Η Αφρική θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο τα επόμενα χρόνια, γιατί:
¤ Είναι αυξημένες οι ενεργειακές απαιτήσεις των ΗΠΑ, λόγω στρατηγικής αναβάθμισης του Κόλπου της Γουϊνέα, του Δέλτα του Νίγηρα, των περιοχών της Αγκόλα – Καμπίντα και του νησιωτικού συμπλέγματος Σάο-Τομέ και Πρίνσιπε.
¤ Παρουσία πολλών και ακραίων τάσεων Ισλαμικών και άλλων ομάδων (νότια της Σαχάρας), που διατηρούν επαφές με το τρομοκρατικό δίκτυο της AL QAEDA. Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορα Σαλαφιστικά κινήματα στην Αλγερία, στην Τυνησία, και στο Μαρόκο.. Ιδιαίτερα προβληματική είναι η παρουσία και βίαιη δράση του SALAFIST GROUP FOR CALL AND COMBAT (GSPC) στην Αλγερία, που ευθύνεται για δεκάδες επιθέσεις τα τελευταία χρόνια και αποτελεί τον βασικό πυρήνα της AL QAEDA στο Μάγκρεμπ (Βόρ. Αφρική)/AQIM..
¤ Η έξαρση των φονταμενταλιστικών δραστηριοτήτων στο Κέρας της Αφρικής (Αιθιοπία–Σομαλία–Τζιμπουτί–Σουδάν), και η εγγύτητα (γεωγραφική και θρησκευτική) με την Αραβική Χερσόνησο προκαλεί εύλογες ανησυχίες (ασφάλεια Στενών της Ερυθράς Θάλασσας). Ειδικά η περίπτωση της ΣΟΜΑΛΙΑΣ που είναι από το 1991 υπό διάλυση, ενώ ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η τρομοκρατική οργάνωση της ΑΛ ΣΑΜΠΑΑΜΠ.
¤ Οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξήσει την επιρροή τους στην Αφρική μέσω διαφόρων οικονομικών, ειρηνευτικών, ανθρωπιστικών και άλλων προγραμμάτων υποστήριξης των τοπικών πληθυσμών και στρατιωτικών δυνάμεων. Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν δώσει προνομιακό καθεστώς σε ορισμένα κράτη μέσω του MILLENNIUM CHALLENGE ACCOUNT (οικονομική – εμπορική στήριξη), καθώς και στην εκπαίδευση σε θέματα ειρηνευτικο-ανθρωπιστικών επιχειρήσεων σε διάφορα κράτη της Δυτικής και Ανατολικής Αφρικής (π.χ. προγράμματα ACRI, συμμετοχή Ειδικών Δυνάμεων σε αντιτρομοκρατική εκπαίδευση τοπικών στρατών ΔΙΑΣΑΧΑΡΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ-ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΤΗΣ ΓΟΥΙΝΕΑ-ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ-ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ κλπ κ.ά.). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία ειδικών από τις ΗΠΑ μέσω προγραμμάτων για την αντιμετώπιση του AIDS και άλλων ασθενειών (π.χ. ελονοσία, δυσεντερία, ηπατίτιδα, ιός EBOLA κ.ά.), καθώς και η πραγματοποίηση πολλών ασκήσεων της κατηγορίας MEDFLAG, για τη αντιμετώπιση επιδημιών με την συμμετοχή εξειδικευμένων στρατιωτικών γιατρών. κ.ά.
¤ Η αδυναμία των καθεστώτων να αντιμετωπίσουν εσωτερικές αντιπαραθέσεις, οι εμφύλιοι πόλεμοι, η επεκτατική πολιτική της Κίνας στην Αφρικανική Ήπειρο ( σε Αγκόλα – Νιγηρία – Σουδάν), η τραγική κατάσταση στο DARFUR του Δυτικού Σουδάν (όπου πραγματοποιείται γενοκτονία του Αφρικανικού πληθυσμού από το Αραβικό καθεστώς του Στρατηγού OMAR EL BASHIR), η χαώδης κατάσταση στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό στις Μεγάλες Λίμνες(με αμφισβητούμενες τις τελευταίες εκλογές), ώθησαν τις ΗΠΑ να προχωρήσουν στη διευρυμένη εμπλοκή και παρουσία της AFRICOM στην ‘ήπειρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η AFRICOM είναι Ειδικής φύσης Διοίκηση, αφού επικεντρώνεται και σε πολλά μη αποκλειστικά στρατιωτικής φύσης ζητήματα, (π.χ. καταπολέμηση του AIDS – παροχή υποστήριξης για ανάπτυξη χωρών, ενεργειακή ασφάλεια, εκπαίδευση μονάδων διαφόρων κρατών για ειρηνευτικές αποστολές, ανθρωπιστική υποστήριξη, παροχή ασφάλειας σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα , καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και ανθρώπων αποναρκοθέτηση περιοχών, σεμινάρια χειρισμού κρίσεων για ανθρωπιστικές καταστροφές κ.ά.). Είναι η μοναδική διοίκηση των ΗΠΑ, της οποίας ο Υποδιοικητής είναι υψηλού επιπέδου διπλωμάτης, διοριζόμενος από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Η AFRICOM δίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στα θέματα συλλογής πληροφοριών, καθώς και στις Ειδικές Δυνάμεις οι οποίες θα δραστηριοποιούνται σε εκπαίδευση καθώς και διευρυμένες ψυχολογικές επιχειρήσεις (PSYOPS) σε Αφρικανικούς στρατούς.
Η ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ των ΗΠΑ είχε στην αρχή της κρίσης στη ΛΙΒΥΗ την διοίκηση των εμπλεκόμενων δυνάμεων, πριν αυτή περάσει στο ΝΑΤΟ. Επίσης τα τελευταία δυο χρόνια συνδράμει στην εκπαίδευση του στρατού της ΝΙΓΗΡΙΑΣ στην προσπάθεια του να θέσει υπό έλεγχο την εξτρεμιστική οργάνωση ΜΠΟΚΟ ΧΑΡΑΜ στο βόρειο τμήμα της χώρας. Μετά τις επιχειρήσεις στην ΛΙΒΥΗ η AFRICOM παρακολουθεί τις παράνομες δραστηριότητες ακραίων Ισλαμικών ομάδων στο ΣΑΧΕΛ, συνδράμει στην αντιμετώπιση των τρομοκρατικών ομάδων στη ΣΟΜΑΛΙΑ (συνεργαζόμενη με ΚΕΝΥΑ-ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ και ΑΙΘΙΟΠΙΑ) , δίνει πληροφορίες σε κράτη της Δυτικής Αφρικής σχετικά με το εμπόριο και διακίνηση ναρκωτικών από τη ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ, ενώ υλοποιεί την προσπάθεια εντοπισμού του ΚΟΝΙ διαβόητου αρχηγού του LORD”s RESISTANCE ARMY , ΜΈΣΩ διάθεσης ειδικών δυνάμεων ΣΤΙΣ ΣΥΝΟΡΙΑΚΈΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΤΗΣ ΟΥΓΚΑΝΤΑ-ΚΕΝΤΡΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. ΚΛΠ.
Πέραν των ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο σε διάφορες εξελίξεις στην Αφρική τα τελευταία χρόνια, όπως:
¤ Παρουσία Ευρωπαϊκών Δυνάμεων και Παρατηρητών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για την επιτήρηση των εκλογών αλλά και για τον έλεγχο της περιοχής ITURI (επιχείρηση ARTEMIS)./2004
¤ Η ΕΕ διατηρεί πάντοτε μία δύναμη παρατηρητών στις Μεγάλες Λίμνες της Αφρικής, ενώ δεν έχουν αποκοπεί οι επαφές των Γάλλων και Βρετανών με υπολογίσιμα Αφρικανικά κράτη, όπως της Γαλλίας στην Ακτή του Ελεφαντοστού(ΕΙΔΙΚΆ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΉ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ), αλλά και των Βρετανών στη Σιέρα Λεόνε
¤ Το ΝΑΤΟ έχει συνδράμει στη μεταφορά δυνάμεων της Αφρικανικής Ένωσης στο Σουδάν, καθώς και στα σύνορα με το Τσαντ. Σημειώνεται ότι αεροσκάφη (μεταγωγικά) από διάφορα κράτη του ΝΑΤΟ έχουν μεταφέρει στις ανωτέρω περιοχές στρατιώτες από τη Ρουάντα, τη Σενεγάλη, το Μπουρούντι και τη Νιγηρία.
¤ Σε διάφορα Νατοϊκά Σχολεία, αλλά και στο GEORGE MARSHALL CENTER στη Βαυαρία, δεκάδες αξιωματικοί από Αφρικανικές χώρες παρακολουθούν διεθνή σεμινάρια, ενώ οι ΗΠΑ προωθούν το AFRICAN CENTER του NATIONAL DEFENSE UNIVERSITY με πάρα πολλά επιμέρους εκπαιδευτικά προγράμματα. MOBILE TEAMS επισκέπτονται διάφορες χώρες της Αφρικής και εκπαιδεύουν Αφρικανούς αξιωματικούς, ενώ είναι πάρα πολλές οι ασκήσεις του Αμερικανικού Ναυτικού με όλα τα κράτη της Δυτικής, Νότιας και Ανατολικής Αφρικής. Στα πλαίσια της Νατοϊκής Επιχείρησης ACTIVE ENDEAVOUR στη Μεσόγειο για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στο θαλάσσιο χώρο, ναυτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ συνεργάζονται με αντίστοιχες του Μαρόκου, της Αλγερίας, της Τυνησίας, της Μαυριτανίας και πιθανότατα προσεχώς της νέας /μετά-Κανταφικής Λιβύης. (Αμερικανοί επίσημοι επισκέφθηκαν πολύ πρόσφατα την Τρίπολη και συζήτησαν με τη νέα Λιβυκή κυβέρνηση, την πιθανότητα επανεργοποίησης της αεροπορικής βάσης Γουάλας, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί από τους Συμμάχους στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και από τους Αμερικανο-Βρετανούς μέχρι το 1969, χρονιά κατά την οποία εκδηλώθηκε το Κανταφικό πραξικόπημα κατά του Βασιλέα Ιντρίς).
Η AFRICOM έχει ένα ιδιαίτερα «λεπτεπίλεπτο» ρόλο να επιτελέσει, λόγω της παρουσίας Μουσουλμανικών αλλά και μη-Μουσουλμανικών πληθυσμών, ενώ τα σύνορα των Αφρικανικών κρατών δεν έχουν καθορισθεί βάσει ειδικών συμφωνιών. Π.χ., στον εμφύλιο πόλεμο του Κονγκό, ενεπλάκησαν στρατιωτικές δυνάμεις από τη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπουρούντι, την Αγκόλα, τη Ζιμπάμπουε, τη Ζάμπια, κ.ά., ενώ το ίδιο έχει συμβεί στη διάρκεια των εμφυλιοπολεμικών συρράξεων στο Σουδάν, στο Τσαντ, στη Λιβερία ως και στην Ακτή του Ελεφαντοστού, με απρόβλεπτες επιπτώσεις για τους πληθυσμούς των κρατών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Αιθιοπία, η Νιγηρία, η Ρουάντα, η Σενεγάλη η Λιβερία ως και η Αγκόλα , θεωρούνται ως οι χώρες που διατηρούν υπολογίσιμες ως «πολύ στενές» σχέσεις με τις ΗΠΑ. Η Αιθιοπία πρόσφατα με στρατιωτική κάλυψη από τις ΗΠΑ επενέβη εκ νέου στη Σομαλία. Η Ρουάντα και η Ουγκάντα συνδράμουν με στρατιωτικές δυνάμεις σε διάφορες επιχειρήσεις στην Αφρική(ΣΟΜΑΛΙΑ-ΣΟΥΔΑΝ), ενώ η Ζιμπάμπουε και το Σουδάν είναι οι δύο χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας, με τους Κινέζους (πρώτιστα και για ενεργειακούς λόγους ), ως και τους Ρώσους (δευτερευόντως), να υποστηρίζουν τα καθεστώτα του BASHIR και του MUGABE.
Η αντιτρομοκρατική διάσταση
Πρώτο: Μετά την 9/11 οι ΗΠΑ προχώρησαν στην υιοθέτηση του PAN SAHEL INITIATIVE που προβλέπει την εκπαίδευση στρατιωτικών μονάδων από το Μάλι, το Τσαντ, το Νίγηρα και τη Μαυριτανία, καθώς και τη συνεργασία σε ζητήματα αντιτρομοκρατίας από Ειδικές Δυνάμεις (SPECIAL FORCES). Το πρόγραμμα άρχισε το 2002, στα πλαίσια του πολέμου κατά του βίαιου εξτρεμισμού.
Δεύτερο: Το PAN SAHEL INITIATIVE διευρύνθηκε το 2004 μέσω του TRANS-SAHARA COUNTERTERRORISM INITIATIVE (TSCTI), στο οποίο πέραν των ανωτέρω τεσσάρων κρατών έχουν ενταχθεί η Αλγερία, το Μαρόκο, η Σενεγάλη, η Νιγηρία, η Τυνησία και η Γκάνα, ενώ δεν αποκλείεται σε κάποια φάση/σύντομα να ενταχθεί και η Λιβύη. Το TSCTI περιλαμβάνει πολλές ασκήσεις (αντιτρομοκρατικού πλαισίου), με κυριότερη την άσκηση FLINTLOCK που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια με τη συμμετοχή μονάδων από όλες τις χώρες. Στο ασταθές Τσαντ, (που λόγω Σουδάν αντιμετωπίζει προβλήματα), πραγματοποιούνται ειδικές ασκήσεις στα πλαίσια της διευρυμένης επιχείρησης ENDURING FREEDOM κατά της τρομοκρατίας.
Τρίτο: Η Πρωτοβουλία με τα κράτη της Ανατολικής Αφρικής (EASTERN AFRICAN COMMUNITY), που προβλέπει συνεργασία σε πάρα πολλούς τομείς με τις στρατιωτικές δυνάμεις της Κένυα, της Ουγκάντα, της Τανζανίας και της Μοζαμβίκης.(με την τελευταία στον χώρο της καταπολέμησης της πειρατείας)
Τέταρτο: Η Πρωτοβουλία του Κόλπου της Γουϊνέας, όπου πραγματοποιούνται συγκεκριμένες ναυτικές ασκήσεις και ενέργειες Αμερικανικών Δυνάμεων με τη Νιγηρία, τη Γκάνα, την Γκαμπόν, την Αγκόλα, το Σάο-Τομέ και Πρίνσιπε, το Τόγκο, τη Σενεγάλη, τη Γουϊνέα, τη Ναμίμπια κ τη Λιβερία και τα Νήσια του Πράσινου Ακρωτηρίου.
Πέμπτο: Στο Κέρας της Αφρικής, και συγκεκριμένα στο Τζιμπουτί (πρώην Γαλλική Σομαλία), εδρεύει η Ενιαία Δύναμη Κρούσης (CJTF-HOA), με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, αλλά και άλλων κρατών, όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας, στα πλαίσια της αντιτρομοκρατικής εκστρατείας μέσω της ENDURING FREEDOM. Από εκεί, παρακολουθούνται διάφορες κινήσεις Ισλαμιστικών πυρήνων και κινημάτων στην Ερυθραία και στη γειτονική Υεμένη στα νότια της Αραβικής Χερσονήσου. Από ΑΙΘΙΟΠΙΑ-ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ-ΣΕΥΧΕΛΛΕΣ πραγματοποιείται ευρύτατη δράση των μη-επανδρωμένων αεροσκαφών που συνδράμουν στην εκτέλεση γνωστών και ανωτάτων στελεχών της ΑΛ ΚΑΕΝΤΑ.
Μελλοντικές προεκτάσεις
Ο ενεργειακός τομέας, η διευρυμένη δράση οργανώσεων που συνδέονται με την AL QAEDA, η Κινεζική παρουσία στην Αφρική, καθώς και μη-αποκλειστικά στρατιωτικού χαρακτήρα θέματα, θα απασχολούν τις ΗΠΑ μέσα στα επόμενα χρόνια. Τα πορώδη σύνορα, οι φυλετικές αντιπαραθέσεις, η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων, η πειρατεία σε νέες μορφές ως και τα αδύναμα καθεστώτα, θα προσθέτουν προβλήματα στον Αμερικανικό σχεδιασμό, αλλά και στο ΝΑΤΟ που διατηρεί το ενδιαφέρον του για την Αφρική. Το Μαρόκο είναι μία από τις υποψήφιες χώρες να φιλοξενήσει το Στρατηγείο της AFRICOM, ενώ δεν αποκλείεται και η Γκάνα, αφού στην πρωτεύουσα Άκκρα εδρεύει ένα από τα κορυφαία Ινστιτούτα για θέματα ειρηνευτικών αποστολών (το KOFI ANNAN PEACEKEEPING INSTITUTE). Άλλες υποψήφιες χώρες να φιλοξενήσουν το HQs της AFRICOM είναι η Σενεγάλη και η Αιθιοπία, ενώ δεν αποκλείεται και κάποια έκπληξη. Αν και πολλοί Αμερικανοί προτείνουν κάποια νότια δική τους πολιτεία στα πρότυπα της SOUTHCOM υπεύθυνη για τη ΛΑΤΙΝΙΚΗ-ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ, η διοίκηση της οποίας είναι στη ΦΛΟΡΙΝΤΑ.
Η χώρα μας υστερεί εντυπωσιακά στην παρακολούθηση των θεμάτων της Αφρικής(διπλωματικά-πολιτικά και στρατιωτικά) . Γι αυτό ο υπογράφων, μεταξύ άλλων, προτείνει:
¤ Την εισαγωγή επιμέρους προγραμμάτων εκπαίδευσης για Αφρικανούς αξιωματικούς σε όλες τις Σχολές των ΕΔ.
¤ Την ένταξη στα διάφορα προγράμματα των σχετικών σχολών διαλέξεων για Αφρικανικά θέματα.
¤ Την ενδυνάμωση συλλογής πληροφοριών για θέματα Αφρικής από τα αρμόδια Επιτελεία.
¤ Την προώθηση συνεργασιών με κράτη όπως η Νιγηρία, η Αγκόλα και η Αιθιοπία, (που επιδιώκουν τέτοιες επαφές).
¤ Την ενίσχυση της παρουσίας αξιωματικών από Αφρικανικές χώρες στην ΑΔΙΣΠΟ, (όπως έγινε προ 3 χρόνων με την παρουσία δύο αξιωματικών από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό).
¤ Διεύρυνση των στρατιωτικών και ναυτικών επαφών μας με όλα τα κράτη της Βόρειας Αφρικής.
¤ Διάθεση του NMIOTC/ΚΕΝΤΡΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ /ΧΑΝΙΑ στην Κρήτη για ευρύτερες επαφές των Διοικήσεων ΕΥΡΩΠΗΣ και ΑΦΡΙΚΗΣ των ΗΠΑ σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
¤ Παρακολούθηση τω ενεργειακών εξελίξεων στην Αφρική μέσα στα επόμενα χρόνια.
Δρ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ε. ΔΡΟΥΓΟΣ
¤ Είναι αυξημένες οι ενεργειακές απαιτήσεις των ΗΠΑ, λόγω στρατηγικής αναβάθμισης του Κόλπου της Γουϊνέα, του Δέλτα του Νίγηρα, των περιοχών της Αγκόλα – Καμπίντα και του νησιωτικού συμπλέγματος Σάο-Τομέ και Πρίνσιπε.
¤ Παρουσία πολλών και ακραίων τάσεων Ισλαμικών και άλλων ομάδων (νότια της Σαχάρας), που διατηρούν επαφές με το τρομοκρατικό δίκτυο της AL QAEDA. Το ίδιο συμβαίνει και με διάφορα Σαλαφιστικά κινήματα στην Αλγερία, στην Τυνησία, και στο Μαρόκο.. Ιδιαίτερα προβληματική είναι η παρουσία και βίαιη δράση του SALAFIST GROUP FOR CALL AND COMBAT (GSPC) στην Αλγερία, που ευθύνεται για δεκάδες επιθέσεις τα τελευταία χρόνια και αποτελεί τον βασικό πυρήνα της AL QAEDA στο Μάγκρεμπ (Βόρ. Αφρική)/AQIM..
¤ Η έξαρση των φονταμενταλιστικών δραστηριοτήτων στο Κέρας της Αφρικής (Αιθιοπία–Σομαλία–Τζιμπουτί–Σουδάν), και η εγγύτητα (γεωγραφική και θρησκευτική) με την Αραβική Χερσόνησο προκαλεί εύλογες ανησυχίες (ασφάλεια Στενών της Ερυθράς Θάλασσας). Ειδικά η περίπτωση της ΣΟΜΑΛΙΑΣ που είναι από το 1991 υπό διάλυση, ενώ ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η τρομοκρατική οργάνωση της ΑΛ ΣΑΜΠΑΑΜΠ.
¤ Οι ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια έχουν αυξήσει την επιρροή τους στην Αφρική μέσω διαφόρων οικονομικών, ειρηνευτικών, ανθρωπιστικών και άλλων προγραμμάτων υποστήριξης των τοπικών πληθυσμών και στρατιωτικών δυνάμεων. Παράλληλα, οι ΗΠΑ έχουν δώσει προνομιακό καθεστώς σε ορισμένα κράτη μέσω του MILLENNIUM CHALLENGE ACCOUNT (οικονομική – εμπορική στήριξη), καθώς και στην εκπαίδευση σε θέματα ειρηνευτικο-ανθρωπιστικών επιχειρήσεων σε διάφορα κράτη της Δυτικής και Ανατολικής Αφρικής (π.χ. προγράμματα ACRI, συμμετοχή Ειδικών Δυνάμεων σε αντιτρομοκρατική εκπαίδευση τοπικών στρατών ΔΙΑΣΑΧΑΡΙΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ-ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΤΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΤΗΣ ΓΟΥΙΝΕΑ-ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΟ-ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ κλπ κ.ά.). Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία ειδικών από τις ΗΠΑ μέσω προγραμμάτων για την αντιμετώπιση του AIDS και άλλων ασθενειών (π.χ. ελονοσία, δυσεντερία, ηπατίτιδα, ιός EBOLA κ.ά.), καθώς και η πραγματοποίηση πολλών ασκήσεων της κατηγορίας MEDFLAG, για τη αντιμετώπιση επιδημιών με την συμμετοχή εξειδικευμένων στρατιωτικών γιατρών. κ.ά.
¤ Η αδυναμία των καθεστώτων να αντιμετωπίσουν εσωτερικές αντιπαραθέσεις, οι εμφύλιοι πόλεμοι, η επεκτατική πολιτική της Κίνας στην Αφρικανική Ήπειρο ( σε Αγκόλα – Νιγηρία – Σουδάν), η τραγική κατάσταση στο DARFUR του Δυτικού Σουδάν (όπου πραγματοποιείται γενοκτονία του Αφρικανικού πληθυσμού από το Αραβικό καθεστώς του Στρατηγού OMAR EL BASHIR), η χαώδης κατάσταση στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό στις Μεγάλες Λίμνες(με αμφισβητούμενες τις τελευταίες εκλογές), ώθησαν τις ΗΠΑ να προχωρήσουν στη διευρυμένη εμπλοκή και παρουσία της AFRICOM στην ‘ήπειρο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η AFRICOM είναι Ειδικής φύσης Διοίκηση, αφού επικεντρώνεται και σε πολλά μη αποκλειστικά στρατιωτικής φύσης ζητήματα, (π.χ. καταπολέμηση του AIDS – παροχή υποστήριξης για ανάπτυξη χωρών, ενεργειακή ασφάλεια, εκπαίδευση μονάδων διαφόρων κρατών για ειρηνευτικές αποστολές, ανθρωπιστική υποστήριξη, παροχή ασφάλειας σε μεγάλα αθλητικά γεγονότα , καταπολέμηση της διακίνησης ναρκωτικών και ανθρώπων αποναρκοθέτηση περιοχών, σεμινάρια χειρισμού κρίσεων για ανθρωπιστικές καταστροφές κ.ά.). Είναι η μοναδική διοίκηση των ΗΠΑ, της οποίας ο Υποδιοικητής είναι υψηλού επιπέδου διπλωμάτης, διοριζόμενος από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ. Η AFRICOM δίδει ιδιαίτερη βαρύτητα στα θέματα συλλογής πληροφοριών, καθώς και στις Ειδικές Δυνάμεις οι οποίες θα δραστηριοποιούνται σε εκπαίδευση καθώς και διευρυμένες ψυχολογικές επιχειρήσεις (PSYOPS) σε Αφρικανικούς στρατούς.
Η ΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΙΟΙΚΗΣΗ των ΗΠΑ είχε στην αρχή της κρίσης στη ΛΙΒΥΗ την διοίκηση των εμπλεκόμενων δυνάμεων, πριν αυτή περάσει στο ΝΑΤΟ. Επίσης τα τελευταία δυο χρόνια συνδράμει στην εκπαίδευση του στρατού της ΝΙΓΗΡΙΑΣ στην προσπάθεια του να θέσει υπό έλεγχο την εξτρεμιστική οργάνωση ΜΠΟΚΟ ΧΑΡΑΜ στο βόρειο τμήμα της χώρας. Μετά τις επιχειρήσεις στην ΛΙΒΥΗ η AFRICOM παρακολουθεί τις παράνομες δραστηριότητες ακραίων Ισλαμικών ομάδων στο ΣΑΧΕΛ, συνδράμει στην αντιμετώπιση των τρομοκρατικών ομάδων στη ΣΟΜΑΛΙΑ (συνεργαζόμενη με ΚΕΝΥΑ-ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ και ΑΙΘΙΟΠΙΑ) , δίνει πληροφορίες σε κράτη της Δυτικής Αφρικής σχετικά με το εμπόριο και διακίνηση ναρκωτικών από τη ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ, ενώ υλοποιεί την προσπάθεια εντοπισμού του ΚΟΝΙ διαβόητου αρχηγού του LORD”s RESISTANCE ARMY , ΜΈΣΩ διάθεσης ειδικών δυνάμεων ΣΤΙΣ ΣΥΝΟΡΙΑΚΈΣ ΠΕΡΙΟΧΈΣ ΤΗΣ ΟΥΓΚΑΝΤΑ-ΚΕΝΤΡΑΦΡΙΚΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. ΚΛΠ.
Πέραν των ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και η ΕΕ έχουν διαδραματίσει υποστηρικτικό ρόλο σε διάφορες εξελίξεις στην Αφρική τα τελευταία χρόνια, όπως:
¤ Παρουσία Ευρωπαϊκών Δυνάμεων και Παρατηρητών στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό για την επιτήρηση των εκλογών αλλά και για τον έλεγχο της περιοχής ITURI (επιχείρηση ARTEMIS)./2004
¤ Η ΕΕ διατηρεί πάντοτε μία δύναμη παρατηρητών στις Μεγάλες Λίμνες της Αφρικής, ενώ δεν έχουν αποκοπεί οι επαφές των Γάλλων και Βρετανών με υπολογίσιμα Αφρικανικά κράτη, όπως της Γαλλίας στην Ακτή του Ελεφαντοστού(ΕΙΔΙΚΆ ΜΕΤΆ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΠΉ ΤΟΥ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟΥ ΚΑΘΕΣΤΩΤΟΣ), αλλά και των Βρετανών στη Σιέρα Λεόνε
¤ Το ΝΑΤΟ έχει συνδράμει στη μεταφορά δυνάμεων της Αφρικανικής Ένωσης στο Σουδάν, καθώς και στα σύνορα με το Τσαντ. Σημειώνεται ότι αεροσκάφη (μεταγωγικά) από διάφορα κράτη του ΝΑΤΟ έχουν μεταφέρει στις ανωτέρω περιοχές στρατιώτες από τη Ρουάντα, τη Σενεγάλη, το Μπουρούντι και τη Νιγηρία.
¤ Σε διάφορα Νατοϊκά Σχολεία, αλλά και στο GEORGE MARSHALL CENTER στη Βαυαρία, δεκάδες αξιωματικοί από Αφρικανικές χώρες παρακολουθούν διεθνή σεμινάρια, ενώ οι ΗΠΑ προωθούν το AFRICAN CENTER του NATIONAL DEFENSE UNIVERSITY με πάρα πολλά επιμέρους εκπαιδευτικά προγράμματα. MOBILE TEAMS επισκέπτονται διάφορες χώρες της Αφρικής και εκπαιδεύουν Αφρικανούς αξιωματικούς, ενώ είναι πάρα πολλές οι ασκήσεις του Αμερικανικού Ναυτικού με όλα τα κράτη της Δυτικής, Νότιας και Ανατολικής Αφρικής. Στα πλαίσια της Νατοϊκής Επιχείρησης ACTIVE ENDEAVOUR στη Μεσόγειο για την αντιμετώπιση της τρομοκρατίας στο θαλάσσιο χώρο, ναυτικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ συνεργάζονται με αντίστοιχες του Μαρόκου, της Αλγερίας, της Τυνησίας, της Μαυριτανίας και πιθανότατα προσεχώς της νέας /μετά-Κανταφικής Λιβύης. (Αμερικανοί επίσημοι επισκέφθηκαν πολύ πρόσφατα την Τρίπολη και συζήτησαν με τη νέα Λιβυκή κυβέρνηση, την πιθανότητα επανεργοποίησης της αεροπορικής βάσης Γουάλας, η οποία είχε χρησιμοποιηθεί από τους Συμμάχους στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς και από τους Αμερικανο-Βρετανούς μέχρι το 1969, χρονιά κατά την οποία εκδηλώθηκε το Κανταφικό πραξικόπημα κατά του Βασιλέα Ιντρίς).
Η AFRICOM έχει ένα ιδιαίτερα «λεπτεπίλεπτο» ρόλο να επιτελέσει, λόγω της παρουσίας Μουσουλμανικών αλλά και μη-Μουσουλμανικών πληθυσμών, ενώ τα σύνορα των Αφρικανικών κρατών δεν έχουν καθορισθεί βάσει ειδικών συμφωνιών. Π.χ., στον εμφύλιο πόλεμο του Κονγκό, ενεπλάκησαν στρατιωτικές δυνάμεις από τη Ρουάντα, την Ουγκάντα, το Μπουρούντι, την Αγκόλα, τη Ζιμπάμπουε, τη Ζάμπια, κ.ά., ενώ το ίδιο έχει συμβεί στη διάρκεια των εμφυλιοπολεμικών συρράξεων στο Σουδάν, στο Τσαντ, στη Λιβερία ως και στην Ακτή του Ελεφαντοστού, με απρόβλεπτες επιπτώσεις για τους πληθυσμούς των κρατών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η Αιθιοπία, η Νιγηρία, η Ρουάντα, η Σενεγάλη η Λιβερία ως και η Αγκόλα , θεωρούνται ως οι χώρες που διατηρούν υπολογίσιμες ως «πολύ στενές» σχέσεις με τις ΗΠΑ. Η Αιθιοπία πρόσφατα με στρατιωτική κάλυψη από τις ΗΠΑ επενέβη εκ νέου στη Σομαλία. Η Ρουάντα και η Ουγκάντα συνδράμουν με στρατιωτικές δυνάμεις σε διάφορες επιχειρήσεις στην Αφρική(ΣΟΜΑΛΙΑ-ΣΟΥΔΑΝ), ενώ η Ζιμπάμπουε και το Σουδάν είναι οι δύο χώρες που βρίσκονται στο στόχαστρο της διεθνούς κοινότητας, με τους Κινέζους (πρώτιστα και για ενεργειακούς λόγους ), ως και τους Ρώσους (δευτερευόντως), να υποστηρίζουν τα καθεστώτα του BASHIR και του MUGABE.
Η αντιτρομοκρατική διάσταση
Πρώτο: Μετά την 9/11 οι ΗΠΑ προχώρησαν στην υιοθέτηση του PAN SAHEL INITIATIVE που προβλέπει την εκπαίδευση στρατιωτικών μονάδων από το Μάλι, το Τσαντ, το Νίγηρα και τη Μαυριτανία, καθώς και τη συνεργασία σε ζητήματα αντιτρομοκρατίας από Ειδικές Δυνάμεις (SPECIAL FORCES). Το πρόγραμμα άρχισε το 2002, στα πλαίσια του πολέμου κατά του βίαιου εξτρεμισμού.
Δεύτερο: Το PAN SAHEL INITIATIVE διευρύνθηκε το 2004 μέσω του TRANS-SAHARA COUNTERTERRORISM INITIATIVE (TSCTI), στο οποίο πέραν των ανωτέρω τεσσάρων κρατών έχουν ενταχθεί η Αλγερία, το Μαρόκο, η Σενεγάλη, η Νιγηρία, η Τυνησία και η Γκάνα, ενώ δεν αποκλείεται σε κάποια φάση/σύντομα να ενταχθεί και η Λιβύη. Το TSCTI περιλαμβάνει πολλές ασκήσεις (αντιτρομοκρατικού πλαισίου), με κυριότερη την άσκηση FLINTLOCK που πραγματοποιείται κάθε δύο χρόνια με τη συμμετοχή μονάδων από όλες τις χώρες. Στο ασταθές Τσαντ, (που λόγω Σουδάν αντιμετωπίζει προβλήματα), πραγματοποιούνται ειδικές ασκήσεις στα πλαίσια της διευρυμένης επιχείρησης ENDURING FREEDOM κατά της τρομοκρατίας.
Τρίτο: Η Πρωτοβουλία με τα κράτη της Ανατολικής Αφρικής (EASTERN AFRICAN COMMUNITY), που προβλέπει συνεργασία σε πάρα πολλούς τομείς με τις στρατιωτικές δυνάμεις της Κένυα, της Ουγκάντα, της Τανζανίας και της Μοζαμβίκης.(με την τελευταία στον χώρο της καταπολέμησης της πειρατείας)
Τέταρτο: Η Πρωτοβουλία του Κόλπου της Γουϊνέας, όπου πραγματοποιούνται συγκεκριμένες ναυτικές ασκήσεις και ενέργειες Αμερικανικών Δυνάμεων με τη Νιγηρία, τη Γκάνα, την Γκαμπόν, την Αγκόλα, το Σάο-Τομέ και Πρίνσιπε, το Τόγκο, τη Σενεγάλη, τη Γουϊνέα, τη Ναμίμπια κ τη Λιβερία και τα Νήσια του Πράσινου Ακρωτηρίου.
Πέμπτο: Στο Κέρας της Αφρικής, και συγκεκριμένα στο Τζιμπουτί (πρώην Γαλλική Σομαλία), εδρεύει η Ενιαία Δύναμη Κρούσης (CJTF-HOA), με τη συμμετοχή των ΗΠΑ, αλλά και άλλων κρατών, όπως της Γαλλίας και της Γερμανίας, στα πλαίσια της αντιτρομοκρατικής εκστρατείας μέσω της ENDURING FREEDOM. Από εκεί, παρακολουθούνται διάφορες κινήσεις Ισλαμιστικών πυρήνων και κινημάτων στην Ερυθραία και στη γειτονική Υεμένη στα νότια της Αραβικής Χερσονήσου. Από ΑΙΘΙΟΠΙΑ-ΤΖΙΜΠΟΥΤΙ-ΣΕΥΧΕΛΛΕΣ πραγματοποιείται ευρύτατη δράση των μη-επανδρωμένων αεροσκαφών που συνδράμουν στην εκτέλεση γνωστών και ανωτάτων στελεχών της ΑΛ ΚΑΕΝΤΑ.
Μελλοντικές προεκτάσεις
Ο ενεργειακός τομέας, η διευρυμένη δράση οργανώσεων που συνδέονται με την AL QAEDA, η Κινεζική παρουσία στην Αφρική, καθώς και μη-αποκλειστικά στρατιωτικού χαρακτήρα θέματα, θα απασχολούν τις ΗΠΑ μέσα στα επόμενα χρόνια. Τα πορώδη σύνορα, οι φυλετικές αντιπαραθέσεις, η κακή διαχείριση των υδάτινων πόρων, η πειρατεία σε νέες μορφές ως και τα αδύναμα καθεστώτα, θα προσθέτουν προβλήματα στον Αμερικανικό σχεδιασμό, αλλά και στο ΝΑΤΟ που διατηρεί το ενδιαφέρον του για την Αφρική. Το Μαρόκο είναι μία από τις υποψήφιες χώρες να φιλοξενήσει το Στρατηγείο της AFRICOM, ενώ δεν αποκλείεται και η Γκάνα, αφού στην πρωτεύουσα Άκκρα εδρεύει ένα από τα κορυφαία Ινστιτούτα για θέματα ειρηνευτικών αποστολών (το KOFI ANNAN PEACEKEEPING INSTITUTE). Άλλες υποψήφιες χώρες να φιλοξενήσουν το HQs της AFRICOM είναι η Σενεγάλη και η Αιθιοπία, ενώ δεν αποκλείεται και κάποια έκπληξη. Αν και πολλοί Αμερικανοί προτείνουν κάποια νότια δική τους πολιτεία στα πρότυπα της SOUTHCOM υπεύθυνη για τη ΛΑΤΙΝΙΚΗ-ΝΟΤΙΑ ΑΜΕΡΙΚΗ, η διοίκηση της οποίας είναι στη ΦΛΟΡΙΝΤΑ.
Η χώρα μας υστερεί εντυπωσιακά στην παρακολούθηση των θεμάτων της Αφρικής(διπλωματικά-πολιτικά και στρατιωτικά) . Γι αυτό ο υπογράφων, μεταξύ άλλων, προτείνει:
¤ Την εισαγωγή επιμέρους προγραμμάτων εκπαίδευσης για Αφρικανούς αξιωματικούς σε όλες τις Σχολές των ΕΔ.
¤ Την ένταξη στα διάφορα προγράμματα των σχετικών σχολών διαλέξεων για Αφρικανικά θέματα.
¤ Την ενδυνάμωση συλλογής πληροφοριών για θέματα Αφρικής από τα αρμόδια Επιτελεία.
¤ Την προώθηση συνεργασιών με κράτη όπως η Νιγηρία, η Αγκόλα και η Αιθιοπία, (που επιδιώκουν τέτοιες επαφές).
¤ Την ενίσχυση της παρουσίας αξιωματικών από Αφρικανικές χώρες στην ΑΔΙΣΠΟ, (όπως έγινε προ 3 χρόνων με την παρουσία δύο αξιωματικών από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό).
¤ Διεύρυνση των στρατιωτικών και ναυτικών επαφών μας με όλα τα κράτη της Βόρειας Αφρικής.
¤ Διάθεση του NMIOTC/ΚΕΝΤΡΟ ΝΑΥΤΙΚΗΣ ΑΠΟΤΡΟΠΗΣ /ΧΑΝΙΑ στην Κρήτη για ευρύτερες επαφές των Διοικήσεων ΕΥΡΩΠΗΣ και ΑΦΡΙΚΗΣ των ΗΠΑ σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ.
¤ Παρακολούθηση τω ενεργειακών εξελίξεων στην Αφρική μέσα στα επόμενα χρόνια.
No comments :
Post a Comment