Οι αυξανόμενες εξονυχιστικές έρευνες και οι αυστηρές κυρώσεις έχουν αναγκάσει το Ιράν να βασιστεί σε ένα μεγάλο δίκτυο μεσαζόντων οι οποίοι παρέχουν τεχνολογία για τα πυρηνικά, πυραυλικά και συμβατικά στρατιωτικά προγράμματά του. Για να αποφύγουν τις κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ, της ΕΕ και των ΗΕ, οι Ιρανοί ίδρυσαν εταιρείες-βιτρίνα στην Τουρκία και σε πολλές άλλες χώρες για να μεταφέρουν ελεγχόμενες τεχνολογίες οι οποίες είναι κρίσιμες για αυτά τα προγράμματα. Το Ιράν εξαρτάται από την ξένη τεχνολογία για τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματά του, αναγκάζοντάς το να βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα δίκτυα προμηθειών για τα κρίσιμα ανικείμενα διπλής χρήσης. Οι διττές τεχνολογίες έχουν στρατιωτική και πολιτική χρήση και πολλές διεθνείς συμφωνίες εστιάζονται σε αυτές για να αποτραπεί η εξάπλωσή τους.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες στην προσπάθειά τους να αγοράσουν ελεγχόμενα αντικείμενα διπλής χρήσης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ συχνά διστάζουν να πωλήσουν αγαθά στο Ιράν εξαιτίας των κυρώσεων αναγκάζοντας τους Ιρανούς να ψάξουν αλλού. “Οι πιο ευυπόληπτες εταιρείες γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να πωλούν στους Ιρανούς, με αποτέλεσμα οι εταιρείες-βιτρίνα να ζητούν από εταιρείες σε άλλες χώρες να αγοράζουν τα αντικείμενα”, ανέφερε στους SETimes ο Πωλ Μπράνναν ανώτερος αναλυτής στο Ίδρυμα για τις Επιστήμες και τη Διεθνή Ασφάλεια. Εάν τα καταφέρει, η εταιρεία-βιτρίνα θα εισάγει το ελεγχόμενο αντικείμενο και έπειτα θα το επανεξαγάγει στο Ιράν. Αυτή η πρακτική, γνωστή ως “μεταφορά φορτίου” έχει αποδειχθεί δύσκολη στο να “ανιχνευθεί και να αποτραπεί”, σύμφωνα με τον Μπράνναν. Ακόμη και πριν τις κυρώσεις, “Το Ιράν είχε ήδη αναπτύξει δίκτυο εξάπλωσης… η πραγματική εξέλιξη ήταν όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να κερδίσουν την υποστήριξη των χωρών που βρίσκονται κοντά στο Ιράν, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία, για να επιβάλουν τις κυρώσεις”, ανέφερε στους SETimes, ο Γκαουκχάρ Μουκχατζχάνοβα, συνεργάτης ερευνητής και ειδικός για το Ιράν στο Κέντρο Μελετών Κατά της Εξάπλωσης.
Παρά τη δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης να καταστείλει τα δίκτυα προμήθειας, δύο υποθέσεις επωνύμων αποδεικνύουν πόσο δύσκολο είναι να σταματήσουν αυτά τα παράνομα δίκτυα. Η εταιρεία Step-SA, που ιδρύθηκε από Ιρανούς και λειτουργεί στην Ιστανμπούλ, παραπέμφθηκε από δικαστήριο για φερόμενη προμήθεια αντικειμένων διπλής χρήσης για το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν φέτος. Η δίωξη έγινε ύστερα από την είδηση ότι δύο τουρκικές επιχειρήσεις, η Elektronik Kontrol Aletleri και η ETI Elektronik, συνδέθηκαν με το ευρείας κλίμακας δίκτυο εξάπλωσης του Αμπντούλ Καντίρ Κχαν. Ο Κχαν είναι γνωστό ότι εφοδιάζει κρίσιμες πυρηνικές τεχνολογίες στη βόρεια Κορέα, τη Λιβύη και το Ιράν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Αυτό που καθιστά την Τουρκία ακόμα πιο ελκυστική σε αυτές τις “σκιώδεις” επιχειρήσεις είναι η ένταξή της στην Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών (NSG) και στο Καθεστώς Ελέγχου Τεχνολογίας Πυραύλων (MTCR) — δύο διεθνείς συνασπισμοί που έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να αποτρέψουν τη διάδοση των πυρηνικών και πυραυλικών τεχνολογιών. Η Τουρκία δεν χρειάζεται άδεια εξαγωγής για να εισάγει τα διττά αντικείμενα από τις 44 χώρες NSG, και, ενώ απαιτείται η απόκτηση άδειας από τα 33 κράτη MTCR, είναι πολύ πιο πιθανό να εγκριθεί απ’ ότι για το Ιράν.
Αυτό που περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα είναι οι λαϊκίστικες οικονομικές πολιτικές του Ιρανού προέδρου Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ, οι οποίες, σύμφωνα με το Μουκχατζχανόβα δεν επηρεάζονται ούτε αποτρέπονται από τις κυρώσεις. Ο Αχμεντινετζάντ και άλλοι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν έχουν ως οικονομικό κίνητρο να αποκλείσουν τη χώρα από το εμπόριο, παρόλο που τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα παραμένουν εξαρτώμενα από τη Δυτική τεχνολογία για τη λειτουργία τους. Αυτοί οι αντιφατικοί στόχοι έχουν δημιουργήσει ζήτηση γι’αυτές τις “σκιώδεις” εταιρείες. Στην Τουρκία, αυτές οι υποθέσεις “είναι ενοχλητικές επειδή είναι μία χώρα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ αλλά και σημείο μεταφοράς φορτίων”, λέει ο Μπράνναν. Παρόλα αυτά, τονίζει ότι αυτές οι υποθέσεις δεν συμβαίνουν μόνο στην Τουρκία αλλά “σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο” και ότι “τα παράνομα δίκτυα προμήθειας έχουν ως στόχο οποιαδήποτε χώρα”.
Οι μεγαλύτερες εταιρείες στην προσπάθειά τους να αγοράσουν ελεγχόμενα αντικείμενα διπλής χρήσης στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ συχνά διστάζουν να πωλήσουν αγαθά στο Ιράν εξαιτίας των κυρώσεων αναγκάζοντας τους Ιρανούς να ψάξουν αλλού. “Οι πιο ευυπόληπτες εταιρείες γνωρίζουν ότι δεν πρέπει να πωλούν στους Ιρανούς, με αποτέλεσμα οι εταιρείες-βιτρίνα να ζητούν από εταιρείες σε άλλες χώρες να αγοράζουν τα αντικείμενα”, ανέφερε στους SETimes ο Πωλ Μπράνναν ανώτερος αναλυτής στο Ίδρυμα για τις Επιστήμες και τη Διεθνή Ασφάλεια. Εάν τα καταφέρει, η εταιρεία-βιτρίνα θα εισάγει το ελεγχόμενο αντικείμενο και έπειτα θα το επανεξαγάγει στο Ιράν. Αυτή η πρακτική, γνωστή ως “μεταφορά φορτίου” έχει αποδειχθεί δύσκολη στο να “ανιχνευθεί και να αποτραπεί”, σύμφωνα με τον Μπράνναν. Ακόμη και πριν τις κυρώσεις, “Το Ιράν είχε ήδη αναπτύξει δίκτυο εξάπλωσης… η πραγματική εξέλιξη ήταν όταν οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν σε θέση να κερδίσουν την υποστήριξη των χωρών που βρίσκονται κοντά στο Ιράν, όπως τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και η Τουρκία, για να επιβάλουν τις κυρώσεις”, ανέφερε στους SETimes, ο Γκαουκχάρ Μουκχατζχάνοβα, συνεργάτης ερευνητής και ειδικός για το Ιράν στο Κέντρο Μελετών Κατά της Εξάπλωσης.
Παρά τη δέσμευση της τουρκικής κυβέρνησης να καταστείλει τα δίκτυα προμήθειας, δύο υποθέσεις επωνύμων αποδεικνύουν πόσο δύσκολο είναι να σταματήσουν αυτά τα παράνομα δίκτυα. Η εταιρεία Step-SA, που ιδρύθηκε από Ιρανούς και λειτουργεί στην Ιστανμπούλ, παραπέμφθηκε από δικαστήριο για φερόμενη προμήθεια αντικειμένων διπλής χρήσης για το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν φέτος. Η δίωξη έγινε ύστερα από την είδηση ότι δύο τουρκικές επιχειρήσεις, η Elektronik Kontrol Aletleri και η ETI Elektronik, συνδέθηκαν με το ευρείας κλίμακας δίκτυο εξάπλωσης του Αμπντούλ Καντίρ Κχαν. Ο Κχαν είναι γνωστό ότι εφοδιάζει κρίσιμες πυρηνικές τεχνολογίες στη βόρεια Κορέα, τη Λιβύη και το Ιράν από τα μέσα της δεκαετίας του ’80 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 2000. Αυτό που καθιστά την Τουρκία ακόμα πιο ελκυστική σε αυτές τις “σκιώδεις” επιχειρήσεις είναι η ένταξή της στην Ομάδα Πυρηνικών Προμηθευτών (NSG) και στο Καθεστώς Ελέγχου Τεχνολογίας Πυραύλων (MTCR) — δύο διεθνείς συνασπισμοί που έχουν σχεδιαστεί προκειμένου να αποτρέψουν τη διάδοση των πυρηνικών και πυραυλικών τεχνολογιών. Η Τουρκία δεν χρειάζεται άδεια εξαγωγής για να εισάγει τα διττά αντικείμενα από τις 44 χώρες NSG, και, ενώ απαιτείται η απόκτηση άδειας από τα 33 κράτη MTCR, είναι πολύ πιο πιθανό να εγκριθεί απ’ ότι για το Ιράν.
Αυτό που περιπλέκει περαιτέρω τα πράγματα είναι οι λαϊκίστικες οικονομικές πολιτικές του Ιρανού προέδρου Μαχμούντ Αχμεντινετζάντ, οι οποίες, σύμφωνα με το Μουκχατζχανόβα δεν επηρεάζονται ούτε αποτρέπονται από τις κυρώσεις. Ο Αχμεντινετζάντ και άλλοι σκληροπυρηνικοί στο Ιράν έχουν ως οικονομικό κίνητρο να αποκλείσουν τη χώρα από το εμπόριο, παρόλο που τα πυρηνικά και πυραυλικά προγράμματα παραμένουν εξαρτώμενα από τη Δυτική τεχνολογία για τη λειτουργία τους. Αυτοί οι αντιφατικοί στόχοι έχουν δημιουργήσει ζήτηση γι’αυτές τις “σκιώδεις” εταιρείες. Στην Τουρκία, αυτές οι υποθέσεις “είναι ενοχλητικές επειδή είναι μία χώρα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ αλλά και σημείο μεταφοράς φορτίων”, λέει ο Μπράνναν. Παρόλα αυτά, τονίζει ότι αυτές οι υποθέσεις δεν συμβαίνουν μόνο στην Τουρκία αλλά “σε αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο” και ότι “τα παράνομα δίκτυα προμήθειας έχουν ως στόχο οποιαδήποτε χώρα”.
No comments :
Post a Comment