Αυτό είναι το αποτέλεσμα μιας έκθεσης της Πολεμικής Αεροπορίας που είδε πρόσφατα το φως της δημοσιότητας. Ο λόγος: Η τεχνολογία stealth του αμερικανικού μαχητικού, η οποία το κάνει σχεδόν αόρατο, και ο εξοπλισμός του με ένα ραντάρ νέας τεχνολογικής γενιάς.
Οι δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή σάρωση και συγκεκριμένα η τεχνολογία AESA (Active Electronically Scanned Array) είναι τόσο σημαντικές που σήμερα η ανάπτυξη ραντάρ αεροσκαφών επικεντρώνεται στα ραντάρ του τύπου αυτού. Το μέλλον των ραντάρ αεροσκαφών ανήκει στην τεχνολογία AESA. Η εισαγωγή της συγκεκριμένης τεχνολογίας στα ραντάρ αεροσκαφών αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στη σύγχρονη αερομαχία, λόγω ακριβώς αυτής της υπεροχής που παρέχει ένα τέτοιο ραντάρ.
Οι δυνατότητες που προσφέρει η ψηφιακή σάρωση και συγκεκριμένα η τεχνολογία AESA (Active Electronically Scanned Array) είναι τόσο σημαντικές που σήμερα η ανάπτυξη ραντάρ αεροσκαφών επικεντρώνεται στα ραντάρ του τύπου αυτού. Το μέλλον των ραντάρ αεροσκαφών ανήκει στην τεχνολογία AESA. Η εισαγωγή της συγκεκριμένης τεχνολογίας στα ραντάρ αεροσκαφών αποτελεί μία από τις πιο σημαντικές εξελίξεις στη σύγχρονη αερομαχία, λόγω ακριβώς αυτής της υπεροχής που παρέχει ένα τέτοιο ραντάρ.
Μεσοπρόθεσμα και παρά το αυξημένο κόστος τους, τα ραντάρ AESA θα εκτοπίσουν τους υπόλοιπους τύπους ραντάρ, καθότι προσφέρουν αυξημένες επιδόσεις και ιδιαίτερες δυνατότητες, μεγιστοποιώντας τη διαθεσιμότητα και ελαχιστοποιώντας το κόστος υποστήριξης. Η Πολεμική Αεροπορία θα πρέπει να συμμετέχει στις εξελίξεις, απαιτώντας την ύπαρξη ραντάρ AESA στο πλαίσιο του προγράμματος Νέου Μαχητικού Αεροσκάφους, και παράλληλα εξετάζοντας την πιθανότητα αναβάθμισης του υφιστάμενου στόλου με ραντάρ AESA, λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση κόστους και απόδοσης, αναφέρει ο Κωνσταντίνος Ζηκίδης, ειδικός της Πολεμικής Αεροπορίας στον τομέα των ραντάρ. Τα ραντάρ μηχανικής σάρωσης κλείνουν τον κύκλο ανάπτυξή τους, με τις επιδόσεις τους να βρίσκονται στο ζενίθ της συγκεκριμένης τεχνολογίας. Βασικά προβλήματα παραμένουν ανυπέρβλητα, όπως η περιορισμένη ταχύτητα κίνησης της κεραίας, η ύπαρξη μίας μόνο δέσμης, καθώς και η αυξημένη πιθανότητα ανίχνευσης από τους αισθητήρες του αντίπαλου, με το κόστος της τεχνικής υποστήριξης υψηλό και την αξιοπιστία περιορισμένη.
Από τα ραντάρ των διεθνών κατασκευαστών, αυτά που είναι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος για τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι τα ακόλουθα: Το APG-81 της NG του F-35, το APG-79 της Raytheon για το F-18 E/F, το RACR της Raytheon για το F-16, το SABR της NG για το F-16, το RBE2-AA της Thales για το Rafale και το CAPTOR-E της Euroradar για το Eurofighter. Από την κλασσική εξίσωση του ραντάρ, προκύπτει ότι η μέγιστη απόσταση αποκάλυψης ενός στόχου από ένα ραντάρ είναι ανάλογη με την 4η ρίζα του RCS του στόχου. Η απόσταση παρακολούθησης (Tracking) είναι σε μεγάλο βαθμό ανάλογη της απόστασης αποκάλυψης. Κατόπιν τούτων, μία σύγκριση μεταξύ των αποστάσεων παρακολούθησης των προαναφερθέντων ραντάρ για δύο στόχους, με RCS 1m2 και 0,0015 m2. Ο πρώτος στόχος αντιστοιχεί σε σύγχρονο μαχητικό, με τεχνικές μείωσης RCS (ενδεικτικά αναφέρεται ότι το RCS ενός "καθαρού" F-16C Block 30 ή μεταγενέστερου εκτιμάται σε 1–1,2 m2).
Από τα ραντάρ των διεθνών κατασκευαστών, αυτά που είναι ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος για τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι τα ακόλουθα: Το APG-81 της NG του F-35, το APG-79 της Raytheon για το F-18 E/F, το RACR της Raytheon για το F-16, το SABR της NG για το F-16, το RBE2-AA της Thales για το Rafale και το CAPTOR-E της Euroradar για το Eurofighter. Από την κλασσική εξίσωση του ραντάρ, προκύπτει ότι η μέγιστη απόσταση αποκάλυψης ενός στόχου από ένα ραντάρ είναι ανάλογη με την 4η ρίζα του RCS του στόχου. Η απόσταση παρακολούθησης (Tracking) είναι σε μεγάλο βαθμό ανάλογη της απόστασης αποκάλυψης. Κατόπιν τούτων, μία σύγκριση μεταξύ των αποστάσεων παρακολούθησης των προαναφερθέντων ραντάρ για δύο στόχους, με RCS 1m2 και 0,0015 m2. Ο πρώτος στόχος αντιστοιχεί σε σύγχρονο μαχητικό, με τεχνικές μείωσης RCS (ενδεικτικά αναφέρεται ότι το RCS ενός "καθαρού" F-16C Block 30 ή μεταγενέστερου εκτιμάται σε 1–1,2 m2).
Ο δεύτερος στόχος αντιστοιχεί στο F-35, το οποίο σύμφωνα με ανακοινώσεις της κατασκευάστριας εταιρείας Lockheed Martin εμφανίζει RCS της τάξης του 0,0015 m2 - αν και έχουν διατυπωθεί σοβαρές αμφιβολίες εάν το F-35 παραγωγής θα έχει όντως τόσο χαμηλό RCS. Λαμβάνοντας υπόψη τις διαθέσιμες πληροφορίες και με αναγωγή/εκτίμηση όπου απαιτήθηκε, υπολογίσθηκε η απόσταση παρακολούθησης (Tracking) ενός στόχου με RCS 1 m2 για τα προαναφερθέντα ραντάρ, καθώς και για το APG-68(V)9 του F-16 Block 52+, για λόγους σύγκρισης. Στη συνέχεια, υπολογίσθηκε η αντίστοιχη απόσταση για RCS 0,0015 m2, πολλαπλασιάζοντας την τιμή που αντιστοιχεί στο RCS 1 m2 επί 4 0,0015, βάσει της εξίσωσης του ραντάρ. Οι παραδοχές των υπολογισμών και τα αποτελέσματα παρατίθενται σε έναν πίνακα της περιοδικής έκδοσης «Αεροπορική Επιθεώρηση» του Γενικού Επιτελίου Αεροπορίας.
Το αποτέλεσμα αυτής της κατάταξης είναι αποκαρδιωτικό σε σχέση με την αντιμετώπιση ενός αεροσκάφους τεχνολογίας stealth. Κανένα από τα προαναφερθέντα ραντάρ, τόσο τα επιχειρησιακά, όσο και τα υπό ανάπτυξη, δεν είναι σε θέση να προσφέρει έστω και μια μέτρια επίδοση στον τομέα της παρακολούθησης ενός αεροσκάφους stealth, όπως το F-35. Τα τουρκικά F-35 είναι να συντρίψουν την ελληνική αεράμυνα: Τα σημερινά σύγχρονα ραντάρ APG-68 (V) 9 των σύγχρονων μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι σε θέση να παρακολουθήσουν το F-35 μόνο όταν οι πιλότοι των F-16 είναι να έχουν την ευκαιρία να το εντοπίσουν με γυμνό μάτι. Αντίστοιχα, το ραντάρ του F-35 είναι να είναι σε θέση να παρακολουθεί τα F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας από μια απόσταση περίπου 80 ΝΜ. Αν και στην έκθεση σημειώνεται ότι για τις ανακοινωθείσες επιδόσεις δεν έχουν διευκρινισθεί σε όλες τις περιπτώσεις οι αντίστοιχες συνθήκες, ως εκ τούτου ο συγκριτικός πίνακας αποτελεί μία ένδειξη με βάση τις επιδόσεις που έχουν γίνει γνωστές, καθώς και εκτιμήσεις για τις αναμενόμενες επιδόσεις των ραντάρ που είναι σε ανάπτυξη - με εξαίρεση το ραντάρ APG-79 το οποίο βρίσκεται σε παραγωγή, όλα τα υπόλοιπα ανωτέρω ραντάρ βρίσκονται σε εξέλιξη, με τις επιδόσεις να αποτελούν αυτή τη στιγμή ουσιαστικά εκτιμήσεις.
Αντιμετώπιση αεροσκαφών Stealth
Στην ίδια έκθεση διαπιστώνεται ότι οι αποστάσεις αποκάλυψης των υπόψη ραντάρ είναι υπερεπαρκείς για στόχους μεγέθους κλασσικού μαχητικού αλλά ανεπαρκείς για στόχους Stealth. Ούτως ή άλλως όμως, ένα ραντάρ μαχητικού αεροσκάφους δεν μπορεί να υποκαταστήσει ένα ραντάρ επιτήρησης. Για το λόγο αυτό, οι περισσότερες σύγχρονες Πολεμικές Αεροπορίες χρησιμοποιούν τα μαχητικά τους στο πλαίσιο τακτικού δικτύου όπως το Link 16, όπου συμμετέχει αεροσκάφος επιτήρησης και ελέγχου, το οποίο έχει εξ' ορισμού μεγαλύτερη εμβέλεια και κάλυψη, ενώ παρέχεται εικόνα και από το Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου. Το Erieye που έχει στην διάθεσή της η Πολεμική Αεροπορία, έχει εμβέλεια τουλάχιστον 190 ΝΜ για στόχους μεγέθους κλασσικού μαχητικού. Ο υπολογισμός αποκάλυψης αεροσκάφους όπως το F-35 δεν είναι δυνατός, καθότι το Erieye εκπέμπει στην S-Band ενώ το προαναφερθέν RCS του F-35 αφορά την X-Band. Σύμφωνα πάντως με την Saab,το Erieye αποκαλύπτει πυραύλους τύπου Cruise, οι οποίοι έχουν χαμηλό RCS, σε αποστάσεις της τάξης των 100 ΝΜ. Τα αεροσκάφη Stealth είναι βελτιστοποιημένα για την X-Band, που χρησιμοποιούν κατά κανόνα τα εναέρια ραντάρ, και κυρίως για εκπομπές που προέρχονται από το εμπρόσθιο ημισφαίριο, από μονοστατικά ραντάρ.
Το αποτέλεσμα αυτής της κατάταξης είναι αποκαρδιωτικό σε σχέση με την αντιμετώπιση ενός αεροσκάφους τεχνολογίας stealth. Κανένα από τα προαναφερθέντα ραντάρ, τόσο τα επιχειρησιακά, όσο και τα υπό ανάπτυξη, δεν είναι σε θέση να προσφέρει έστω και μια μέτρια επίδοση στον τομέα της παρακολούθησης ενός αεροσκάφους stealth, όπως το F-35. Τα τουρκικά F-35 είναι να συντρίψουν την ελληνική αεράμυνα: Τα σημερινά σύγχρονα ραντάρ APG-68 (V) 9 των σύγχρονων μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, είναι σε θέση να παρακολουθήσουν το F-35 μόνο όταν οι πιλότοι των F-16 είναι να έχουν την ευκαιρία να το εντοπίσουν με γυμνό μάτι. Αντίστοιχα, το ραντάρ του F-35 είναι να είναι σε θέση να παρακολουθεί τα F-16 της Πολεμικής Αεροπορίας από μια απόσταση περίπου 80 ΝΜ. Αν και στην έκθεση σημειώνεται ότι για τις ανακοινωθείσες επιδόσεις δεν έχουν διευκρινισθεί σε όλες τις περιπτώσεις οι αντίστοιχες συνθήκες, ως εκ τούτου ο συγκριτικός πίνακας αποτελεί μία ένδειξη με βάση τις επιδόσεις που έχουν γίνει γνωστές, καθώς και εκτιμήσεις για τις αναμενόμενες επιδόσεις των ραντάρ που είναι σε ανάπτυξη - με εξαίρεση το ραντάρ APG-79 το οποίο βρίσκεται σε παραγωγή, όλα τα υπόλοιπα ανωτέρω ραντάρ βρίσκονται σε εξέλιξη, με τις επιδόσεις να αποτελούν αυτή τη στιγμή ουσιαστικά εκτιμήσεις.
Αντιμετώπιση αεροσκαφών Stealth
Στην ίδια έκθεση διαπιστώνεται ότι οι αποστάσεις αποκάλυψης των υπόψη ραντάρ είναι υπερεπαρκείς για στόχους μεγέθους κλασσικού μαχητικού αλλά ανεπαρκείς για στόχους Stealth. Ούτως ή άλλως όμως, ένα ραντάρ μαχητικού αεροσκάφους δεν μπορεί να υποκαταστήσει ένα ραντάρ επιτήρησης. Για το λόγο αυτό, οι περισσότερες σύγχρονες Πολεμικές Αεροπορίες χρησιμοποιούν τα μαχητικά τους στο πλαίσιο τακτικού δικτύου όπως το Link 16, όπου συμμετέχει αεροσκάφος επιτήρησης και ελέγχου, το οποίο έχει εξ' ορισμού μεγαλύτερη εμβέλεια και κάλυψη, ενώ παρέχεται εικόνα και από το Σύστημα Αεροπορικού Ελέγχου. Το Erieye που έχει στην διάθεσή της η Πολεμική Αεροπορία, έχει εμβέλεια τουλάχιστον 190 ΝΜ για στόχους μεγέθους κλασσικού μαχητικού. Ο υπολογισμός αποκάλυψης αεροσκάφους όπως το F-35 δεν είναι δυνατός, καθότι το Erieye εκπέμπει στην S-Band ενώ το προαναφερθέν RCS του F-35 αφορά την X-Band. Σύμφωνα πάντως με την Saab,το Erieye αποκαλύπτει πυραύλους τύπου Cruise, οι οποίοι έχουν χαμηλό RCS, σε αποστάσεις της τάξης των 100 ΝΜ. Τα αεροσκάφη Stealth είναι βελτιστοποιημένα για την X-Band, που χρησιμοποιούν κατά κανόνα τα εναέρια ραντάρ, και κυρίως για εκπομπές που προέρχονται από το εμπρόσθιο ημισφαίριο, από μονοστατικά ραντάρ.
Επομένως, πιθανοί τρόποι αντιμετώπισης αεροσκαφών Stealth είναι οι ακόλουθοι:
α. Χρήση πολυστατικών ραντάρ, με διαφορετικές κεραίες εκπομπής και λήψης.
β. Χρήση ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων (π.χ. L-Band), στις οποίες ένα αεροσκάφος Stealth έχει μεγαλύτερο ίχνος ραντάρ.
γ. Χρήση εξελιγμένων ηλεκτροπτικών μέσων (σύγχρονα συστήματα Infra-Red Search and Track – IRST), τα οποία είναι παθητικά και πλέον "ανταγωνίζονται" τα ραντάρ σε επιδόσεις.
δ. Χρήση ραντάρ πέραν του ορίζοντος (Over the horizon radar), τα οποία εκπέμπουν σε χαμηλότερες συχνότητες και χρησιμοποιούν την ανάκλαση από την ιονόσφαιρα (βλέποντας έτσι τους στόχους "από πάνω").
ε. Χρήση παθητικών ραντάρ, τα οποία αποτελούνται από ένα σύστημα κεραιών-δεκτών που μόνο λαμβάνουν και επεξεργάζονται τις διαταραχές της υφιστάμενης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (εκπομπές σταθμών τηλεόρασης, ραδιοφωνίας, κινητής τηλεφωνίας κλπ).
Σύμφωνα με την ανάλυση, εκτιμάται ότι η ΠΑ θα πρέπει να εξετάσει τη χρήση παθητικών ραντάρ, καθότι διαφαίνεται ότι προσφέρουν δυνατότητες αποκάλυψης στόχων Stealth, έχουν σχετικά χαμηλό κόστος απόκτησης και ακόμα χαμηλότερο κόστος λειτουργίας υποστήριξης, ενώ δεν ανιχνεύονται από εχθρικά συστήματα (π.χ., τουρκικούς πυραύλους HARM και UAV Harpy) λόγω παθητικής λειτουργίας.
α. Χρήση πολυστατικών ραντάρ, με διαφορετικές κεραίες εκπομπής και λήψης.
β. Χρήση ραντάρ χαμηλών συχνοτήτων (π.χ. L-Band), στις οποίες ένα αεροσκάφος Stealth έχει μεγαλύτερο ίχνος ραντάρ.
γ. Χρήση εξελιγμένων ηλεκτροπτικών μέσων (σύγχρονα συστήματα Infra-Red Search and Track – IRST), τα οποία είναι παθητικά και πλέον "ανταγωνίζονται" τα ραντάρ σε επιδόσεις.
δ. Χρήση ραντάρ πέραν του ορίζοντος (Over the horizon radar), τα οποία εκπέμπουν σε χαμηλότερες συχνότητες και χρησιμοποιούν την ανάκλαση από την ιονόσφαιρα (βλέποντας έτσι τους στόχους "από πάνω").
ε. Χρήση παθητικών ραντάρ, τα οποία αποτελούνται από ένα σύστημα κεραιών-δεκτών που μόνο λαμβάνουν και επεξεργάζονται τις διαταραχές της υφιστάμενης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας (εκπομπές σταθμών τηλεόρασης, ραδιοφωνίας, κινητής τηλεφωνίας κλπ).
Σύμφωνα με την ανάλυση, εκτιμάται ότι η ΠΑ θα πρέπει να εξετάσει τη χρήση παθητικών ραντάρ, καθότι διαφαίνεται ότι προσφέρουν δυνατότητες αποκάλυψης στόχων Stealth, έχουν σχετικά χαμηλό κόστος απόκτησης και ακόμα χαμηλότερο κόστος λειτουργίας υποστήριξης, ενώ δεν ανιχνεύονται από εχθρικά συστήματα (π.χ., τουρκικούς πυραύλους HARM και UAV Harpy) λόγω παθητικής λειτουργίας.
No comments :
Post a Comment