαν ήδη από το 2012 πτήσης με UAV της CIA και της USAF, μετά από την δολοφονία του Αμερικανού πρέσβη στην Βεγγάζη. πάνω από την ευρύτερη περιοχή της Ντέρνα, γεγονός που ωστόσο ουδόλως απέτρεψε την πτώση της πόλης στους τζιχαντιστές.
[5] Στις 6 Δεκεμβρίου μετά από επιθέσεις αυτοκτονίας με παγιδευμένα αυτοκίνητα στην Βεγγάζη, στο Τομπρούκ και στο διεθνές αεροδρόμιο της Αλ Μπάυντα, κοντά στα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης Κυρήνη, μονάδες του Λιβυκού Στρατού επιχείρησαν να προελάσουν προς το λιμάνι αλλά αναχαιτίστηκαν στα περίχωρα.
[6] Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΜΟ το 15% της παγκόσμιας ναυτιλιακής δραστηριότητας διέρχεται μέσω της Μεσογείου.
[7] Αρκεί κάποιοι στην Αθήνα, στην Ουάσιγκτον και στο Λονδίνο να το έχουν αντιληφθεί εγκαίρως καθώς στο Τελ Αβίβ ματαίως από καιρό προσπαθούν να προειδοποιήσουν φωνάζοντας σε ώτα μη ακουόντων, η πλειοψηφία των οποίων δυστυχώς είναι ελληνικά!
[8] Πιθανό κτύπημα σε ελληνικό νησί θα παρέλυε την τουριστική κίνηση και στις δύο ακτές, ενώ οποιοδήποτε μορφής κτύπημα στην μικρασιατική ακτή δεν επηρεάζει τις ελληνικές περιοχές (π.χ. επιθέσεις Κούρδων σε τουριστικά θέρετρα της Μεσογείου).
[9] Στις 13 Νοεμβρίου 2014 εκλέχτηκε ως Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με απόφαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 6 Νοεμβρίου 2015.
Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος, Δημοσιογράφος-Αμυντικός αναλυτής
http://perialos.blogspot.gr/2015/04/blog-post.html
- Η πρόσφατη κατάληψη του λιμένος της Ντέρνα στην ανατολική Λιβύη (5-10-2014) από ομάδες οπλοφόρων, οι οποίες δηλώνουν πίστη στο Ισλαμικό Κράτος (ΙΚ), έφερε στην επιφάνεια ένα σοβαρό ερώτημα που σχετίζεται με την ασφάλεια της ναυσιπλοΐας στην Μεσόγειο. Για πρώτη φορά μετά τον 19ο αιώνα αναδύεται η απειλή της πειρατείας.
- Εξαιτίας της γεωγραφικής εγγύτητας της Κυρηναϊκής με τον ελληνικό νησιωτικό χώρο, θα ήταν έγκαιρο και χρήσιμο να εξετασθούν και να αξιολογηθούν οι πιθανότητες πρόκλησης βλαβών στα εθνικά συμφέροντα, από μια ενδεχόμενη πραγματοποίηση μεμονωμένων ή μη επιθέσεων δια θαλάσσης από σκάφη, τα οποία θα επιχειρούν από βάσεις του ΙΚ στην Λιβύη.
Ξαναζωντανεύει ο θρύλος των πειρατών της Μπαρμπαριάς; Επέρχεται το τέλος της ειρήνης και της ασφάλειας στον τομέα της ναυσιπλοΐας εντός της Μεσογείου; Αυτά τα ερωτήματα δημιουργήθηκαν αρχικώς σε διεθνείς και ελληνικούς ναυτιλιακούς κύκλους, όταν τα διεθνή ΜΜΕ γνωστοποίησαν μια πολύ μεγάλη τοπική επιτυχία του ΙΚ, τον έλεγχο του στρατηγικής σημασίας λιμένος της Ντέρνα. Για πρώτη φορά δυνάμεις του Χαλιφάτου (σ.σ. Η αποδοχή της εξουσίας του ΙΚ σε άλλες περιοχές, π.χ. Λιβύη, Νιγηρία, με τις οποίες δεν υπάρχει γεωγραφική συνέχεια, πραγματοποιείται με απλή διαδικασία), ύψωσαν την σημαία τους –όχι σε κάποια μακρινή αφρικανική ή ασιατική ακτή– εντός του γεωπολιτικώς ευαίσθητου χώρου της κεντρικής Μεσογείου. Η ευκολία με την οποία οι τζιχαντιστές βρήκαν «διέξοδο προς τη θερμή θάλασσα», οφείλεται εν πολλοίς στο γεγονός ότι η Ντέρνα αποτελούσε παραδοσιακό πυρήνα των σκληροπυρηνικών μουσουλμάνων της Λιβύης [1]. Οι εξελίξεις στο Ιράκ και στη Συρία αποκάλυψαν –σε επίπεδο πληροφοριών– μεταξύ άλλων ότι η συγκεκριμένη πόλη συνείσφερε με εκατοντάδες μαχητές στον αγώνα του ΙΚ. Περισσότεροι από 800 μαχητές από την Ντέρνα στρατεύθηκαν υπό την σημαία των τζιχαντιστών [2], γεγονός που κατέταξε και ανέδειξε την περιοχή ως το πλέον σημαντικό κέντρο στρατολόγησης ισλαμιστών και το μεγαλύτερο (σε επίπεδο ποσόστωσης) στον σουνιτικό αραβικό κόσμο [3]. Λόγω της επικείμενης αποσταθεροποιητικής δραστηριότητας του ΙΚ με βάση την Ντέρνα, οι ΗΠΑ σε συνεργασία με την Ιταλία ξεκίνησαν από τον περασμένο Δεκέμβριο τακτικές πτήσεις UAV [4] τύπου MQ-1Β Predator επιτήρησης και αναγνώρισης (σ.σ. Σύμφωνα με πληροφορίες μετέχει και αριθμός UCAV MQ-9 Reaper), με σκοπό την παροχή πληροφοριών και έγκαιρης προειδοποίησης.
Η κατοχή της Ντέρνα και των λιμενικών εγκαταστάσεων είναι ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Οι λιβυκές αρχές που ελέγχουν ακόμη μεγάλο μέρος του ανατολικού τμήματος της χώρας, εξαπέλυσαν αεροπορικές επιδρομές στις 12 Νοεμβρίου. Η εντολή εκτέλεσης χερσαίων επιχειρήσεων ανακατάληψης της πόλης μπορεί μεν να εγκρίθηκαν πέρυσι τον Δεκέμβριο, ωστόσο η ανάληψη ουσιαστικής δράσης καθυστέρησε αρκετά [5]. Τον Φεβρουάριο του 2015 μετά από την απαγωγή και τον αποκεφαλισμό 21 Αιγυπτίων Κοπτών από δυνάμεις του ΙΚ της Λιβύης, η Αιγυπτιακή Αεροπορία προσέβαλε στόχους στην Ντέρνα προκαλώντας τον θάνατο δεκάδων τζιχαντιστών. Στις 25 Μαρτίου αραβόφωνα ΜΜΕ ανέφεραν ότι ξεκίνησε ευρεία επιχείρηση με σκοπό την ανακατάληψη της Ντέρνα. Μέχρι σήμερα δεν φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια αξιόλογη πρόοδος. Το ΙΚ στο μεταξύ διάστημα έθεσε υπό τον έλεγχό του ένα μεγάλο τμήμα του παραλιακού αυτοκινητόδρομου μεταξύ Τρίπολης και Βεγγάζης, με τελευταίο έπαθλο την παράκτια πόλη Νοφαλίγια (8/9-02-2015). Δυτικές υπηρεσίες εκτιμούν ότι επειδή το ΙΚ διαθέτει πυρήνες περισσότερο ή λιγότερο ισχυρούς και σε άλλες πόλεις της χώρας, θα πρέπει να αναμένεται η κατάληψη και άλλων παράκτιων περιοχών, γεγονός που θα μεγεθύνει τις δυνατότητες χρήσης πλωτών μέσων κατά της ναυσιπλοΐας.
Απειλή από την θάλασσα - Είναι υλοποιήσιμη;
Αναφορές διαφόρων ευρωπαϊκών και μη πηγών ασφαλείας συνεκτιμούν ότι το ΙΚ δεν διαθέτει κάποιο πολεμικό σκάφος του Λιβυκού Ναυτικού (μεγάλη ναυτική μονάδα, ΤΠΚ ή υποβρύχιο), το οποίο να μπορεί να θέσει άμεσα σε επιχειρησιακή ετοιμότητα. Ακόμη και αν το κατόρθωνε τα μαχητικά του ΝΑΤΟ σε συνεργασία με το Αμερικανικό Ναυτικό θα εξουδετέρωναν πολύ γρήγορα, όποιο πολεμικό εμφανιζόταν με τη σημαία του χαλιφάτου ή με την υποψία ότι μπορεί να έχει τεθεί υπό τον έλεγχό του. Όμως η μη ύπαρξη Ισλαμικού Ναυτικού (ΙΝ) δεν σημαίνει ότι δεν υφίσταται καμία απειλή. Οι οπαδοί του ΙΚ μπορούν να συγκροτήσουν στολίσκους ελαφρών βενζινοκίνητων σκαφών, μετατρέποντας κάθε λογής πλοιάρια σε πειρατικές πλατφόρμες εφόδου, με τα οποία θα απειλήσουν κάθε στόχο ευκαιρίας που πλέει βορείως του Κόλπου της Σύρτης, εξορμώντας από την ακτογραμμή της Κυρηναϊκής. Από το Σουέζ προς την Μάλτα και το Γιβραλτάρ, από την Κύπρο, το Ισραήλ, τα ελληνικά λιμάνια, από και προς τα γεωστρατηγικά σημεία εισόδου και εξόδου στην Μεσόγειο, διέρχονται χιλιάδες πλοία κάθε μεγέθους, τύπου και είδους (π.χ. κρουαζιερόπλοια, LNG, φορτηγά, μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων, δεξαμενόπλοια, αλιευτικά κ.α.) [6], τα οποία πλέουν απροστάτευτα, χωρίς συνοδεία, καθιστώντας τα ελκυστικούς στόχους. Οι τζιχαντιστές της θάλασσας δεν θα έχουν απολύτως καμία σχέση με τους Σομαλούς πειρατές, καθώς θα είναι πολύ καλύτερα εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι, με κίνητρο τον θρησκευτικό φανατισμό.
Εξετάζοντας τα δυνητικά σενάρια πειρατικών επιθέσεων διαπιστώνουμε ότι δεν απαιτείται κάποιος πολυδάπανος εξοπλισμός. Απλώς χρειάζονται τυφέκια εφόδου, οπλοπολυβόλα, εκτοξευτές RPG, ελαφρά α/τ όπλα και φορητοί α/α εκτοξευτές τύπου Stinger, Grail ή Strela. Ο υποναύαρχος ε.α. του Βασιλικού Ναυτικού Christopher J. Parry με ειδίκευση στους τομείς ανάλυσης γεωπολιτικού ρίσκου και μελλοντικών μορφών πολέμου, επεσήμανε σε συνεντεύξεις τον Φεβρουάριο ότι οι πειρατές του ΙΚ δεν θα έχουν καμία σχέση με εκείνους της Σομαλίας, καθώς θα είναι καλύτερα εξοπλισμένοι και εκπαιδευμένοι. Θα μπορούν να φέρουν φορητούς α/α εκτοξευτές, καθιστώντας ιδιαίτερα επικίνδυνη την προσέγγιση ελικοπτέρων. Η πρόσβαση των τζιχαντιστών σε άνδρες όπλα και εφόδια θα είναι απεριόριστη, προειδοποίησε ο Parry, καθώς θα υποστηρίζονται από τις μάζες του πληθυσμού και τα οπλοστάσια που ελέγχουν σε Λιβύη, Συρία και Ιράκ. Εμείς θα προσθέσουμε ότι στην περίπτωση των α/α όπλων εδάφους-αέρος θα έχουμε την ναυτική έκδοση επί πλοιαρίου (σ.σ. μια εντελώς πρόχειρη navalized έκδοση) και την μετατροπή από εδάφους-αέρος σε επιφανείας αέρος, των γνωστών εποχούμενων συστημάτων μικρής εμβέλειας. Η ένταξη στην ζώνη πειρατείας τέτοιων συστημάτων θα σημάνει την αναβάθμιση της απειλής, καθώς οι τζιχαντιστές της θάλασσας θα μπορούν να καταρρίψουν τα οργανικά ελικόπτερα των πολεμικών πλοίων, αλλά και τα εντός εμβέλειας UAV που θα περιπολούν. Επίσης η χρήση ασυρμάτων, κινητών, αλλά και πολλών πληροφοριοδοτών θα επιτρέψει τον καλύτερο συντονισμό, την συνεργασία μεταξύ των πειρατικών ομάδων, μειώνοντας τον χρόνο εκδήλωσης μιας επίθεσης, ή αποφυγής εχθρικής αντίδρασης. Πρέπει επίσης να τονίσουμε ότι η ένδεια που μαστίζει τον τοπικό πληθυσμό σε συνδυασμό με την συνεχιζόμενη κατάρρευση της νομιμότητας, είναι εξαιρετικά πιθανό να οδηγήσει πολλούς στη συνεργασία με το ΙΚ – στις πειρατικές επιθέσεις – ή ακόμη και να δημιουργήσει μιμητές αυτών των ενεργειών, οι οποίοι δεν θα διέπονται κατ’ ανάγκη από θρησκευτικό ή άλλο κίνητρο, αλλά από απόγνωση και δυστυχία.
Οι πειρατές του ΙΚ (σ.σ. τους αποδίδουμε «νωρίς» τον τίτλο για τις ανάγκες του άρθρου-ανάλυσης) αρχικά θα είναι σε θέση να εκτελέσουν τριών ειδών επιχειρησιακές αποστολές:
α) Εκτέλεση επιθέσεων κατά πλοίων για την κατάληψη και στη συνέχεια ρυμούλκησή τους σε ελεγχόμενη περιοχή του ΙΚ, με τελικό σκοπό την καταβολή λύτρων για το φορτίο, το σκάφος και ειδικά για το πλήρωμα,
β) Εκτέλεση επιθέσεων αυτοκτονίας κατά πλοίων ειδικού ρόλου π.χ. LNG, μεταφοράς κοντέινερ, ή δεξαμενόπλοια με σκοπό την πρόκληση μεγάλων περιβαλλοντολογικών καταστροφών και
γ) Εκτέλεση ένοπλης επίθεσης σε κρουαζιερόπλοια, θαλαμηγούς, ιστιοπλοϊκά, με σκοπό την δολοφονία αδιακρίτως ατόμων, ή επισημασμένων στόχων.
Οι «ναυτικοί του ΙΚ» εκτός των σκληρών κτυπημάτων θα χρησιμοποιούσαν και άλλους τρόπους μεγέθυνσης των προβλημάτων και προώθησης των σκοπών του χαλιφάτου. Παράνομες δραστηριότητες όπως το λαθρεμπόριο (διαφόρων ειδών και όπλων), η σωματεμπορία ανθρώπων και κυρίως ο έλεγχος του κυκλώματος διακίνησης λαθρομεταναστών, θα προηγηθούν και θα μπορούσαν κάλλιστα να συνεχισθούν παράλληλα με άλλες δράσεις. Σε ένα ακραίο σενάριο δεν θα πρέπει να αποκλεισθεί ο σχεδιασμός μεταφοράς μελών του ΙΚ σε ικανούς αριθμούς, με πολύ πιθανό προορισμό τα ελληνικά νησιά και πρωτευόντως την Γαύδο και την Κρήτη. Αν προσθέσουμε την αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας σε 16 νησιά κλπ εύκολα αντιλαμβανόμαστε πως η συνεργασία μεταξύ ΙΚ και τουρκικής εξωτερικής πολιτικής μπορεί αν αποβεί ιδιαιτέρως αγαστή και επωφελής [7]. Αν δεν υπάρξει αναχαίτιση και λήψη προληπτικών μέτρων και το φαινόμενο λάβει διαστάσεις, οι ισλαμιστές θα μπορούσαν να πραγματοποιήσουν επιχειρήσεις διείσδυσης με πολύ πιο φιλόδοξους στόχους, όπως λιμάνια και αγκυροβόλια, πολιτικών και στρατιωτικών στόχων. Η ένταση και η συχνότητα επιθέσεων θα μπορεί να κλιμακώνεται ανάλογα με τους τακτικούς και στρατηγικούς στόχους του χαλιφάτου. Συνεπώς βρισκόμαστε ενώπιον της ανάδειξης μιας άκρως επικίνδυνης ναυτικής απειλής, της οποίας ακόμη και ένα απλό πλήγμα θα μπορούσε να προκαλέσει σοβαρότατες επιπλοκές, επηρεάζοντας τις κοινωνίες και τα κράτη της κεντροανατολικής Μεσογείου (Μάλτα, Ιταλία, Ελλάδα) αλλά και της βορείου Αφρικής (Αίγυπτος, Αλγερία, Τυνησία).
Επιπτώσεις – Ένα ουσιαστικό πρόβλημα ζητά λύση
Η επίθεση σε ένα πλοίο π.χ. κοντέινερ ή σε κάποιου άλλου τύπου, θα επιφέρει ραγδαία αύξηση των ναύλων και της ασφάλισης προκαλώντας κρίση και αναταραχή στη ναυτιλιακή αγορά. Το γεγονός και μόνον ότι η γραμμή δρομολογίων από και προς το Γιβραλτάρ και το Σουέζ θα τεθεί άμεσα σε κίνδυνο, θα θέσει σε κίνηση τους μηχανισμούς μιας πολυεπίπεδης κρίσης (οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής) πλήττοντας ανάλογα όλες τις χώρες της ΕΕ. Σε αυτό το σημείο πρέπει να επισημάνουμε ότι στον «αγαθό και αγγελικό» κόσμο που ζούμε, θα υπάρξουν αρκετοί κερδοσκόποι που θα θελήσουν να επωφεληθούν, ή/και ακόμη να υποθάλψουν και να διευκολύνουν την εκδήλωση των πειρατικών επιθέσεων. Υπάρχουν πρόσωπα αλλά και οργανωμένα συμφέροντα που για τους δικούς τους λόγους και σκοπούς (επαγγελματικούς, εθνικούς) ή ευρύτερους γεωπολιτικούς, θα επιθυμούσαν την εκδήλωση τέτοιων αποσταθεροποιητικών δράσεων. Η Τουρκία για παράδειγμα, η οποία έχει πολλάκις κατηγορηθεί ότι διατηρεί προνομιακές και όχι μόνον σχέσεις με το ΙΚ, δεν θα έβλεπε αρνητικά την εμφάνιση των τζιχαντιστών της θάλασσας, με την προϋπόθεση ότι δεν θα απειλείτο η τουριστική ζώνη στα παράλια του Αιγαίου. Υπό αυτό το πρίσμα η απειλή ενός κτυπήματος εντός του «τουριστικού κέντρου του Αιγαίου» συγκεντρώνει ελάχιστες πιθανότητες (σ.σ. χωρίς να αποκλείεται), καθώς θα έπληττε αμοιβαία τα συμφέροντα Ελλάδας και Τουρκίας [8]. Η Άγκυρα ωστόσο αναζητώντας ευκαιρίας ανάδειξής της ως περιφερειακής ναυτικής δύναμης, θα άρπαζε την ευκαιρία προκειμένου να αποστείλει πολεμικά σε μια θαλάσσια έκταση στο «μαλακό υπογάστριο» της ελληνικής ΑΟΖ, ακριβώς σε μια περιοχή όπου έχουν ορισθεί οικόπεδα προς εκμετάλλευση και αναμένεται η περάτωση των συζητήσεων με την Λιβύη. Η εμφάνιση των τζιχαντιστών της θάλασσας θα μπορούσε με έμμεσο τρόπο να καθυστερήσει τη διεξαγωγή ερευνών στα θαλάσσια οικόπεδα νοτίως της Κρήτης ή ακόμη και να προσθέσει επιπλέον προβλήματα (στο οικονομικό πεδίο) για όσες κοινοπραξίες ή εταιρείες στόχευαν να επενδύσουν. Μια τέτοια εξέλιξη θα εξυπηρετούσε σαφέστατα τα τουρκικά συμφέροντα…
Χάρτης των περιοχών που ελέγχει το Ισλαμικό Κράτος. Κάτω αριστερά εικονίζεται η Ντέρνα στην Κυρηναϊκή (κόκκινο χρώμα).
Η αντιμετώπιση των πειρατών προσκρούει σε ένα ιδιαίτερα λεπτό ζήτημα, όπως απέδειξε η εμπειρία στην Σομαλία. Παρά την εμπλοκή ισχυρών ναυτικών δυνάμεων από διάφορες χώρες, ελάχιστα περιστατικά καταγράφηκαν στα οποία χρησιμοποιήθηκαν στοχευμένα πυρά κατά των πειρατών, όχι όμως από σκάφη χωρών του ΝΑΤΟ. Τα ανθρώπινα δικαιώματα και η νομική πλευρά του ζητήματος αντιμετώπισης παρανόμων πράξεων στη θάλασσα θα δοκιμαστούν σοβαρά καθώς το φαινόμενο των τζιχαντιστών αποτελεί μια καινούρια δυσάρεστη πραγματικότητα. Εάν ξεκινήσουν πειρατικές επιδρομές από την Λιβύη, οι διωκτικές αρχές θα πρέπει να γνωρίζουν ότι θα έχουν απέναντί τους όχι τους επυλίδες ή τυχοδιώκτες ανατολικο-αφρικανούς, αλλά έμπειρα φανατισμένα στελέχη του χαλιφάτου. Συνεπώς η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να ξεκαθαρίσει άμεσα τι σκοπεύει να πράξει και υπό ποιες συνθήκες θα δοθεί άδεια χρήσης φονικών πυρών με στόχο τους τζιχαντιστές. Ιδιαίτερα η ΕΕ οφείλει το ταχύτερο δυνατό να λάβει σειρά μέτρων, εξετάζοντας ακόμη και σε επίπεδο αποτροπής, προκειμένου να μην αιφνιδιαστεί δυσάρεστα από τις εξελίξεις. Η γενίκευση χρήσης ένοπλων φρουρών στα σκάφη όπως και η τοποθέτηση μη φονικών όπλων εντάσσονται στα προληπτικά μέτρα.
Η ελληνική παράμετρος, ΠΝ και ΛΣ
Η ελληνική κυβέρνηση και ειδικά τα Υπουργεία Εθνικής Άμυνας και Ναυτιλίας, δεν πρέπει να αγνοούν ότι η Κυρηναϊκή βρίσκεται ακριβώς νοτίως της Κρήτης. Γεωγραφικά είναι εγγύτερα της Γαύδου και πολύ μακρύτερα από την Σικελία, την Παντελερία ή την Λαμπεδούσα. Συνεπώς οι αποστάσεις οδηγούν στην εμπλοκή μας –σε περίπτωση συμβάντος– σε μια περιοχή όπου αναζητούμε τρόπο να συμφωνήσουμε και να οριοθετήσουμε ΑΟΖ με την Λιβύη, εάν θέλουμε να εννοούμε (σ.σ. όταν το διατυπώνουμε λεκτικά) πως στοχεύουμε αποφασιστικά να προστατεύσουμε τα εθνικά μας συμφέροντα στις θαλάσσιες ζώνες που μας αφορούν. Η γεωστρατηγική θέση της Κρήτης και της Γαύδου παρέχουν έδαφος για την οργάνωση και την προετοιμασία για όλα τα ενδεχόμενα. Το ΠΝ δεν διατηρεί μεγάλες μονάδες νοτίως της Κρήτης και είναι ιδιαίτερα δυσμενές για την ελληνική πλευρά ότι το ΛΣ δεν διαθέτει την κατάλληλη υποδομή για να αναλάβει αντιπειρατικές επιχειρήσεις. Είναι βέβαιο ότι το ΝΑΤΟ και η ΕΕ θα αντιδράσουν άμεσα μετά από κάποιο κτύπημα αποστέλλοντας αεροναυτικές δυνάμεις στην περιοχή. Αυτός όμως δεν είναι λόγος για να «κρυφτούμε» πίσω από το Αμερικανικό ή το Ιταλικό Ναυτικό. Όταν μάλιστα είναι αναμενόμενη η ισχυρή παρουσία του Τουρκικού Ναυτικού κοντά σε θαλάσσιες ζώνες νοτίως της Γαύδου (σ.σ. το καθεστώς της οποίας πρόσφατα αμφισβήτησε η Αγκυρα) θα ήταν σοβαρό σφάλμα και κίνδυνος για τα εθνικά ζωτικά συμφέροντα να αποδεχθούμε –επικαλούμενοι την κρίση– την ανάληψη υποδεέστερου ρόλου ή ακόμη χειρότερα θέση παρατηρητή. Το ΠΝ και το ΛΣ οφείλουν άμεσα να συγκροτήσουν ομάδα εργασίας με σκοπό την μελέτη της κατάστασης και την κατάστρωση σχεδίων για την αντιμετώπιση οποιασδήποτε μορφής απειλής. Η συμβολή αεροσκαφών της ΠΑ, η ετοιμότητα επιλέκτων μονάδων του στρατεύματος, όπως η αξιοποίηση επιθετικών ελικοπτέρων, θα πρέπει να εξετασθεί και να προβλεφθεί η επιχειρησιακή τους αξιοποίηση στο όλο πλαίσιο, το οποίο για αρτιότερη απόδοση καλό θα ήταν να μην αποκλείει το ενδεχόμενο ανάληψης προληπτικής δράσης, σε συνεργασία πάντα με το ΝΑΤΟ και τα θεσμικά όργανα της ΕΕ.
Επίλογος
Σε μερικές εβδομάδες ξεκινά η τουριστική περίοδος για όλη τη νότια Ευρώπη, από τις ακτές της Ισπανίας μέχρι και τα νησιά του νοτιοανατολικού Αιγαίου. Ο «καιρός γαρ εγγύς» προκειμένου να διαπιστωθεί αν θα υπάρξει εκδήλωση πειρατικής δράσης και σε ποιο επίπεδο κλιμάκωσης μπορεί να φθάσει. Στο σημείο αυτό θεωρώ σκόπιμο να υπενθυμίσω μια ιστορική λεπτομέρεια. Από το 20 π.Χ έως το 296 μ.Χ η Κυρηναϊκή μαζί με την Κρήτη αποτέλεσαν τμήμα της Επαρχίας Κρήτης και Κυρηναϊκής της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας με έδρα την Γόρτυνα. Είναι μια πρόταση από την ιστορία η οποία συνδέει την Κρήτη με την βορειοαφρικανική ακτή. Επί αυτής της βάσης η Αθήνα θα μπορούσε...
- Να διεκδικήσει τη δημιουργία κέντρου για την αντιμετώπιση των τζιχαντιστών στη Ντέρνα. - Να ζητήσει από τις ΗΠΑ την αποστολή UAV και UCAV στο Καστέλι ή και στη Σούδα.
- Να αρχίσει να αποσπά επί το μονιμότερο ναυτικές μονάδες στην Κρήτη (σ.σ. ο γράφων από χρόνια αρθρογραφεί υπέρ της αλλαγής της σχεδίασης του ΠΝ σε διοικητικό και επιχειρησιακό επίπεδο, έχοντας ως νέο επίκεντρο το Ναύσταθμο Κρήτης).
- Να συζητήσει με την Αίγυπτο και να μελετήσει μαζί με επιτελείς από τις δύο χώρες το θέμα.
- Να ενημερώσει και να συνεργασθεί με τις ενώσεις Ελλήνων Εφοπλιστών, τουριστικών σκαφών που έχουν έδρα στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
- Το άκρως σημαντικό ΚΕΝΑΠ (μαζί με το ΠΟΣΚΕΣΘΑΜ), μπορεί να γίνει ακόμη πιο χρήσιμο και να ηγηθεί αν απαιτηθεί του αντιπειρατικού αγώνα, αρκεί να ληφθούν έγκαιρα πρωτοβουλίες.
- Η Ναυτική Σχολή Πολέμου (ΣΔΙΕΠΝ) επίσης μπορεί να συμβάλλει αποφασιστικά στην παραγωγή σκέψης και επιχειρησιακής διανόησης. Άρα το βάρος πέφτει στους ώμους ΓΕΕΘΑ και ΓΕΝ σε συνεργασία με το Λ.Σ.
Οι τζιχαντιστές έχουν από καιρό εντάξει την Ελλάδα στις υπό κατάκτηση περιοχές και όσο κι αν αυτό προκαλεί γέλιο, καλό θα είναι να είμαστε προετοιμασμένοι για κάθε ενδεχόμενο ή προβοκάτσια από κάποιον «φίλο και σύμμαχο». Η Ντέρνα βρίσκεται μερικές δεκάδες χιλιόμετρα μακριά από τα ερείπια της αρχαίας Κυρήνης. Έχοντας στο μυαλό μας τις εικόνες καταστροφής των αρχαίων μνημείων και μουσείων στο Ιράκ,
- είμαστε διατεθειμένοι να ανεχτούμε την επανάληψη τέτοιων σκηνών στην Κυρήνη, προσφιλή τουριστικό προορισμό τις καλές εποχές;
- Που τελειώνει και που αρχίζει η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;
- Πρέπει να σκεφθούμε τη λήψη μέτρων και τι είδους θα είναι αυτά, όταν μάλιστα διαπιστώσαμε τι σημαίνει χαλιφάτο;
Μερικές ερωτήσεις που θα έπρεπε να μας απασχολούν αλλά βλέπετε δεν υφίσταται ακόμη Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας για να σκεφθεί και να προτείνει… Δύο επιφανείς προσωπικότητες της χώρας μας θα βρίσκονται σε στρατηγικούς θώκους (ο Α/ΓΕΕΘΑ στρατηγός Μιχαήλ Κωσταράκος [9] και ο Δημήτρης Αβραμόπουλος) της ΕΕ και εφόσον επαληθευτούν τα σενάρια περί τζιχαντιστών της θάλασσας θα κληθούν να αναλάβουν δράση. Σε κάθε περίπτωση η πραγματικότητα δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Το Ισλαμικό Κράτος βρίσκεται ήδη μπροστά στο κατώφλι της Ευρώπης και της Ελλάδας.
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:
[1] Το 2007 οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες εντόπισαν μεταξύ των ανδρών της ισλαμιστικής πολιτοφυλακής, η οποία μάχονταν τις δυνάμεις των ΗΠΑ, την ύπαρξη δεκάδων ανδρών λιβυκής υπηκοότητας, εκ των οποίων οι μισοί περίπου (52) προέρχονταν από την Ντέρνα.
[2] Σημειώνεται επίσης ότι ένας σημαντικός αριθμός ατόμων από την ίδια πόλη είχε ενταχθεί στις δυνάμεις της Αλ Κάιντα.
[3] Δημοσίευμα της Wall Street Journal αποκάλυψε ότι τον περασμένο Δεκέμβριο τα γραφεία στρατολόγησης μαχητών για το ΙΚ στην Τουρκία, άρχισαν να προτρέπουν τους Λίβυους τζιχαντιστές να προετοιμάζονται για δράση εντός της χώρας τους, αντί να ενισχύουν το ΙΚ στο Ιράκ και την Συρία, με στόχο την προσάρτηση της Λιβύης στο χαλιφάτο.
[4] Οι ΗΠΑ πραγματοποιούσαν ήδη από το 2012 πτήσης με UAV της CIA και της USAF, μετά από την δολοφονία του Αμερικανού πρέσβη στην Βεγγάζη. πάνω από την ευρύτερη περιοχή της Ντέρνα, γεγονός που ωστόσο ουδόλως απέτρεψε την πτώση της πόλης στους τζιχαντιστές.
[5] Στις 6 Δεκεμβρίου μετά από επιθέσεις αυτοκτονίας με παγιδευμένα αυτοκίνητα στην Βεγγάζη, στο Τομπρούκ και στο διεθνές αεροδρόμιο της Αλ Μπάυντα, κοντά στα ερείπια της αρχαίας ελληνικής πόλης Κυρήνη, μονάδες του Λιβυκού Στρατού επιχείρησαν να προελάσουν προς το λιμάνι αλλά αναχαιτίστηκαν στα περίχωρα.
[6] Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΜΟ το 15% της παγκόσμιας ναυτιλιακής δραστηριότητας διέρχεται μέσω της Μεσογείου.
[7] Αρκεί κάποιοι στην Αθήνα, στην Ουάσιγκτον και στο Λονδίνο να το έχουν αντιληφθεί εγκαίρως καθώς στο Τελ Αβίβ ματαίως από καιρό προσπαθούν να προειδοποιήσουν φωνάζοντας σε ώτα μη ακουόντων, η πλειοψηφία των οποίων δυστυχώς είναι ελληνικά!
[8] Πιθανό κτύπημα σε ελληνικό νησί θα παρέλυε την τουριστική κίνηση και στις δύο ακτές, ενώ οποιοδήποτε μορφής κτύπημα στην μικρασιατική ακτή δεν επηρεάζει τις ελληνικές περιοχές (π.χ. επιθέσεις Κούρδων σε τουριστικά θέρετρα της Μεσογείου).
[9] Στις 13 Νοεμβρίου 2014 εκλέχτηκε ως Πρόεδρος της Στρατιωτικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με απόφαση του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ θα αναλάβει τα καθήκοντά του στις 6 Νοεμβρίου 2015.
Ιωάννης Σ. Θεοδωράτος, Δημοσιογράφος-Αμυντικός αναλυτής
http://perialos.blogspot.gr/2015/04/blog-post.html
No comments :
Post a Comment